Azərbaycan – Türkiyə münasibətləri II beynəlxalq elmi konfransının materialları
439
Qeyd edək ki, Honkonqda əhalinin yarısı sosial binalarda yaşayır. Başqa evlərlə müqayisədə bu binalarla
kirayələr xeyli ucuzdur. Adətən dövlət mülkiyyətində olur və özəlləşdirilmir. Finlandiyada da mənzil fondunun
30 faizi sosial binaların payına düşür. Adətən belə evlərdə sakinlər dünyasını dəyişənə və ya mənzil sahibi
olana qədər qalırlar. Bu evlərdə qalanlar ayda müəyyən qədər əlavə pul ödəməklə mənzilin mülkiyyət
hüququn əldə edə bilərlər.
Türkiyədə isə gerçəkləşdirilən TOKİ (Toplu Bina İdarəsi Nazirliyi) layihəsi çərçivəsində çox ucuz mənzillər
inşa edilir və uzun müddətli faizsiz kreditə verilir. 2023-cü ilə kimi Türkiyədə 1 milyona yaxın belə mənzil inşa
ediləcək. Adətən 25-30 ilə kreditə verilən bu mənzillərdə aylıq ödəniş 70-100 dollar təşkil edir. Ödəniş başa
çatdıqdan sonra isə ev xüsusi mülkiyyətə keçir.
Qeyd edək ki, Türkiyədə Baş nazirin dəstəyi ilə dövlətə məxsus Toplu Evlər İdarəsi (TOKİ) tərəfindən gənc
ailələrə ilkin ödənişsiz, faiz dərəcəsi olmadan 25 illik mənzillər təqdim olunur. Artıq Türkiyədə gənc ailələrə
520 mindən çox mənzil təqdim olunub. Türkiyə təcrübəsində orta aylıq ödəniş təxminən 70-100 dollar təşkil
edir. Azərbaycanda MİDA məhdud məsuliyyətli cəmiyyət Türkiyəyə rəsmi səfərlər edir və Türkiyə modeli
öyrənir. Son zamanlar tenderlərin elan olunması Azərbaycanda bu modelin işləmə imkanlarının
mümkünlüyünü zəruri edir.
Ədəbiyyat
1.
Əlirzayev Ə. Q. Azərbaycanda sahibkarlığın inkişafı problemləri və həlli yolları: nəzəriyyə və təcrübə.
Bakı: Elm, 2000, s. 98-114 s.
2.
Hacıyev O. Orta sinif: formalaşması, inkişafı, perspektivləri// Bakım Universitetinin Xəbərləri (sosial-
siyasi elmlər seriyası), 2009. s.22, 19
3.
Ailə problemləri: sosial-demoqrafik aspektlər. Elmi-praktik konfransın materialları. Bakı, 2004, s.36.
4.
http://www.msp.gov.ua/en/
5.
https://www.toki.gov.tr/
Azərbaycan – Türkiyə münasibətləri II beynəlxalq elmi konfransının materialları
440
AZƏRBAYCAN VƏ TÜRKİYƏDƏ MÜALİCƏ-SAĞLAMLIQ TURİZM İMKANLARI
THE OPPORTUNITIES OF HEALTH&WELL-BEING TOURISM IN AZERBAIJAN AND TURKEY
Sara Bağırlı
Azərbaycan Turizm və Menecment
Universitetinin doktorantı
Xülasə
Müalicə-sağlamlıq turizmi günlük stresli yaşam mühitindən uzaqlaşmaqla rahat, təbii, fərqli bir mühitdə
müalicə almaq, yorğunluğun azaldılması ilə sağlamlığın bərpasını təmin etməkdir. Bir tərəfdən iqlim, termal-
mineral sular, palçıq, neft, bitki, duz və s. kimi təbii vasitələrlə, digər tərəfdən müasir avadanlıqların təchiz
edildiyi, peşəkar həkimlərin fəaliyyət göstərdiyi xəstəxanalar vasitəsilə müalicə imkanları irəli sürür. Müasir
dövrümüzdə müalicə almaq məqsədilə minlərlə insan səyahət edir. Sağlıq sahəsindəki irəliləyişlər nəticəsində
Türkiyə peşəkar kadr, infrastruktur, müasir avadanlıqlar kimi imkanlara yiyələnmişdir. Ölkəmizin zəngin təbii
rekreasiya ehtiyatları isə Azərbaycanda müalicə-sağlamlıq turizminin böyük perspektivə malik olduğunun əsas
sübutudur. Məqalədə müalicə-sağlamlıq turizmi, Azərbaycanda və Türkiyə bu turizm növünün potensial
imkanları haqqında məlumat verilmiş, onların müqayisəsi həyata keçirilmişdir.
Açar sözlər: müalicə-sağlamlıq turizmi, turizm ehtiyatları, rekreasiya, xəstəlik, müalicə
Abstract
he aim of health&well-being tourism is to provide recreation of healthy with the help of reducing
fatigue and giving treatment in a comfortable, natural and various environments being away from daily
stressful living conditions. On the one hand this treatment can be done with the help of natural resources
such as climate, thermal-mineral waters, mud, oil, plant, salt and etc. On the other hand it can be done in the
modern hospitals where professional doctors are working and were provided with modern technological
equipment. Nowadays, thousands of people are travelling for the purpose of treatment. Turkey has achieved
a great modern equipment, infrastructure and professional staff as a result of progress in the field of health.
The rich natural recreational resources of our country are the main evidence of the great prospects of
health&well-being tourism in Azerbaijan. It was given an information about health&well-being tourism,
potential opportunities of this kind of tourism in Azerbaijan and Turkey in the article and their comparison
were done.
Key words: health&-well-being tourism, tourism resources, recreation, illness, treatment
Giriş
İstər müalicə-sağlamlıq, istərsə də kurort-müalicə kimi adlandırılan müalicə, sağlamlıq turizmi müxtəlif
təbii və qeyri-təbii üsullarla müalicəni özündə əks etdirib xüsusilə tibb sahəsində çoxsaylı irəliləyişlərin təsiri
ilə birgə formalaşmağa başlamışdır. Müalicə-sağlamlıq turizmi deyildikdə, şübhəsiz ki, yalnızca turizm tərəfi
deyil, tibbi tərəfi də mütləq şəkildə nəzərə alınmalıdır. Belə ki, dünyada məhz bu turizm növünün yaranması
bilavasitə inkişaf etmiş ölkələrdə tibbdə, müalicədə əldə olunan inkişaf və inkişafda olan, inkişaf etməmiş
ölkələrdə iqtisadi vəziyyəti yaxşı olan insanların müalicə məqsədilə digər ölkələrə səyahət etməsi ilə bağlı
olmuşdur. Sözsüz ki, təbii müalicə vasitələri ilə hələ qədim zamanlardan müalicələr tətbiq edilmişdir, lakin
məhz bu müalicəni almaq məqsədilə səyahət – müalicə-sağlamlıq turizmi müasir dövrümüzdə, yaxın
keçmişimizdə peyda olmuşdur. Mahiyyət etibarilə müalicə-sağlamlıq turizmi günlük stresli yaşam mühitindən
uzaqlaşmaqla rahat, təbii, fərqli bir mühitdə bir tərəfdən müalicə almaq, digər tərəfdən təbii mühitdən zövq
almaqla, psixi-fizioloji yorğunluğun azaldılması ilə sağlamlığın bərpasını təmin etməkdir. Bir tərəfdən iqlim,
termal-mineral sular, palçıq, neft, bitki, duz və s. kimi təbii vasitələrlə, digər tərəfdən müasir elm-
texnologiyanın inkişafının nəticəsi olaraq yaradılmış avadanlıqların təchiz edildiyi, peşəkar həkimlərin
fəaliyyət göstərdiyi xəstəxanalar vasitəsilə müalicə imkanları irəli sürən bu turizm növü bir sıra ədəbiyyatlarda
adı çəkilən bu xüsusiyyətlərindən asılı olaraq a)klinik və b)kurort turizmi kimi iki yerə ayrılır *4;252+. Digər
tərəfdən qardaş ölkə Türkiyədə bu turizm növü sağlıq turizmi adlandırılmaqla a)sağlıqlı yaşam turizmi
(wellness), b)sağlamlıq xidmətləri (müalicə və xidmət) – (health) turizmi, medikal turizm kimi üç yerə