Azərbaycan – Türkiyə münasibətləri II beynəlxalq elmi konfransının materialları
412
10.
Кузнецова Н.А., Данциг Б.M. И.Н. Березин — путешественник по Закавказью, Ирану и Ближнему
Востоку. — В кн.: Краткие сообщения Института востоковедения. Т. 22. М., 1956
11.
Крачковский И.Ю. Мелочи для характеристики И.Н. Березина. — В кн.: Академик И.Ю.
Крачковский.Избранные сочинения. Т. V. М., 1958.
12.
Могила на плане Новодевичьего кладбища (№ 31) // Отдел IV // Весь Петербург на 1914 год,
адресная и справочная книга г. С.-Петербурга / Ред. А. П. Шашковский. — СПб.: Товарищество А. С.
Суворина – «Новое время», 1914.
13.
Самойлович А.Н. И.Н. Березин как турколог. — В кн.: Записки Коллегии востоковедов при
Азиатском музее АН СССР. Т. 1. Л., 1925.)
Azərbaycan – Türkiyə münasibətləri II beynəlxalq elmi konfransının materialları
413
VIII BÖLMƏ.
AZERBAYCAN TURİZMİNDE GERÇEKLEŞEN GÜNCEL GELİŞMELERE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA
A RESEARCH ON ACTUAL DEVELOPMENTS IN AZERBAIJAN TOURISM
Doç. Dr. Kutay OKTAY
Kastamonu Üniversitesi /Türkiye
Pervin GULUZADE
Kastamonu Üniversitesi/Türkiye
Ulvi MEHERREMZADE
Kastamonu Üniversitesi/Türkiye
Özet
Azerbaycan, sahip olduğu doğal ve kültürel değerleri ile oldukça yüksek bir turizm potansiyeli bir ülkedir.
Bu çalışmanın amacı, Azerbaycan’ın sahip olduğu turizm potansiyelini ortaya koymak ve turizmin
gelişmesinde hangi politikaların uygulandığını araştırmaktır. Bu amaç doğrultusunda nitel yöntem
kullanılarak sonuca varılmış ve Azerbaycan’daki turizmin mevcut durumu ele alınarak genel bir
değerlendirme yapılmıştır. Ayrıca uygulanan veya uygulanabilecek turizm politikaları incelenerek çeşitli
öneriler geliştirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Turizm, Azerbaycan turizmi, Azerbaycan, Azerbaycan turizminde güncel gelişmeler,
Azerbaycanda turizm potansiyeli.
Abstract
Azerbaijan is a country with a high potential of tourism with its rich natural and cultural resources. The
aim of this study is to reveal the tourism potential of Azerbaijan and to investigate which policies are applied
in the development of tourism. Qualitative methods have been used for this purpose and a general
evaluation has been made by considering the current situation of tourism in Azerbaijan. In addition, various
proposals have been developed by examining the applied or applicable tourism policies.
Keywords: Tourism, Azerbaijan tourism, Azerbaijan, current developments in Azerbaijan tourism,
tourism potential in Azerbaijan.
Giriş
Azerbaycan Cumhuriyeti doğal kaynakları, gelişmiş sanayisi ve coğrafyası itibarı ile önemli bir ülkedir.
Azerbaycan’da özellikle büyük petrol ve doğalgaz rezervleri bulunmaktadır. Hacim ve çeşit bakımından ham
madde yatakları ile dünyanın sayılı ülkelerinden biridir.
Azerbaycan’da turizmin gelişmesi incelenirken ülkenin 2000 yılı sonrasında gercekleştirdiği kalkınma
programlarında petrol dışı sektörlerin gelişimi içerisinde turizmin önemli bir sektör olarak yer aldığı
görülmektedir. Bu nedenle ülkede turizmin desteklenmesi önemlidir. Turizmin desteklenmesi ise doğal
olarak genellikle toplumda turizmin ekonomik fayda yarattığı olgusuna dayanmaktadır.
Azerbaycan’ın bölgesel ekonomik kalkınmasına baktığımızda iş gücü, istihdam ve kalkınma açısından
Abşeron ve Bakü bölgeleri dikkat çekmektedir. Bunun nedeni, Azerbaycan ekonomisinin petrole bağımlı
halde olması ve uluslararası yabancı petrol işletmelerinin Bakü’de bulunmasıdır (Ahadov, 2016:6).
Azerbaycan’da turizm, gün geçtikçe gelişen ve ekonomik açıdan ülkeye yüksek gelir getirmeye başlayan
bir olgu olmaya başlamıştır. Azerbaycan 2011’e kadar daha çok yerli turistlere ev sahipliği yaparken 2011’den
sonra yabancı turistleri de portföyüne eklemiştir.
Ülkede turizmin gelişiminde, turizmin mevcut durumunun incelenmesi, sorunların nedenlerinin
saptanarak çözüm yollarının belirlenmesi önem arz etmektedir. Ayrıca turizmle ilgili yasalar turizmin genel
Azərbaycan – Türkiyə münasibətləri II beynəlxalq elmi konfransının materialları
414
gelişim stratejilerinden biri olarak ele alınmalıdır. Bilimsel olarak etkin bir strateji olmadan yasalarda başarıyı
sağlamak güç olacaktır. Bu nedenle en küçük ayrıntılar bile dikkate alınmalı ve dünya turizm pazarındaki
rekabet düzeyi değerlendirilmelidir (Ceferov, 2007:14-16).
Azerbaycan turizmindeki gelişme son yıllarda hızla ilerlemekte ve bu ilerlemenin hızı turizmin tüm alt
sektörlerinde kendini göstermektedir. 2011 yılından sonra Azerbaycan turizminde önemli güncel gelişmeler
olmuştur. Bunlardan birisi kış turizm destinasyonlarının geliştirilmesi ve bölgelerde zincir otellerin açılmasıdır.
Buna ek olarak Bakü’nün yanı sıra diğer bölgelerde de turizm destinasyonları açılmış ve kış ve yaz turizminde
devamlılık sağlanmaya başlamıştır (Ahadov ve Guluzade, 2017).
1.
Azerbaycan’da Turizm Konusunda Yapılan Güncel Çalışmalar
El değmemiş doğa, mineral su kaynakları, dünyadaki tek tedavi petrolü olan Naftalan, mimari anıtlar,
kendine özgü kültür, ulusal mutfak ve birçok diğer faktör Azerbaycan'da turizmin birçok türünün gelişmesi
için uygun bir ortam hazırlamaktadır.
Azerbaycan Cumhuriyeti'nde “2002-2005 Yılları Turizmin Gelişimi Devlet Programı” Cumhurbaşkanı
Haydar Aliyev tarafından onaylanmış, ayrıca "Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişimi Devlet Programı” da turizm
açısından büyük önem arz etmiştir.
Yeterli turizm potansiyeli olan Azerbaycan bu alanda dünyanın önde gelen ülkeleri ile rekabete girmeye
ve yeteneklerini göstermeye başlamıştır. Artık uluslararası etkinliklerin yapıldığı mekâna dönüşen
Azerbaycan'da turizm fuarlarının düzenlenmesi bu alana olan ilginin göstergesidir. Örneğin Azerbaycan
Uluslararası Turizm ve Seyahatler Fuarı ilk kez 2002 yılında yapılmıştır. Bu fuarın düzenlenmesi turizm pazarı
açısından önemli bir olaydır ve her yıl dünyanın çeşitli ülkelerinden çok sayıda katılımcıyı ve ziyaretçiyi
Azerbaycan'a çekmektedir.
Eurovision 2012 şarkı yarışması, Azerbaycan'ın turizm imkânlarının geniş mekanda tanınmasına önemli
katkılar sağlamıştır. Eurovision 2012’ye dünyanın 40'dan fazla ülkesinden gelen turistler Azerbaycan’ın
güzellikleri ile tanışma fırsatı bulmuşlardır.
Azerbaycan'ın bölgelerinde de oteller, dinlenme yerleri, eğlence ve spor merkezleri faaliyet göstermeye
başlamıştır. Bunlara örnek olarak, Kafkas Oteller Zinciri, Gebele Şehrindeki Gabaland Parkı, Tufandağ Kış
Turizmi Kompleksi, Gusar Kentindeki Şahdağ Turizm Merkezi ve yeterli altyapıya sahip 15'den fazla Olimpiyat
Spor Kompleksi ve diğerleri gösterilebilir.
2. Yöntem
Bu çalışmanın amacı, Azerbaycan’da turizmin mevcut durumunun değerlendirilmesi ve turizmin
geliştirilmesine yönelik izlenen ve izlenebilecek politikaların ortaya çıkarılmasıdır. Araştırmada yöntem olarak
nitel araştırma modeli tercih edilmiş ve yarı yapılandırılmış görüşme formu ile mülakatlar gerçekleştirilmiştir.
Örnekleme, Başkent Bakü’de bulunan Turizm Bakanlığı yetkilileri, turizm akademisyenleri, turizmle ilgili sivil
toplum ve özel sektör yöneticileri dahil edilmiştir. Toplamda 17 kişi ile mülakat yapılmıştır.
3. Bulgular
Bu bölümde 2017 yılının Ocak ayında Başkent Bakü’de araştırmaya dahil edilen katılımcılar ile
gerçekleştirilen mülakatlar sonucunda elde edilen bulgular iki ana başlık halinde özet olarak sunulmaktadır.
3.1. Turizmde Yaşanan Gelişmelere Yönelik Bulgular
2011 yılında Azerbaycan’da turizm yılı ilan edilmesiyle beraber Azerbaycan’da marka otellerden olan
Hilton, Marriot, Rixos ve Four Seasons gibi oteller açılmıştır. Marka otellerin Azerbaycan’da bulunması
Azerbaycan’a olan güveni artırmıştır. Bununla birlikte Azerbaycan markası olan Qafqaz oteller zinciri
oluşmaya başlamıştır.
Azerbaycan Turizmiyle ilgili yeni adımlardan birisi de 1 Eylül 2016 yılında atılmış ve Azerbaycan Turizm
Şurası oluşturulmuştur.
Son iki yılın güncel gelişmelerinden birisi de Nevruz Bayramıyla ilgili olarak Nevruz paketi
düzenlenmesidir. Bu paketler özellikle komşu ülke İran’dan gelen turistlerin büyük ilgisini çekmektedir.