C. P. İSayev infeksion xəSTƏLİKLƏR
Yüklə 4,43 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- YENİ DÜNYA DƏRİ LEYŞMANİOZU
411
Lakin palpasiyada az ağrılı olur. 1-2 həftədən sonra əmələ gəlmiş leyşma-niomanin ortasında nekrozlaşma baş verir. Kənarları girintili-çıxıntıh, diametri 2-4 mm-ə çatan xora formalaşır. ADL qabarcığından fərqli olan ZDL-də qa-barcıq daha böyük ölçüdə olması, çəhrayı-qırmızı rəngi, qabarcıqda və onun ətrafında daha geniş sahələri əhatə edən infiltrat və ödemin olması, sürətlə iri- ləşməsi ilə fərqlənirlər. Infiltratlaşmış toxumanın nekrozlaşması ilə əlaqədar xora genişlənərək diametri 5 sm-ə çata bilər. Çox vaxt ilkin leyşmaniomaların ətrafında çox sayda 5-10-dan tutmuş 100-150- dək xırda qabarcıqlar əmələ gəlir. Tezliklə xoralaşaraq bir-biri ilə birləşir. Xoralaşmış geniş sahələr meydana çıxır. Xoranın kənarları girintili-çıxın-tılı, qazılmış, dibi nekroz kütlələri və seroz-irinli ifrazatla örtülü olur. II aydan başlayaraq xoranın dibi təmizlənir. Papillomaları xatırladan qranulyasiya başlayır. Artıq qranulyasiya toxuması qopduqdan sonra çox vaxt xoranın mərkəzində kələ-kötür epitelizasiya sahələri meydana çıxır. Proses 5-6 aya tamamlanır - xoralar epitelləşib çapıqlaşır. YENİ DÜNYA DƏRİ LEYŞMANİOZU Amerika qitəsi dövlətlərində leyşmaniyalann müxtəlif variantları və ya növləri tərəfindən törədilən 3 qrup leyşmanioza rast gəlinir: Kliniki gediş Aralıq dənizi - Orta Asiya visseral leyşmaniozuna çox oxşar olan vissercıl leyşmani-oz, dəri və dəri-selikli qişa leyşmaniozları. Müasir müayinə üsulları ilə Amerikada leyşmaniozların ayrı-ayrı variantlarının törədiciləri arasında antigen fərqlərinin olduğu müəyyən edilmişdir. Keçiriciləri isə lutzomyiacinsindən olan hü-nülərdir.
yayılmış dəri-selikli qişa leyşmaniozu L.braziliensis tərəfindən törədilir. Keçiriciləri hünülərdir. Infeksiya mənbəyi xırda meşə gəmiriciləridir. Xəstəlik digər dəri leyşmaniozlarmm əlamətləri ilə xarakterizə olunur. 80% hallarda proses burun, udlaq, qırtlaq selikli qişalarına yayılır. Təkcə selikli qişalarda deyil, qı-ğırdaqda da destruktiv dəyişikliklər inkişaf edir. Dəridə xoralar sağaldıqdan sonra belə selikli
qişalarda, burun
çəpərində, qırllaqda, traxeyada toxumanın dağılması proqressivləşir. Bu isə xarici görünüşün eybəcərləşməsi ilə nəticələnir. II-li bakterial infeksiyanın qoşulması ağır pnevmoniyanın inkişafına, hətta ölümə gətirib çıxarır. Müalicə aparılmadıqda xəstəlik ölümlə nəticələnir. Çiklero xorası - kauçuk toplayanlar xorası. Törədicisi L.mexicana. İnfek-siya mənbəyi xırda meşə gəmiriciləridir. Xəstəlik Meksikada, Qvatemalada, Hondurasda, ABŞ-da meşədə işləyənlər - kauçuk şirəsi yığanlar və s. arasında yayılmışdır. Klinikası dəri leyşmaniozunu xatırlatsada, 40% hallarda qulaq seyvanının zədələnərək, dağılması ilə xarakterizə olunur. Selikli qişalar prosesə cəlb olunmur. Uzun sürür.
gəmiricilər, tülkü, opossumlar - kisəli xırda gəmiricilərdir. Amazon vadisində, Braziliya və Trinidada qeyd edilir. Əsasən dəri zədələnir. Aşağı ətraflarda müşahidə edilir. Bu xəstəlyin keçiricisi olan hünü növlərinin yalnız yer səthinə yaxın - 1 metrədək hündürlükdə - uçmağa uyğunlaşması ilə izah edilir.
downloaded from KitabYurdu.org 412
rin növü və infeksiya mənbəyi bəlli deyildir. Braziliya və Venesuelada rast gəlinir. Tuberkuloid formanı xatırladır. Uzün eybəcərləşməsinə səbəb olan, xora-laşmayan yayılmış infıltratlaşma inkişaf edir. Selikli qişa zədələnmir. Meşə frambeziyası - törədiciləri L.braziliensis guyanensis. Braziliya, Qvineya, Venesuelada əsasən daima meşədə işləyənlər arasında rast gəlinir. Bütün bədəndə, dəridə tək-tək və ya çox sayda kraterə bənzər, ağrısız xoralarla özünü büruzə verir. 9 aya yaxın davam edərək öz-özünə sağalır. Selikli qişa zədələnmir. Panama leyşmaniozu - törədicisi L.b.panamensis. İnfeksiya mənbəyi meşə gəmiriciləri, meymunlar və s.-dir. Panama və digər Mərkəzi Amerika ölkələrində təsadüf edilir. Meşədə işləyənlər yoluxur. Dəridə sonradan xoralaşan in-fıltratlar meydana çıxır. Dərinin zədələnməsi (xüsusən dodaqlarda olarsa) ağrılı olur. Öz-özünə sağalmır. Uzun sürür. Peru leyşmaniozu - törədicisi L.peruviana. Yoluxma xəstə itlərdən baş verir. Endemik ocaqlarında itlərin 50%-i yoluxmuş olur. Peruda və Argentinada dağlıq ərazilərdə əsasən 1800-2700 m yüksəklikdə olan yaşayış məntəqələrində qeyd edilir. Kliniki olaraq zoonoz dəri leyşmaniozuna oxşayır. 4 ay davam edir, öz-özünə sağalır. Venesuela leyşmaniozu - törədicisi L.qarnhami. Venesuelanın dağ rayonlarında rast gəlinir. Keçiriciləri və infeksiyanın mənbəyi məlum deyildir. Dəridə olan dəyişikliklərlə özünü büruzə verir 6 ay davam edir. Əmələ gəlmiş xoralar çapıqlaşaraq öz-özünə sağalır.
diaqnozunun qoyulmasında epidemioloji məlumatların mühüm əhəmiyyəti vardır. Həmçinin hər bir forma üçün xarakterik olan klinik əlamətlər də diaqnoz qoymağa əsas verir. Laboıator diaqnostika visseral leyş-maniozda olduğu kimi aparılır. Patoloji material zədələnmiş dəridən (qabarcı-qdan, xoradan, infıltratın kənarından), selikli qişalarından götürülür. ZDL-da xırda infıltratda leyşmaniyalar az olduğuna görə diaqnozun qoyulmasında çətinliklər yaradır. Ona görə də bir neçə dəfə təkrarlanan müayinələr aparmaq lazımdır. Yeni dünya dəri leyşmaniozunda leyşmaninlə dəri-allergik sınaq -Monteneqro sınağı və seroloji müayinələrdən istifadə edilir. Dəri leyşmaniozların müxtəlif dermatozlardan (fumnkul, piodermiya və s.), dəri vərəmindən, qırnnzı qurdeşənəyindən, sifilis mənşəli dəri zədələnmələ-rindən, dərin mikozlardan differensasiya etmək lazım gəlir.
ağırlığından asılı olaraq seçilir. Erkən dövrlərdə leyşmaniomaların daxilinə (dəri daxilinə) mepakrin (akrixin), monomişin, urotropin yeridilir. Göstərilən preparatlardan hazırlanmış məlhəmlər, islatmalar da istifadə etmək olar. Xora mərhələsində gündə 3 dəfə 250.000 vahid olmaqla monomisiıı yeridilir. Müalicə kursu 10 mil. vahid. Uşaqlara hər kq çəkiyə 4-5 min təsir vahidi təyin edirlər. Hazırda monomişin istehsaldan çıxarılmışdır. Gündə 3 dəfə 0,2 q-dan aminoxinolon da istifadə edilir. Kurs müalicəsi 11-12 q. Lazer şüaları ilə müalicənin tətbiqi də (xüsusən qabarcıq mərhələsində) yaxşı təsir göstərir - kobud çapıqlaşmaların qarşısını alır. Zoonoz leyşma-niozların ağır gedişlərində 5-valentli sürmə preparatları işlədilir. Visseral leyş-maniozda olduğu kimi, həmin dozalarda verilir. 10-12 günlük müalicə kursu kifayət edir. downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 4,43 Mb. Dostları ilə paylaş:
|