“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr: hekayələr.”.
Ə
dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu
–
www.kitabxana.net
–
Milli Virtual Kitabxana
441
Kaş ki, hələ ölüm özünü yetirməmiş, ağrıdan keçinəydim. Onda ölüm yaşamadığım
illərin, çəkmədiyim iztirabların hesabına qat-qat qalınlaşmış, möhkəm bağlanmış
qapıların ardında qalar, yerində sayardı...
Payıza az qalıb...
Abxaz yazıçının hekayəsini rus dilindən Seyfəddin Hüseynli tərcümə edib
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr: hekayələr.”.
Ə
dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu
–
www.kitabxana.net
–
Milli Virtual Kitabxana
442
Daur Naçkebia
Minaş
Beslan Minaşla bağlı eşitdiklərini, gördüklərini yol boyu bir-bir yadına salırdı. Minaşın
oğlu irəliki – Böyük davada itkin düşmüşdü. Ordan gələn kağızı poçtalyon Mahyala üç
dəfə oxutmuş, amma çox da inanmamışdı.
Axı kağızda yazılmışdı ki, oğlu itkin düşüb: öldüyü, ya qəhrəmanlıqla həlak olduğu
haqda bir kəlmə də yox idi. O da durub oğlunun yolunu gözləyirdi. Aradan əlli ildən artıq
vaxt keçsə də, onun ümidi üzülməmiş, daha da möhkəmlənmişdi.
Görünür, adamın bu qədər intizar çəkməsi izsiz ötüşmür. Üstəlik, illər əvvəl yuxu kimi
əriyib itmiş, sümükləri də torpağa qarışmış birini gözləyirsənsə… Bəlkə Minaş da buna
görə belə qəribəydi. Tutalım, biri gəlib ona desəydi ki, bəs yenə dava qopub, yenə kişiləri
yığıb aparırlar, o bu şad xəbəri gətirən qonaqdan ötrü əldən-ayaqdan gedərdi: süfrə açar,
özünün məşhur arağından çıxardıb gətirər, qaldıqca tündləşmiş araqla dolu butulkanın
tozunu ətəyilə silib qonağın qabağına qoyardı.
Kim bilir, bəlkə Minaş, od odu söndürən sayaq, əvvəlki davada əlindən gedən oğlunu
yeni bir davanın geri gətirəcəyinə ümid bağlamışdı.
Minaşın evi kəndin qırağındaydı, işi düşməsə, yanına kimsə gedib-gəlməzdi. Bunlar da,
əksərən, meşəbəyilər, ovçular, odun yığanlar olardı. Bir də, poçtalyon Mahyal öz qoca
velosipediylə hər ay onun təqaüdünü gətirib verirdi. Mərdümazar adamların təzəlikcə nə
hoqqalardan çıxdıqlarını bircə ondan soruşa bilirdi. Amma o da çox dərinə varmaz, üzdən
gedərdi: kişilərin, ucdantutma, bıçaq altına yollanacağı günün guya yaxında olduğuna
işarə vurardı. Yağlı, sürtük təklikləri Minaşın cibinə dürtər, adəti üzrə, bir çapma stəkan
arağı başına çəkəndən sonra velosipedinə minib tərpənərdi.
Mahyal Minaşın evinə lap axırda - bütün kəndi dolaşıb, özünün dediyi kimi, bir ayağı
gorda olanların hamısının təqaüdünü çatdırandan sonra gələrdi: ancaq onların ölməsini
heç istəmirdi, yoxsa işsiz qalardı. Hər evdə də bir çapma stəkan onu gözləyirdi.
İçdiklərinin üstünə Minaşın tünd arağı da calananda Mahyal keflənərdi. Qapıdan çıxar,
velosipedinin dəstəyindən yapışıb yanınca çəkə-çəkə addımlayar, hirsli-hirsli deyinərdi:
"Tərsliyə bax da…"
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr: hekayələr.”.
Ə
dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu
–
www.kitabxana.net
–
Milli Virtual Kitabxana
443
"Tərslik" araqdandımı, velosipeddəydimi - Minaş burasını bilmirdi, ancaq ürəyində
Mahyalın yenə də yolu piyada getməli olacağına sevinirdi, çünki vəd elədiyi qırmızıları
bu dəfə də gətirib çıxarmamışdı.
Qırmızıların məsələsi beləydi: Mahyal, adətən, onun təqaüdünü işlənməkdən əprimiş
təkliklərlə verirdi. Minaş isə üstündə Leninin keçəli olan qırmızılardan istəyirdi. Mahyal
elə hey söz versə də, vədinə əməl eləmirdi. Arağı vurub dilinin düyünü açılanda
velosipedinə əl basıb and içirdi ki, gələn dəfə mütləq onun təqaüdünü keçəlli kağızlarla
verəcək, ancaq yenə də həmin təkliklərdən gətirirdi…
Bu üzdən Minaş Mahyalın guya tezliklə dava qopacağı barədə dediklərinə də bir elə
inanmırdı, hərçənd o gedəndən sonra üç-dörd gün qulağı qapıda qalır, yetişməkdə olan
davanın amansız addımlarını dadlı, həyəcanlı bir intizarla gözləyirdi. Qürub yeri dəfələrlə
- o Böyük davadan qabaqkı axşam kimi - qan-qırmızı rəng almış, amma səhərisi heç nə
olmamış, müharibənin sorağı, yalından yapışan adamı alacan eləyən yüyənsiz at təki,
özünü kəndə salmamışdı.
Bir dəfə, təqaüdünü aldığı günün ertəsi Minaş dükana getmişdi. Adətən, qəşəng ətirli
sabun alar, hərdənbir kişi odekolonu da götürərdi. Üzü maskanı xatırladan gonbul satıcı
qadın Minaşı görən kimi qaş-qabağını tökdü. Qarının, doğrudan da, müşkül xasiyyəti
vardı. Hər malın neçəyə, nədən ötrü olduğunu xəbər alar, bir-bir götürüb baxardı.
Dişlərini qıcayan, az qala hirsindən partlayan satıcı qadın indi də, səsini çıxarmadan,
onun dediklərini edirdi. Minaş isə öz işindəydi: mallara baxır, götürüb əlləyir, çevirib
baxır, iyləyirdi. Axırda, adəti üzrə, çirkli bir təklik uzadıb, sabun aldı. Sonra da qaytarılan
xırdanı saydı, dodağının altında "Qiymətlərə bax e…" - mızıldanıb, ildən-ilə boyuna uzun
gəldiyindən, birucdan gödəltdiyi əl ağacına dayana-dayana dükandan çıxdı.
Bir yol da məktəbdə Qələbə Günü qeyd olunurdu. Beslangilin pioner dəstə rəhbəri
tösmərək, amma çox diribaş bir qız idi. Hamının yadından çıxan Minaşı
bu bayramda
təbrik etmək də elə onun ağlına gəlmişdi. Böyük Davada həlak olanların və itkin
düşənlərin - önsözdə tam arxayınlıqla vəd edildiyi kimi- "istisnasız olaraq, hamısı"
haqqında məlumat verilən kitablardan biri də o ərəfədə çapdan çıxmışdı. Növbəti, 1962-
ci cild…
Qırmızı, xışıldayan qalstuklarını bağlayıb, üstündə qızılı hərflər həkk olunmuş qara dəri
cildli kitabı götürüb, günorta Minaşın evinə üz tutdular. Dodaqlarına qalın pomada
çəkmiş, dikdabanları hesabına onlardan azca hündür görünən dəstə rəhbəri qabaqda
gedirdi. Günəşin göydən yağdırdığı şüalar göz qamaşdırırdı.