www.ehlibeyt-aka.com
21
Bu iki hədisdə bir çox həqiqət və mənalar yatır, gələcək bəhslərdə
onları təqdim edəcəyik.
BĠRĠNCĠ HĠSSƏ:
Üstünlük qanunu Qurana xas və vücudi (fiziki) həqiqətdir:
Əgər insan bu geniĢ varlıq aləmində öz ətrafında olanlara baxarsa, bu
zaman görəcək ki, Allah-taala bir varlığı digərinə nisbətdə üstün bilmiĢdir;
belə ki yer kürəsini ulduzlara nisbətən üstün bilərək həyatı orada yaratmıĢ,
onu peyğəmbərlərlə ĢərəfləndirmiĢ və vəhyin enməsi ilə əzizləmiĢdir.
Sonra suyu xəlq edərək ondan Ģirin çaylar və Ģor sular yaratmıĢdır. Daha
sonra isə torpaqların bəzisini digərindən üstün bilmiĢdir; belə ki Ģoran
torpaqları əkinə yararlı etməmiĢ, daĢlıq əraziləri yalnız daĢ-kəsək üçün
qərar vermiĢ, bəzi torpaqları da məhsuldar etmiĢdir.
Əgər Məkkə və Kərbəla torpaqlarına nəzər salsaq, görərik ki, hər iki
torpaq hərəm olaraq yaradılmıĢdır; belə ki, Kərbəla torpağı Cənnət
cavanlarının ağasını, Məkkə torpağı isə Kəbəni öz ağuĢuna almıĢdır.
Buna görə də Ġmam Səccadın (ə) bu hədisi Kərbəla torpağına aid olan
xüsusiyyətləri Məkkə torpağının dəyərini azaltmadan insanlara tanıtdırır.
ġübhəsiz, bu hədis Kərbəla torpağının üstün olmasındakı hikməti bəyan
etmək üçündür. Belə ki bu üstünlük qanunu Qurani-Kərimin toxunduğu
Qurana xas həqiqətdir. Bu üstünlük qanunu hətta peyğəmbərlər və
övliyalar arasında da keçərlidir. Allah-taala belə buyurur: “Bu
peyğəmbərlərdən (adları çəkilən) bəzilərini bəzilərindən üstün etdik.
Onlardan eləsi var ki, Allah onunla danıĢıb (Musa kimi) və bəzilərini bir
neçə dərəcə ucaldıb (ulul-əzm peyğəmbərlər kimi)...”
29
29
Bəqərə surəsi, 253-cü ayə
www.ehlibeyt-aka.com
22
Deməli, üstünlük qanunu Qurana xas və vücudi bir həqiqətdir. Əhli-
beyt (ə) hədisləri isə bu qanuna aid olan hikməti insanlara izah edir.
ĠKĠNCĠ HĠSSƏ:
Kərbəla torpağının Məkkə torpağından əfzəl olmasının hikməti:
Məkkə torpağı müqabilində Kərbəla torpağının fəzilətindəki hikməti
tanımaq üçün ilk növbədə iftixar və fəzilət amillərini tanımaq lazımdır.
Bildiyimiz kimi, Kərbəla və Məkkə torpaqlarında bir sıra fəzilətə səbəb
olan fenomenlər mövcuddur. Həmin bu səbəbləri araĢdıraq:
1)
Məkkə torpağına gəlincə, onun digər torpaqlara nisbətən iftixar
səbəbi Kəbə evinin olması, hər bir tərəfdən hacıların ona üz tutması
və hər bir müsəlmanın namazda ona tərəf istiqamətlənməsidir.
2)
Məkkə torpağı əmin-amanlıq hərəmidir. Onun hərəm olması
qazanılmıĢdır, yəni bu xüsusiyyət Ġbrahim peyğəmbərin insanları
Məkkəyə dəvət etməsindən sonra əmələ gəlmiĢdir. Belə ki Allah-
taala buyurmuĢdur: “Və (xatırlayın) o zaman(ı) ki, Ġbrahim dedi: “Ey
Rəbbim, buranı (bu diyarı) təhlükəsiz və əmin-amanlığı olan bir Ģəhər
et və onun əhalisinə – Allaha və axirət gününə iman gətirənlərə – hər
növ meyvə və məhsullardan ruzi ver...”
30
3)
Orada Ġbrahim peyğəmbərin məqamı vardır. Həmin bu məqama görə
Məkkə torpağı hörmət və fəzilətə malik olmuĢdur. Allah-taala
buyurur: “Onda (Allahın tövhid, hikmət və rəhmətindən) aĢkar
30
Bəqərə surəsi, 126-cı ayə
www.ehlibeyt-aka.com
23
niĢanələr (və həmçinin o niĢanələrdən biri olan) Ġbrahimin məqamı
vardır. Kim ora daxil olsa, amandadır (amanda olmalıdır)...”
31
Bu ayə iki məsələyə iĢarə edir:
Birinci məsələ:
Allah-taala açıq aĢkar ayələri Ġbrahim peyğəmbərin məqamında qərar
vermiĢdir:
Ġkinci məsələ:
Bu məqamın varlığı səbəb olmuĢdur ki, Məkkə torpağı əmin-əmanlıq
hərəmi hesab edilsin. BaĢqa sözlə desək, Məkkə torpağında hörmət və
əmin-amanlığın qərar verilməsi Ġbrahim məqamının varlığı səbəbindəndir.
Deməli, buradan belə nəticə almaq olar ki, məqamın Ģərafəti muqimin
(orada yaĢayan Ģəxsin) səbəbinədir. Həmin Ģəxs isə Ġbrahim (ə)
peyğəmbərdir. Həmçinin bu deyilənlər Məkkə torpağı ilə Kəbə arasında
olan fərqə iĢarə edir.
Beləliklə, Məkkə torpağının digər torpaqlara nisbətən üstün qərar
verilməsində səbəb və amillər vardırsa, onda daha yaxĢı olar ki, bu səbəb
və amillərə nəzər salaq: Əgər Məkkə torpağının digər torpaqlar
müqabilində olan fəziləti ağuĢuna aldığı Kəbə və Ġbrahim məqamına
görədirsə, deməli, bütün iftixar orada muqim olan Ģəxs və onun nəsli
üçündür, yəni fəzilət Ġbrahim peyğəmbər və onun zürriyyəti üçündür,
nəinki torpaq üçün. Bu, Qurana xas bir həqiqətdir. Belə ki Qurani-Kərim
buyurur: “Ey Rəbbimiz, həqiqətən, mən övladlarımdan bəzisini (Ġsmaili
anası ilə birgə) Sənin möhtərəm və toxunulmaz evinin yanında əkinsiz bir
31
Ali İmran surəsi, 97-ci ayə
www.ehlibeyt-aka.com
24
dərədə sakin etdim ki, – ey Rəbbimiz, – namaz qılsınlar. Buna görə də elə
et ki, insanların bir qisminin qəlbləri onlara meyil etsin...”
32
Bu ayə üç predmetə iĢarə edir:
Birinci predmet:
Ġbrahim peyğəmbər və onun züriyyətinin Kəbə evinin kənarında münbit
olmayan bir vadidə məskunlaĢmasındakı hikmət “... ey Rəbbimiz, – namaz
qılsınlar...”
33
məfhumundan ibarətdir.
Bu ayədə gələn “iqamə” (ərəbcə sözün transkripsiyasıdır) sözünün
mənası bərpa etmək anlamına gəlir, nəinki icra etmək. Burada bütün
müsəlmanlar nəzərdə tutulur – istər Ġbrahim peyğəmbərin züriyyətindən,
istərsə də digər züriyyətlərdən olsun, istər mömin və sadiq imana, istərsə
də qəlbində Allahı inkar edib nifaq möhrü vurulmuĢ Ģəxslər olsun, fərqi
yoxdur. Allah-taala münafiqləri xarakterizə edərək belə buyurur: “...Onlar
namaza durarkən (yerlərindən) süst qalxır...”
34
Deməli, münafiqlər də namazı icra edirlər, lakin onlar namazı bərpa
etmirlər. Namaz yalnız Ġbrahimin əhli-beyti ilə bərpa oluna və dinin sütunu
onların vasitəsi ilə qurula bilər.
Ġkinci predmet:
Namazı bərpa edənlərdən olduqları üçün möminlərin qəlbləri onlarla
bağlılıq tapmıĢdır: “...insanların bir qisminin qəlblərini onlara meyilli qərar
ver...“
35
Bu ayədə gələn “min” ədatı “bir qisim” mənasındadır. Buna görə də
insanlardan bir qisminin – möminlərin qəlbləri Ġbrahim peyğəmbərin
32
İbrahim surəsi, 37-ci ayə
33
Yenə də həmin ayə
34
Nisa surəsi, 142-ci ayə
35
İbrahim surəsi, 37-ci ayə
Dostları ilə paylaş: |