Бялядчи-ъядвял
Yüklə 3,92 Mb. Pdf görüntüsü
|
15
xoşluğunun, bu saxta nəfəsdərmənin qızğın çağında mən əlimi uzadıb Paris kələfinə, onun ümumi kələfə dolaşmış sərhədsiz materiyasına, onun havasının maqmasına, pəncərəsinin çölünə çəkilmiş rəsmlərinə, onun buludlarına və çardaqlı pəncərələrinə toxundum; bununla da qarmaqarışıqlıq başlandı, dünya yenidən daşlaşdı, bərkidi, hər şey möhkəmcə öz yerinə oturdu və küçələrdən, ağaclardan, adlardan və masalardan ibarət bu kələfə möhkəm bərkidilmiş ilgəklərdə çevrilməyə başladı. Qurtuluşa aparan hərcmərclik yox idi, yalnız natəmizlik və yoxsulluq, dibi pivəli parçlar, corablı künc-bucaqlar, iki bədənin iyini verən tüklü yataqlar, incə, ağ əlləriylə ayaqlarımı sığallayan qadın vardı. Ancaq məni bu sayıqlığımdan bircə anlıq da olsa qopara biləcək bu nəvaziş gecikmişdi. Həmişəki kimi gecikmişdi, çünki biz dəfələrlə sevgiyə könül bağlasaq da, xoşbəxtlik, deyəsən, bir az başqa cür görünmüşdü, yəqin ki, o, bu rahatlıq və ləzzət kimi deyil, kədərliydi, bəlkə də, taydişə və ya adaya, durğunluğa doğru sonsuz yıxılmaya bənzəyirdi. Sibilla bilmirdi ki, mənim öpüşlərim də baxışlarım kimi onun içini, hətta o biri tərəfini görməyə başlayıb və mən başqa bir formada çıxaraq ağlını itirmiş losman kimi gəminin dal tərəfində durub zamanın sularını kəsər və geri püskürdərdim. Əlli neçənci ilin o günləri mən özümü Sibilla ilə baş verməli olan başqa bir şeyin arasında sıxılmış kimi hiss etdim. Sibillanın dünyasına, Rokamadurun dünyasına qarşı çıxmaq ən böyük axmaqlıq olardı, çünki hər şey mənə müstəqil olan kimi özümü azad hiss edəcəyimi vəd edirdi. Mən nadir ikiüzlülərdən idim, odur ki, bu xırda casusluq – dərimə, ayaqlarıma, Sibilla ilə necə əylənməyimə, tutuquşu kimi qəfəsin barmaqlıqları arasından Kyerkeqoru oxumağıma xəlvəti baxışlar mənə mane olurdu. Ancaq mənə elə gəlir ki, məni hər şeydən çox mənə altdan- altdan baxdığının qətiyyən fərqində olmayan, əksinə, suveren müstəqilliyimə tamamilə əmin olan Sibillanın özü narahat edirdi. Ancaq yox, əslində, məni azadlığa bir də heç vaxt indiki kimi bu qədər yaxın olmayacağımı düşünmək əsəbiləşdirirdi, bax onda Sibillanın dünyası tərəfindən təqib olunduğumu hiss etdim və ondan, həqiqətən, yaxamı qurtarmaq ehtirasım məğlub olduğumun etirafıydı. Nə uydurulmuş iztirabların sintetik zərbələrinin, nə də manixeyliyin, yaxud hansısa axmaq qeyri-elmi dixotomiyanın arxasında gizlənməyin Monparnas vağzalının pilləkənlərində özümü müdafiə etməyimə kömək etmədiyini etiraf etmək ağır idi, Rokamaduru yoluxmağa gedən Sibilla məni hara sürükləyirdi? Olanları niyə də qəbul etməyək, nizam və nizamsızlıq, azadlıq və Rokamadur kimi məfhumların içində qurdalanmağın səbəbini öyrənməyə niyə cəhd etməyək; nədən Koçabamba küçəsindəki həyətdə ətirşah dibçəkləri satan adamlar kimi hər şeyə təbii və qayğısız yanaşmayaq? Ayaqyolunda, yaxud Gefsiman bağında qapı sürgüsünü düşünmədən və səhv etmədən tapa bilməkçün, yəqin ki, axmaqlığın lap dibinə düşmək lazımdır. Məsələn, o zaman məni Sibillanın öz oğlunun adını Rokamadur qoymaq xəyalları heyrətləndirmişdi. Biz Klubda bunun üzərində baş sındırmaqdan yorulduq, Sibilla isə elə hey deyirdi ki, oğlana atasının adını qoyub, atası yoxa çıxdıqdan sonra isə ən yaxşısı onu Rokamadur
16
çağırmaq, kəndə göndərmək və en nourrice 1 böyütməkdir. Bəzən Sibilla həftələrlə Rokamaduru yada salmırdı və bu həmişə onun müğənni, Lieder
2
ifaçısı olmaq ümidlərinin oyanmasıyla eyni vaxta təsadüf edirdi. Belə vaxtlarda Ronald iri və sarı kovboy başını pianonun üzərinə əyər, Sibilla isə Hüqo Volfdan elə qeyzlə bağırardı ki, hətta qonşu otaqda Sevastopol bulvarında satmaqçün təsbeh düzən madam Noqeni belə təsirləndirərdi. Onun Şumandan etdiyi ifalar daha çox ürəyimizə yatırdı, ancaq bu da bizim axşam nə etməyə hazırlaşmamızdan, bir də Rokamadurdan asılıydı, çünki Rokamadur Sibillanın yadına düşən kimi mahnı-filan gedirdi işinin dalınca və pianonun arxasında tək qalan Ronald öz bibop ideyalarını inkişaf etdirməyə əlverişli imkan tapır və şirin blyuzlarının qüdrətiylə nəfəsimizi kəsirdi. Rokamadur haqqında yazmaq istəmirəm, hər halda, bu gün, bununçün gərək özümə daha yaxın məsafədən baxam və məni mərkəzdən ayıran hər şeylə əlaqəni kəsəm. Mən onsuz da mərkəzi yaddan çıxarmıram, qətiyyən nə danşdığımı bildiyimə əmin olduğumçün deyil, sadəcə, biz qərbi avropalıların öz oxumuzu, mərkəzimizi, həyatın mənasını, Omfalosu, hind-avropa nostalgiyasının əlamətlərini nizama salmaq cəhdimizdə köməyinə arxalandığımız həndəsənin geniş yayılmış tələsinə düşürəm. Hətta təsvir etməyə çalışdığım öz həyatımı da, küçələrində quru yarpaq kimi vurnuxduğum bu Parisi də görmək mümkün olmazdı, əgər bütün bunların arxasında mehvərə can atan ürək döyünməsəydi, yenidən ilk gövdəylə qarşılaşmaq arzusu olmasaydı. Bu nizamsızlığı göstərmək üçün nə qədər söz, nə qədər termin və məfhum olarmış. Bəzən özümü inandırmağa çalışıram ki, axmaqlıq üçbucaq adlanır, səkkizi səkkizə vurmaqla isə əsərdə dəlilik və ya it alınar. İnsan cildinə girmiş bu anlaşılmazlığı mən Sibillanı qucaqlayaraq təsdiqləyə bilərəm ki, roman yazmaq (mən onu heç vaxt yazmayacağam), yaxud həyat bahasına xalqlara azadlıq bəxş edən ideyaları müdafiə etmək, guya, çörəyin içindən fiqur düzəltmək qədər mənalıdır. Kəfkir günahsızcasına yellənməsini davam etdirir və mən yenidən rahatlıq gətirən məfhumlar barədə düşünürəm: mənasız fiqurcuq, transsendent roman, qəhrəmancasına ölmək. Mən onları ardıcıllıqla kiçikdən böyüyə düzürəm: fiqurcuq, roman, qəhrəmanlıq. Orteqa və Şeler tərəfindən mükəmməl şəkildə araşdırılmış dəyərlərin iyerarxiyası haqqında düşünürəm: estetik, etik, dini. Dini, estetik, etik. Etik, dini, estetik. Fiqurcuq, roman. Ölüm, fiqurcuq. Sibilla diliylə məni qıdıqlayır. Rokamadur, etika, fiqurcuq, Sibilla. Dil, qıdıq, etika.
3
1
2
Лиедер – мащны, вокал ясярляр (алм.) Yüklə 3,92 Mb. Dostları ilə paylaş:
|