15
BP-nin Azərbaycanda fəaliyyəti
Ümumi neft debiti (gündə barel neft ekvivalenti)
Neft debiti (gündə barel)
Qaz debiti (gündə barel neft ekvivalenti)
20 000
40 000
60 000
80 000
Avstraliya (a)
66 180
Avstraliya (b)
64 053
Şahd niz (a)
53 181
Şahd niz (b)
52 529
Şahd niz (c)
48 598
Şahd niz (d)
47 503
Avstraliya (d)
38 305
Avstraliya (c)
45 698
Trinidad (a)
36 238
Avstraliya (e)
33 486
Ş rqi Az ri (a)
32 880
Anqola (a)
31 663
İndoneziya (a)
31 251
İndoneziya (b)
31 116
İndoneziya (c)
30 207
Q rbi Az ri (a)
29 568
Q rbi Az ri (b)
26 929
Çıraq (a)
25 264
İndoneziya (d)
24 970
D rinsulu
Gün şli (a)
24 521
BP-nin 20 ən məhsuldar hasilat quyusu
a
a
Anqola quyularından çıxan qaz hazırda yenidən laya vurulur
və buna görə də ümumi neft debitinə daxil edilməyib.
Qumun çıxarılması üçün yeni
konsepsiya dənizdə sınaqdan keçdi
Qumun çıxarılması həmişə çətinliklər törədib –
yalnız BP üçün deyil, bütövlüklə dənizdə
neft sənayesi üçün. Azəri-Çıraq-Dərinsulu
Günəşli istismara veriləndən bəri dənizdəki
separatorların içərisində toplanmış 500 tondan
çox qum mütəmadi olaraq texniki çətinliklər,
o cümlədən boru ştutser və klapanlarında
mexaniki aşınma, daxili korroziya və digər
problemlər yaradıb.
Qumun çıxarılmasının ənənəvi üsulu qazıb-
çıxartma əməliyyatı kimi tanınır və platformanın
dayandırılmasını tələb edir. Bu, çox ağır, iş
həcmi böyük bir əməliyyatdır və adətən, ən azı
15 gün çəkir.
2011-ci ildə Azərbaycanda BP-nin lay suyu
və qumun idarə olunması üzrə qrupu qumun
çıxarılmasının yeni və fərqli bir konsepsiyasını
işləyib hazırladı. Burada qazıb-çıxartma
əməliyyatı, platformanın dayandırılması lazım
gəlmir və hasilat göstəriciləri dəyişmir. Əlavə
xərclərə də ehtiyac olmur. Dərinsulu Günəşli
platformasında ilk sınağı uğurla keçən bu metod
qumun idarə edilməsi üzrə “Merpro” sistemi,
qumun ayrılması üçün “Alderey” hidrosiklon
sistemi ilə lay suyu deqazatorunun birlikdə
istifadə olunmasına əsaslanır.
Lay suyu və qumun idarə olunması üzrə
menecer Şamil Babanlının sözlərinə görə:
“Bu, şirkətə böyük faydalar gətirə biləcək
irəliyə atılmış mühüm bir addımdır. Digər
faydalarla yanaşı, separatorların və axın
xətlərində korroziya və aşınma risklərinin
əhəmiyyətli dərəcədə azalmasını, qaz/neft
ayrılmasının yaxşılaşmasını, nasoslarımızın və
süzgəclərimizin daha yaxşı qorunmasını, eləcə
də Səngəçal terminalına birləşən sualtı magistral
boru kəmərlərimizlə daşınan qumun miqdarının
aşağı düşməsini gözləyirik”.
Bu layihənin uğuru BP-nin Mərkəzi
Texnologiya qrupu tərəfindən qiymətləndirilib,
Azərbaycanda lay suyu və qumun idarə
olunması üzrə qrupdan bu qabaqcıl təcrübəni
bölüşmək xahiş edilib. İndi bu təcrübəni Şərqi
Azəri platformasına tətbiq etmək və ABŞ-dakı
həmkarlarımızla bölüşmək planlaşdırılır.
Qərb ixrac boru kəməri
Uzunluğu 829km olan bu boru kəməri nefti
Xəzər hövzəsindən Səngəçal terminalı
vasitəsilə Gürcüstanın Qara dəniz sahilindəki
Supsa terminalına nəql edir. 1997-ci ildən
sonra BP və onun tərəfdaşları Qərb ixrac boru
kəmərini (QİBK) əsaslı şəkildə təmir etmişlər.
2011-ci ildə Səngəçal terminalından QİBK
vasitəsilə təxminən 28,3 milyon barel neft
nəql edilmişdir.
16
BP Azərbaycanda Davamlı inkişaf haqqında hesabat 2011
(%)
Azəri-Çıraq-Dərinsulu Günəşli (AÇG)
b
BP
ARDNŞ
Şevron
İNPEKS
Statoyl
EksonMobil
TPAO
İTOÇU
Hess
35,8
2,7
4,3
6,8
8,0
8,6
11,0
11,3
11,6
Bakı-Tbilisi-Ceyhan (BTC)
BP
ARDNŞ
Şevron
Statoyl
TPAO
Total
Eni
İTOÇU
İNPEKS
KonokoFilips
Hess
30,1
2,4
2,5
2,5
3,4
5,0
5,0
6,5
8,7
8,9
25,0
Şahdəniz/Cənubi Qafqaz boru kəməri (CQBK)
BP
Statoyl
ARDNŞ
LUKOYL
Total
NİKO
TPAO
25,5
9,0
10,0
10,0
10,0
10,0
25,5
Şəfəq-Asiman
BP
ARDNŞ
50
50
Azərbaycanda BP-nin əməliyyatçısı olduğu layihələrdə tərəfdaşların iştirak payı
a
a
Yuvarlaqlaşdırılma aparıldığına görə faizlər toplandıqda 100% olmaya bilər.
Yuxarıda qeyd edilmiş layihələrdə Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti (ARDNŞ) öz filialları tərəfindən təmsil olunur: AÇG – AzAÇG; Şahdəniz –
AzŞahdəniz; CQBK – AzCQBK; BTC – AzBTC.
b
Faizlər 2011-ci ilin iyul ayında ARDNŞ BP-nin 1,6461% payını əldə etdikdən sonra dəyişib.
BP AGT layihələri üçün məsul olan hüquqi şəxslər
Layihə
Operator
BP səhmlərini saxlayan hüquqi şəxs
AÇG
Azərbaycan Beynəlxalq Əməliyyat Şirkəti
“Azerbaijan International Operating Company”
BP Eksploreyşn (Kaspian Si) Limited
“BP Exploration (Caspian Sea) Limited”
BTC
Ze Bakı-Tbilisi-Ceyhan Payplayn Kompani
“The Baku-Tbilisi-Ceyhan Pipeline Company”
BP Payplaynz (BTC) Limited
“BP Pipelines (BTC) Limited”
Şahdəniz
BP Eksploreyşn (Şahdəniz) Limited
“BP Exploration (Shah Deniz) Limited”
BP Eksploreyşn (Azərbaycan) Limited
“BP Exploration (Azerbaijan) Limited”
CQBK
Sauf Kokazus Payplayn Kompani Limited
“South Caucasus Pipeline Company Limited”
BP Payplaynz (SCP) Limited
“BP Pipelines (SCP) Limited”
Şəfəq-Asiman
(təyin edilməlidir)
BP Şəfəq-Asiman Limited
“BP Shafag-Asiman Limited”
Kompleks Təchizat və Ticarət
Dünyada ən böyük enerji satıcılarından biri
olan BP qrupuna aid Londondakı Kompleks
Təchizat və Ticarət qrupu BP AGT-nin payına
düşən xam nefti bazara çıxarır.
BP-nin istehsal etdiyi sürtgü yağları
Azərbaycanda
BP-nin Azərbaycandakı bütün layihələri
üçün BP və “Castrol” markalı sürtgü
yağlarını “Petrochem” qrupu təchiz edir.
2011-ci ildə BP və onun Azərbaycandakı
podratçılarına təxminən 2 milyon litr sürtgü
yağı çatdırılmışdır. Azərbaycanda işləyən
və neft-qaz hasilatı xidməti göstərən əksər
podratçılar da “BP/Castrol” sürtgü yağları ilə
təchiz edilirlər.
Geoloji-kəşfiyyat işləri
2011-ci il may ayının 6-da Azərbaycan
Respublikasının Milli Məclisi Xəzər dənizinin
Azər baycan sektorunda Şəfəq-Asiman
perspek tiv strukturunun birgə geoloji-kəşfiyyatı
və işlənməsi haqqında BP ilə Azərbaycan Res-
pub likası Dövlət Neft Şirkəti (ARDNŞ) arasında
imzalanmış yeni hasilatın pay bölgüsü sazişini
ratifikasiya etdi. Bu blok Bakıdan təqribən
125 kilometr (78 mil) cənub-şərqdə yerləşir.
Təxminən 1 100 kvadrat kilometr ərazini əhatə
edən bu dəniz blokunda indiyədək heç bir
geoloji-kəşfiyyat işi aparılmayıb. Blok də ni zin
dərinsulu hissəsində suyun dərinliyinin təx mi-
nən 650-800 metr olduğu ərazidə yer lə şir və
kollektorun dərinliyi təxminən 7 000 metrdir.
May ayında strukturun üçölçülü seysmik
tədqiqatı üçün müqavilə “WesternGeco
(Schlumberger)” şirkəti ilə ARDNŞ-nin birgə
müəssisəsi olan “Caspian Geophysical”
şirkətinə həvalə edildi. Seysmik məlumatların
əldə olunması noyabrda başladı və 2012-ci
il yanvarın 4-də başa çatdırıldı. Bu, müqavilə
sahəsində aparılmış ilk üçölçülü seysmik
tədqiqatdır. Bundan sonra 2012-ci il ərzində
məlumatların emalı həyata keçiriləcək. Bu
fəaliyyət də “Caspian Geophysical” tərəfindən
həyata keçirilir və bu, indiyədək emalı
Azərbaycanda aparılmış ən böyük üçölçülü
seysmik tədqiqat olacaq.