Çağdaş dünya ədəbiyyatı
Yüklə 4,03 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Bu hekayənin Ermənistanda çapından sonra müəllif Levon Cavaxyanı bəziləri azərbaycanpərəstlikdə və satqınlıqda ittiham etmişdilər. Türkiyənin "Aqos" qəzetində
- Türkiyə türkcəsindən tərcümə edəni: Seyfəddin Hüseynli
- Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net
- Payıza az qalıb...
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr: hekayələr.”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 434
- Deyir, Həsəndən xəbər var, - nənəm cavab verdi.
Heç gözləmirdi bunu. Yorğanı üstündən atdı. Beyni bir neçə saniyədəcə açılışdı. Yuxusu quş kimi uçdu başından. Özü də bilmədi nə vaxt geyindi.
Avetlərin Paşosu tut ağacının altında arın-arxayın siqaret tüstülədirdi. O, kənddəki könüllülərin komandiriydi. Elə bil min ildi ki, üzünü qırxmırdı. Meşədən indicə çıxmış qaçaq kimi, üzünü-başını qıl basmışdı. Əlindəki siqareti söndürüb, təzəsini yandırdı.
-Xeyir ola... – duruxa-duruxa soruşdu babam. - Gecə türklərin Ayrımını boşaltdıq... – Paşo ağır-ağır cavab verdi. Yanan kibrit çöpünü siqaretin altında tutmuşdu. İri əlləri titrəyən alovu mehdən qoruyurdu. Dünyadakı ən ciddi işlərdən biriylə məşğulmuş kimi, rahat və fikirliydi. Nəhayət, dilləndi: - Sadaxlıya çataçatda sənin kirvən Həsəni gördüm… Babamın heç hövsələsi qalmamışdı, nəfəsi daralırdı. – Ailəlikcə, köçlərini çəkib gedirdilər. Məni görəndə yaxınlaşdı, ayaqlarıma düşüb yalvardı ki, qurban olum, ay Paşo, bu pulu mənim qardaşım Aşota verərsən… Paşo əlini qoltuğuna apardı. Bir parça qəzet kağızına səliqəylə bükülmüş əlli dənə qırmızı Sovet onluğuydu. İnəyin pulunun qalanıydı bunlar, biz dərhal başa düşdük. Babamsa başa düşə bilmirdi. Təlaşdan sol gözünün altı, solgun yanağı titrəyirdi. Karıxıb qalmışdı: alsınmı, almasınmı… Hansı cibinə qoyacağını da bilmirdi. Bir cibindən çıxarıb o biri cibinə qoyurdu, o birindən götürüb bu birinə. O pul babamın heç ürəyincə deyildi, bilirdim. Sonralar, çox sonralar rublun tamam dəyərdən düşdüyü vaxtlar gəldi. Ancaq əslində babamdan ötrü onun buruşmuş əllərindəki Sovet rublunun heç əvvəlki dəyəri də qalmamışdı...
7 fevral 2008-ci il, Ermənistan Bu hekayənin Ermənistanda çapından sonra müəllif Levon Cavaxyanı bəziləri azərbaycanpərəstlikdə və satqınlıqda ittiham etmişdilər. Türkiyənin "Aqos" qəzetində Türkiyə türkcəsinə tərcümədə dərc edilmiş əsəri Azadlıq Radiosunda Azərbaycan dilində çap edirik. Türkiyə türkcəsindən tərcümə edəni: Seyfəddin Hüseynli “Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr: hekayələr.”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 435
Daur Naçkebia Payıza az qalıb...
Ölüb qalmışam od yağdıran Günəşin altında, Suxumun şimalındakı hündür təpənin döşündə. Beləcə, yerə quylanmadan çox qalaram hələ: yorğun savaş sükutuna, meyitlərin dəyiş-düyüş edilməsinə xeyli var; yenicə başlanan hücum öz axarındadır. Suxum hələ alınmayıb, döyüşün qızğın vaxtıdır.
Güllə başımdan dəydi: gözlərim qaralmağa başladı, qatı zülmət çökdü. O sərt keçid anında birdən necə oldusa, ruhum sızıldadı, az qala ağlayacaqdım, ancaq bu qəhərlənmə, gözlərimin dolmağı çox çəkmədi – keçindim.
Məni yandıran bu idi ki, heç ağrı-filan olmadı. Ağrı – həyatın mayasıdır: ağrıyırsansa, hələ sağsan. Amma o anda qatı zülmət, ovunu gözləyən yırtıcı kimi, üstümü alıb amanımı qırdı, müdhiş, parlaq ağrı isə gendən dolanıb keçdi. Kəsəsi, ―xoşbəxt ölüm‖dür: bir andaca sönürsən, alatoran içində uzun-uzadı ağrı-acı çəkmirsən. Ancaq mən – ölü bir adam, səsim çıxmasa da, keyimiş ağzımla gücüm yetdikcə bağırıram: ―Xoşbəxt ölüm‖ söhbətinə inanmayın! Onu qorxaqlarla daşürəklilər uydurublar! ―Xoşbəxt ölüm‖dən acınacaqlısı yoxdur!‖
Biz o uzun yay günü boyu Günəşin dalınca düşmüşdük. O hərdən hündür ağacların yoğun gövdələrinin arxasında gizlənir, hərdən budaqların arasından görünüb iti, parlaq şüalarıyla gözümüzü qamaşdırır, hərdən də ya sıx yarpaqların, ya da təpələrin ardında yoxa çıxırdı. Meşə sakitcə, ehtiyatla irəliləyən insan dəstəsini gərginlik içində izləyir, onun gileyli pıçıltıları biz yeridikcə kəsilir, sonra yenə də arxamızca səslənirdi.
Biz elə hey gedirdik; Günəş artıq düz təpəmizə döşəyirdi, meşənin isə sonu görünmürdü. Elə bil meşə gur işığın altında seyrəlir, istidən təngiyirdi; indi dalımızca yalnız alayuxulu pıçıltılar sürünürdü.
Yorulmuşduq, tər aparırdı bizi, çiynimizdəki yük boynumuzdan aşağı basırdı. Hələ nə qədər gedəcəkdik – kimsə bilmirdi. Bələdçimiz – qarayanız, gülərüz yunan o qaramat meşənin içində ilan kimi qıvrılan insan zəncirini təkcə özünün tanıdığı cığırla apardıqca qəlbimizdəki gizli narahatlıq artırdı; dayanıb nəfəs dərdiyimiz dəqiqələrdə onu şübhəylə, çəp-çəp süzürdük. Gönüqalınlığı, öküz kimi kütlüyü üzündən bəzi xeyirsöyləməzlərin “Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr: hekayələr.”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 436
Kötük dedikləri komandirimizə baxıb toxtayırdıq: o, dinməz-söyləməz, inamla addımlayır, qıvraq bələdçidən geri qalmırdı, biz də qabaqdakıların ardınca, onların həmahəng yerişinə ayaq uydurub, getdikcə gedirdik.
Meşədə toran düşürdü. Ağacların başı hələ işıqlıydı, amma aşağıda qaranlıq yavaş-yavaş qatılaşıb hər yeri bürüməkdəydi. Səma tamam qaralanda meşəyə zülmət çökdü. Ətrafa qəribə, mürgülü səslər, devikib-vurnuxan cürbəcür canlıların hay-küyü yayılmağa başladı. Yamacla üzüaşağı xeyli getdikdən sonra çaya çatdıq. Rahat bir nəfəs aldıq... Qərbə doğru axıb gedən işıq selindən orda-burda zəif işartılar qalmışdı; bezgin-üzgün Günəş nəhəng qırmızı kürə kimi dənizin üzündəydi, ya bəlkə də tamam qüruba enmişdi.
Suyun sərinliyi bizi dirçəltdi. Çay yorğunlumuzu yuyub apardı, qarşı sahilə gümrahlaşıb, yüngülləşib çıxdıq; qətiyyətimiz özümüzə qayıtmışdı.
Çay soyuq, axar bir sərhəd xətti kimi araya düşəndə dönüb meşəyə boylandım. Ala-tala bəyaz dumanın içində tutqun görünürdü meşə, tədricən səmaya doğru yüksəlib onunla qovuşurdu. Meşə yuxunun girdabında qərq olur, məni, hamımızı unudub uyuyurdu. Dilxor oldum: meşə məni öz hüdudsuz yaddaşının ucqar bir küncünə dürtmüşdü – axı elə bu gün birlikdəydik! – və yada salması, həm cismimi, həm ruhumu xatırlaması üçün onun bağrına təkrar ayaq basmaq mənə nəsib olacaqdımı, bunu bilmirdim.
Göyün dərinliyindən ulduzlar boylanmağa başladı: böyükdən-kiçiyə düzüldülər, əvvəlcə iri, nisbətən parlaq, sonra isə, onlardan azca aralıda, topa-topa, tək-tək görünən xırdaca ulduzlarla doldu səma.
Çayın soyuq şırıltısı gecəni başına götürmüşdü: amma hərdən yuxulu quşların çığırtısı eşidiləndə adamın əti ürpəşirdi. Nəfəsimizi içimizə çəkib, o vəhşi çığırtının güllə səsi kimi yenidən yayılacağını gözləyirdik. Ancaq sakitlik idi: həmin çılğın, yanıqlı səsin qəfil qopub yayıldığı sonsuzluq onu yenidən udmuşdu.
Qısa, amma qızğın döyüşdən sonra yüksəkliyi ələ keçirdik. Düşmən pərən-pərən düşüb geriyə - bir kilometr yarım şərqdəki kəndə tərəf çəkildi.
Son bir həftədə bizə aman verməyən üç qaubitsa indi qatır kimi qısır qalmışdı, ətrafa çoxlu boş giliz səpələnmişdi. Biz həm hərbə-zorba gəlmək, həm də məzələnmək xatirinə bomboş lülələri kəndə tuşlayıb, yalandan gətir-götürə başladıq, guya atəş hazırlığıydı bu. Zarafat qanmayan komandirimiz bunu ―havayı əziyyət‖ bilib deyinsə də, mane olmadı: qoy oynaqlasınlar bu cavan gicbəsərlər! Yüklə 4,03 Mb. Dostları ilə paylaş:
|