Bmi mashhura

M.M. Abulxayeva, U.M.Mardonov. Kimyo. 
Mazkur adabiyotda Neft va 
tabiiy gazlar mavzusi bo’yicha o’rganiladigan asosiy tushunchalar: benzin (30-
180
0
C gacha qaynaydigan bo’lak), kerosin (180-300
0
C gacha qaynaydigan bo’lak) 
va mazut (qoldiq): neftning bu asosiy bo’laklaridan yana petroley (neft) efiri (30-
80
0
C), ligroin (110-140
0
C), gazoil (270-300
0
C) kabilar. Mazutni past bosimda yoki 
suv bug’i bilan haydab solyar moylari, surkov moylari, vazelin, parafin va 
boshqalar olinishi. Neft va neftni qayta ishlash, benzin uning oktan soni, neftni 
reforminglash, neftni aromatlash, O’zbekistonda neftni yirik ishlab chiqarish 

---

mahmualari: Buxoro neftni qayta ishlash zavodi, Farg’ona va Oltiariq neftni qayta 
ishlash zavodlari to’g’risida ma’lumot berilgan.
Shuningdek, neft va neftni qayta ishlash mahsulotlari sifati va 
samaradorligini oshirish borasida O’zRFA akademigi M.F.Odidova va O’zRFA 
umumiy va anorganik kimyo instituti akademigi Z.S.Salimov va boshqa 
olimlarning ishlari to’g’risidagi nazariy bilimlar bayon qilingan. 
I.R.Asqarov, Y.T.Isayev, A.G’.Mahsumov, Sh.M.Qirg’izov. Organik 
kimyo.
Toshkent, G’.G’ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi
. 2012 yil. 
Mazkur adabiyot O’zbekiston Respublikasi Oliy va O’rta maxsus ta’lim vazirligi 
tomonidan oliy o’quv yurtlarining kimyo ta’lim yo’nalishi bo’yicha ta’lim oluvchi 
talabalariga darslik sifatida tasdiqlangan. Tabiiy gazlarning asosiy tarkibini (92 – 
96% gacha) metan tashkil etishi, ularning tarkibida 6% gacha boshqa 
ugleovdorodlar (etan, propan, butan va oltingugurt birkmalari hamda uglerod-(IV)-
oksidi) bo’ladi. Sanoatda metandan atsetilen, vodorod, qorakuya, xlorli erituvchilar 
olinishiga qilishga oid fikrlar yuritiladi. Neft uglevodorodlarning aralashmasidan 
tashkil topgan bo’lib, nihoyatda murakkab tarkibga egaligi, uning tarkibi 
o’zgaruvchan bo’lib, unga uglevodorodlardan tashqari, azotli, kislorodli, 
oltingugurtli va boshqa birikmalar kirishi to’g’risida ma’lumotlar berilgan.