C. P. İSayev infeksion xəSTƏLİKLƏR
Yüklə 4,43 Mb. Pdf görüntüsü
|
419
zaman qannda köplük, göynədici ağrılar, mədə bulanması, qəbzlik olur. Bu isə bəzi hallarda səhvən xroniki appendisit, adneksit, vərəm mezadeniti diaqnozu qoyulmasına səbəb olur.
Tez-tez müşahidə edilən əlamətlərdən biri do əzələ və oynaqlarda ağrıların olmasıdır. Bu zaman oynaqlarda heç bir iltihab əlaməti olmaya da bilər. Müayinədə miozitlər (xüsusən baldır əzələlərində) qeyd edilir. Bəzən əzələlərdə kirəcləşmələr olur. Bunu rentgen müayinəsində və palpasiyda ağrılı bərkləşmo-lər şəklində müəyyən etmək mümkündür. Rentgen müayinəsində xırda oynaqlarda (barmaqlarda) distrofik dəyişikliklər də aşkar edilə bilər. Ürək-damar sistemi tərəfindən dəyişikliklər özüııü ürək döyünmə, ürək nahiyyəsində küt ağrılar, ritm pozğunluqları şəklində göstərir. Müayinə zama-m taxikardiya, bəzən ekstrasistoliya, arterial təzyiqin düşməsi, ürək tonlarının karlaşması, sərhədlərinin genişlənməsi müəyyən edilir. EKQ-da ocaqlı və ya diffuz miokardit əlamətləri, keçiriciliyin pozulması, ritm pozğunluqları aşkar edilir.
xatırladan dəyişikliklər ola bilər. Mədə-bağırsaq sistemi tərəfindən də bir sıra əlamətlər meydana çıxır. Xəstələr mədə nahiyyəsində küt ağrılardan, qarında köpdən, iştahasızlıqdan, mədə bulanmasından, ağızda quruluqdan, qəbizlikdən şikayət edirlər. Mədə turşuluğu və şirə ifrazı aşağı düşür. Rentgen müayinəsində spastik kolit əlamətləri aşkar edilir. Bəzi hallarda xəstələr arıqlayır. Xəstələrin əksəriyyətində - 65%-də qaraciyər böyüyür. Lakin bu xroniki hepatitə və ya sirroza gətirib çıxarmır. Dalağın böyüməsi tək-tək olsa da, öd yollarının zədələnmə əlamətləri xəstələrin yarısından çoxunda qeyd edilir. Xəstəliyin tez-tez rast gələn əlamətlərindən biri də gözün zədələnməsidir. Belə ki, xəstələrdə xorioretinit, uveit, proqressivləşən yaxından görmə baş verir. Xəstəliyin uzun müddət davam etməsi endokrin pozğunluqlarıninkişafına da səbəb olur. Bu menstruasiyanm pozulması, impotensiya, böyrəküstü vəz çatmamazlıqları və qalxanvari vəzidə olan pozğunluqlarla özünü büruzə verə bilər. Vegetativ sinir sisteminin zədələnməsi akrosianoz, dərinin parlaq, məx- mərəbənzər olması, hiperhidroz, orto- və klinostatik sınaqlarda dəyişikliklər ; periferik sinir sistemində pleksit və s. və özünü göstərir. Periferik qanın müayinəsində çox vaxt normositoz olur. Bəzən mülayim leykopeniya, neytropeniya, nisbi limfositoz, eozinofiliyaya meyillik qeyd edilir. EÇS normal olur. Qanın biokimyəvi müayinəsidə elə bir dəyişiklik olmur. Bəzi xəstələrdə zülal fraksiyalarında müəyyən dəyişikliklər - qamma-qlobulin fraksiyasının artması ola bilər. Xroniki toksoplazmozun gedişində adətən, kəskinləşmələr qısa müddətli remissiyalarla növbələşir. Renıissiya dövründə əlamətlər çəkilir. Xəstələrin iş qabiliyyəti bərpa olunur, bununla belə xəstələr özlərini tam sağlam hiss etmirlər. Latent toksoplazmoz - I-li latent toksoplazmozda qeyd etdiyimiz kimi heç bir klinik əlamət olmur. Diaqnozu yalnız seroloji reaksiyaların və tokso-plazminlə dəri daxili sınağın köməyi ilə qoymaq olur. II-li latent toksoplazmoz isə toksoplazmozun manifest formalarından downloaded from KitabYurdu.org 420
sonra formalaşır. Belə xəstələrdə adətən rezidual əlamətlər aşkar edilir. Kirəcləşmələr, sklerozlaşmış limfa düyünləri, xorioretinitə xas olan köhnə ocaqlar qeyd edilir. I-li latent formadan fərqli olaraq II-li latent formada orqanizmin immun reaktivliyinin zəifləməsinə səbəb olan bir sıra faktorlar tez-tez prosesin kəskinləşmələrinə səbəb ola bilər. I-li latent toksoplazmozda isə kəskinləşmələr çox nadir, immunitetin son dərəcə zəiflədiyi hallarda qeyd edilir və hətta xəstəliyin kəskin formasının inkişafına səbəb ola bilər.
müxtəlifdir. Ümumiyyətlə, hər doğulan 1000-3500 körpəyə bir xəstələnmə hadisəsi düşür. Anadangəlmə toksoplazmozun kliniki olaraq büruzə verməsi əsa-son ananın hamiləliyin hansı dövründə yoluxmasından asılı olaraq baş verir -kəskin, xroniki, latent, rezidual ola bilər. Kəskin forma əsasən hamiləliyin erkən dövrlərində (I üç aylığında) yoluxmalar zamanı formalaşır, ağır generalizə olunmuş toksoplazmoz kimi keçir. Kəskin nəzərə çarpan intoksikasiya əlamətləri, qızdırma, qaraciyərin, dalağın böyüməsi qeyd edilir. Körpələrdə sarılıq, makulo-papulyoz səpgilər, ensefalit və gözlərin zədələnmosi əlamətləri medana çıxır. Dəridə olan səpgilər yayılmış, efczantemal xəstəliyin aparıcı əlamətlərindəndir. Dəri üzərindən bir qədər yüksələn, çox böyük olmayan rozeoleoz və ya makulo-papulyoz elementlər şəklində büruzə verir. Bir neçə gündən iki həftəyədək qalır, daha çox ətraflarda və qarnın aşağı hissələrində müşahidə edilir. Qaraciyərin zədələnməsi onun böyüməsi və dəri örtüyünün saralması ilə büruzə verir. Dalaq, periferik limfa düyünləri də böyüyür. Kəskin forma generalizə olunmuş infeksiya əlamətləri olmadan, yalnız MSS-nin ayrıca zədələnməsi - ensefalit əlamətləri ilə də keçə bilər. Bu zaman letargiya, opistotonus, klonik, tonik qıcolmalar, ətraflarda parez və ifliclər, kəllə sinirlərinin zədələnməsi əlamətləri meydana çıxır. Onurğa beyni mayesinin müayinəsində də dəyişikliklər qeyd edilir. Təzyiqi yüksəlir, şəffaf, ksanto-xrom olur, zülalın miqdarı artır, mülayim limfositar sitoz (1 mkl-də 100-120) aşkar edilir. Ümumiyyətlə, anadangəlmə kəskin toksoplazmoz ağır gedişə malik olub, proqnozu ciddidir. Xəstəlik proqressivləşərək ölümlə belə nəticələnir. Bir sıra hallarda isə patoloji proseslər getdikcə zəifləyərək sönür və II-li latent formaya keçir. Bu halda xəstələrdə ensefalitin nəticələri qalır. Hidrosefaliya, oliqofreniya, simplomatik və ya Cekson tipli epilepsiya müşahidə edilir. Bununla bərabər görmə pozğunluqları, hətta mikıo-, anoftalmiya da qeyd edilə bilər. Göstərmək lazımdır ki, bu əlamətlər ilk gündən intoksikasiya əlamətləri, subfebril hərarət, limfadenopatiya fonunda gedirsə də, sonralar qeyd edilən əlamətlər getdikcə aradan qalxır və yalnız ensefalitə xas olan əlamətlər qalır. Bu isə anadangəlmə toksoplazmozun rezidual forması kimi qiymətləndirilir. Yeni doğulmuşların bir qismində toksoplazmozun latent forması ola bilər. Belə körpələrdə toksoplazmoza xas olan heç bir əlamət qeyd edilmir, yalnız xarakterik seroloji reaksiyalar müsbət olur. İmmunçatmamazlıq zamanı toksoplazmoz. İmmunitetin kəskin zəifləməsinə səbəb olan bir sıra faktorların (İİV infeksiyası və s.) təsiri nəticəsində toksoplazmozun ağır formaları inkişaf edir. Xəstəlik çox vaxt MSS-nin zədələnməsi (ensefalit, meninqoensefalit) ilə büruzə verir. Qeyd etmək lazımdır ki, toksoplazmoz İİV-infeksiyası zamanı xəstələrin ölümünün əsas səbəblərindən biridir. QİÇS zamanı inkişaf edən ensefalitlərin əksəriyyəti, 25-80%-i downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 4,43 Mb. Dostları ilə paylaş:
|