Bmi mashhura

Mavzuning ilmiy yangiligi: 
Magistrlik dissertasiyasi ishi sifatida mazkur 
mavzuni o’rganishim davomida quyidagi fikr mulohazalarga keldim: 

O’zbekistonning neft – gaz konlar mahsuldorligi, qazib olish tannarxi
bo’yicha qo’shni mintaqalar konlaridan ancha farq qiladi. 

O’zbekiston hududida neftning o’rganilgan zahiralari tayyorlik darajalari
faqat 32% ni tashkil etadi. Shu sababli neft qazib olishning ko’paytiruvchi
zamonaviy chet el texnologiyalarini jalb qilish qo’shimcha 50 million
tonnadan ko’proq neft qazib olish imkonini beradi.

Gaz tarkibidagi etan, propan, butan va polimer materiallarning ko’pgina
xillarini 
(polietilen, 
polivinilxlorid) 
olish 
uchun 
yaroqli 
boshqa
komponentlar bor. Ularni Janubiy –G’arbiy hisor va Buxoro – Xiva neft - 
gaz mintaqalarida joylashgan Sho’rtan va Muborak guruhidagi konlarda
iqtisodiy jihatdan bemalol amalga oshirish mumkin. 
Ilmiy-texnikaning jadal rivojlanish va dunyoni ekologik holatini o’zgarish 
sharoitida XXI asrda rivojlanish istiqbollarini baholab Prezident I.A.Karimov 
odamlarni biosferaga ta’sirini va ekologik muammolarini hal etishni hozirgi 
kunning dolzarb vazifalaridan biri ekanligini ta’kidlab o’tdilar. 

---

Ma’lumki, inson faoliyati natijasida atmosferada “parnik” gazlarini oshib 
borishi iqlimni isib ketishiga olib keladi va hozirgi kunda dunyo jamiyati 
muhokama qilayotgan bosh muammolardan biri hisoblanadi. 
Neftgaz sanoatini atrof-muhitni ifloslanishida katta ulushi bor. AQSH Milliy 
okeanik va atmosfera ma’muriyatining ma’lumotlariga ko’ra 2006 yili yer 
yuzasida 168 mlrd.m
3
yo’ldosh neft gazi mashalarida yoqib yuborilgan. Bu 
ko’rsatkichga eng katta salbiy ulush qo’shgan davlatlar qatoriga Rossiya (50,7 
mlrd
3
), Nigeriya (23 mlrd
3
), Eron (11 mlrd
3
), iroq (8 mlrd.m
3
) va Qozoqiston (5,8 
mlrd.m
3
) kiradi.
O’zbekiston gidrometrologiya xizmati axborotiga ko’ra Respublikamizda 
yiliga CO
2
ekvivalentida 163 ming tonna “parnik” gazlari atmosferaga chiqarib 
yuborilmoqda. Bunda uglerod ikki oksidi chiqindilarining 98% qazib olinayotgan 
yoqilg’ilarni yoqish natijasida hosil bo’lmoqda. Shu sababli, bu muammoga 
Respublikamizda katta ahamiyat berilmoqda.