BiZİM ÜÇÜn biZSİz heç NƏ
Yüklə 0,95 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin
- Təlim gününün xülasəsi – “Beynəlxalq və milli qanunlara və siyasətə giriş” Gündəlik
- Parlament prosesi [Britaniya versiyası] Təsir edən rəy, münasibət və davranış Kursun məzmunu
- Əlilliyi olan şəxslərə təsir edən milli qanun və siyasətin təqdimatı
- Ümumi hüquq və presedent hüququ
- © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi
- Parlament prosesi – qanun layihəsindən akta qədər
- Lobbiçilik və təsir etmək üçün əsas imkanlar
- Qanunvericilikdən qabaq araşdırma
- İkinci oxunuşdan qabaq
- İctimai qanun layihəsi komitəsi mərhələsi
İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi 54
Bu bölmə siyasət formalaşdıranlar, media nümayəndələri və vətəndaş cəmiyyəti təşkilatları qruplarına təlim vermək üçün müvafiq materiallar hazırlamaqda təlimçiləri dəstəkləmək üçündür.
Ümumi məlumat bölməsinə baxın. Əlilliyi olan şəxslərə təsir edən milli qanun və siyasətin təqdimatı Ümumi məlumat bölməsinə baxın. Təsir edən qanun Parlament prosesi [Britaniya versiyası] Qanunun çox mənbələri var: • Qanunvericilik – əsas (məs. parlament aktları) və əlavə (məs. qanun vasitələri). Əsas qanunvericilik parlament tərəfindən verilir, baxmayaraq ki, onların, demək olar, hamısı hökumətdən qaynaqlanır. Əlavə qanunvericilik hökumət tərəfindən, ancaq parlamentin təsdiqi ilə verilir (BK-da immiqrasiya haqqında qanun, immiqrasiya qaydaları hökumət tərəfindən verilmiş qanunun xüsusi formasıdır, əlavə qanunvericiliyə oxşardır). • Siyasət – daha çox qanun (xüsusilə, hökumət səlahiyyətlərinin icra ediləcəyi proses və kriteriyanın, yaxud da hökumətin səlahiyyət verdiyi kəslər barədə təfsilat siyasi təlimat və direktivlərdə verilir). • Ümumi hüquq və presedent hüququ – ümumi hüquq illər ərzində məhkəmələrin şərh etdiyi tərzdə BK qanunundakı yazılmamış leqal prinsiplər kimi başa düşülür. Presedent hüquq ümumi hüququn və ya hüququn digər mənbələrinin (məs., qanunvericilik) şərhindən ibarət ola bilər.
© “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu 55 • Avropa hüququ – BK tərəfindən 1972-ci il Avropa İcmalar Aktı ilə qəbul olunmuş Avropa İttifaqı qanunu • Beynəlxalq hüquq – saziş öhdəlikləri, məs., 1950-ci il İnsan Hüquqlarına dair Avropa Konvensiyası, 1951-ci il Qaçqınların Statusu ilə bağlı BMT Konvensiyası, 1989-cu il Uşaq Hüquqlarına dair BMT Konvensiyası və Əlilliyi olan Şəxslərin Hüquqlarına dair BMT Konvensiyası kimi. Ancaq BK qanununda saziş öhdəlikləri hökumətin qanunu dərhal imzalaması ilə yaranmır (məs., İnsan Hüquqlarına dair Avropa Konvensiyası Avropa Hüququ daxilində deyil).
Parlamentdən keçmək üçün qanun layihəsi hər iki palatadan keçməli və hər iki palatanın razılığını almalıdır (bir istisna ilə – aşağı baxın). Aşağıda təsvir olunan proses icmalar palatası ilə başlanır. Ancaq qanun layihəsi hər iki palatadan keçmək şərtilə palataların hər hansı biri tərəfindən irəli sürülə bilər. Qanun layih əsi icmalar palatasına təqdim edilir (birinci oxunuş) Qanun layihəsi icmalar palatasının zalında müzakirə edilir (ikinci oxunuş) Qanun layihəsi komitə tərəfindən diqqətlə nəzərdən keçirilir (parlament üzvlərinin dövlət qanun layihəsi komitəsi qanun layihəsini ətraflı nəzərdən keçirir, bu zaman dəyişikliklər müzakirə edilə bilər, dəlil götürülə bilər) Komitənin ətraflı nəzərdən keçirməsinin nəticəsi icmalar palatasına məruzə edilir (hesabat) Qanun layihəsi icmalar palatasının zalında müzakirə edilir (üçüncü oxunuş) Qanun layihəsi lordlar palatasına təqdim edilir (birinci oxunuş) Qanun layihəsi lordlar palatasının zalında müzakirə edilir (ikinci oxunuş) Qanun layihəsi lordlar palatası (və ya lordlar palatasının Qrand Komitəsi) tərəfindən diqqətlə nəzərdən keçirilir (düzəlişlər müzakirə edilə bilər) Diqqətlə nəzərdən keçirmənin nəticələri lordlar palatasına məruzə edilir (məruzə) Qanun layihəsi lordlar palatasının zalında müzakirə edilir (üçüncü oxunuş) Qanun layihəsi palatadan çıxandan sonra hər hansı dəyişiklik baş veribsə, müzakirə üçün icmalar palatasının zalına qayıdır; qanun layihəsinə əlavə və dəyişikliklər edilərsə, bu, hər iki palatanın zalında tam təsdiq olunana qədər dəyişikliyin müzakirəsi hər iki palatadan keçəcək (bir-birinə ötürüləcək) Əgər iki palata razılığa gələ bilməsə, ya qanun layihəsi uğursuz olur və geri qaytarılır, ya da layihəni hər iki palata bir-birinə ötürərək təsdiq etdikdən sonra icmalar üstünlük qazanır Qanun layihəsinə monarx razılıq verir (layihə akta çevrilir) Bu proses bir neçə ay sürə bilər. Komitənin diqqətlə nəzərdən keçirməsi isə bir neçə həftə çəkə bilər. İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi 56
Hökumətin əlavə qanunvericilik yaratmaq səlahiyyəti adətən parlamentin bu və ya digər aktında olur. Aktda həmin qanunu yaratmaq üçün hökumətə hansı səlahiyyət verildiyi və onun parlament tərəfindən necə təsdiq olunduğu göstərilir. Təsdiq zamanı adətən iki haldan biri baş verir: • Təsdiq qətnaməsi: Parlament əlavə qanunvericiliyi qanuna çevrilməzdən əvvəl rəsmən təsdiq etməlidir. • İnkar qətnaməsi: Parlament əlavə qanunvericiliyi qanuna çevrildikdən sonra rəsmən təsdiqləməyə bilər, bu halda ondan imtina olunur. Əlavə qanunvericiliyin təsdiq, ya inkar qətnamə proseduruna düşməsindən asılı olmayaraq parlamentin ona düzəliş etmək səlahiyyəti yoxdur. (müqayisə üçün bax: qanun layihəsi).
1.
Məsləhətləşmə - Hökumət çox vaxt qanunvericilik layihəsini və ya düzəliş təkliflərini məsləhətləşmə üçün dərc edir. İctimai məsləhətləşmə olan yerlərdə məsləhət sənədi cavabların hansı vaxtadək kimə göndərilməli olduğunu izah etməlidir. Çox vaxt məsləhət sənədi baxılmaq üçün xüsusi suallar qoyur. Məsləhətləşmə zamanı həmin suallara cavab vermək əhəmiyyətli ola bilər, amma əgər suallar lazımi cavabı vermək imkanı yaratmırsa, bu suallardan kənara çıxmaq da məqbuldur. 2.
araşdırmaya dəvət edə bilər - məsələn, 2008-ci ilin iyulunda nəşr edilmiş, hazırda Daxili İşlər Komitəsinin və İnsan hüquqları üzrə birgə Komitənin araşdırdığı (qismən) İmmiqrasiya və Vətəndaşlıq haqqında qanun layihəsi. 3.
qaldırıla bilər - məsələn, qanun layihəsi təqdim edilməmişdən əvvəl seçki dairəsindən olan millət vəkilləri ilə yazışmaq və ya görüşmək qanun layihəsi təqdim edilən zaman millət vəkillərinin reaksiya bildirməli olduqları sahələri və narahatlıq səviyyəsini işıqlandırmaq üçün dəyərli vasitədir.
4.
Xüsusi komitələr - Xüsusi komitələr hökumətin siyasətinə və idarəçiliyinə müntəzəm olaraq yenidən baxır. Parlament saytında komitələrin keçmiş, cari və gələcək işləri barədə məlumat verən səhifələri var. Komitə tərəfindən rəsmi sorğu kontekstində ona verilən məlumatlar (sübutlar, faktlar) adətən nəşr olunur. Komitənin hesabatı qanun qəbuluna təsir göstərə bilər. 5.
İkinci oxunuşdan qabaq - Qanun layihəsinin ikinci oxunuşunda düzəlişlər müzakirə olunmur. Amma parlament üzvləri üçün bu, qanun layihəsi ilə əlaqədar ciddi narahatlıq doğuran məsələləri ifadə etmək vaxtıdır. Əgər əsas məsələ bu mərhələdə yox, sonrakı mərhələdə qaldırılsa, daha az narahatlıq doğuran məsələ kimi görünə bilər. 6.
Yüklə 0,95 Mb. Dostları ilə paylaş:
|