bilməzdi. Üzərilərindəki
bəzəklər daş sürtülərək
əmələ gələ bilməzdi. Bəhs edilən tarixi əsərlərin
düzgün olması onların düzəldilməsi üçün dəmir,
polad və digər metallardan düzəldilmiş alətlərdən
istifadə edilmiş olmasının labüdlüyünü göstərir.
Bir çox arxeoloq və alimlər sözü gedən tarixi
əsərlərin və ya qalıqların təkamülçülərin iddia
etdiyi şəraitdə düzəldilə bilməyəcəyini sübut etmək
üçün sınaq keçirmişdi. Məsələn, 11 min il bundan
əvvəl inşa edilmiş olması təxmin edilən Göbəkli
Təpədə tapılan blok daşlar üzərindəki işləmələrin
hansı üsulla işləndiyini araşdıran prof. Klaus
Şmidt (Klaus Schmidt) belə bir sınaq keçirmişdir:
təkamülçülərin həmin dövrdə istifadə edildiyi iddia
edilən daşları işçilərə verərək qayaların üzərinə
bənzər qabartmaların çəkilməsini tələb edilmişdir.
Qayaları daşla formaya salmağa çalışan işçilər 2 saat
ərzində fasiləsiz işləmələrinə baxmayaraq, qaya
üzərində sadəcə anlaşılmaz cizgilər çəkə bilmişlər.
Buna oxşar sınağı hər bir kəs öz evində
də keçirə bilər. Əlinizə qranit kimi sərt bir
daş alın, bundan 100 min il əvvəl yaşamış
insanların düzəltdikləri mizraq uclarını
düzəltməyə çalışın. Lakin bunun üçün
əlinizdə yalnız həmin qranit parçası və bir
daşdan başqa heç nə olmasın. Belə bir
vəziyyətdə bunu necə bacara bilərsiniz?
Tarixi tapıntılardakı kimi mükəmməl itilikdə,
simmetrik və dəqiqliklə düzəlmiş alət
meydana gələcəkmi? Daha da dərinə getsək,
1m2ölçüdə bir qaya alıb üzərinə heyvan şəkli
oymağa çalışın. Qayaya əlinizdəki daşla
vuraraq necə nəticə əldə edə bilərsiniz?
Aydın görünür ki, polad və dəmirdən
düzəldilmiş vasitəçi material olmadan nə
sadə mizraq ucunu düzəldə bilərik, nə də
bir daş işləməsini işləyə bilərik.
8
Düşünən İnsan, Sentyabr 2016
www.dasdovru.elmisaytlar.com
Bu halda, unutmamalıyıq ki, istifadə edilən daşı
kəsən və forma verən alətlərin düzəldilməsi də ayrıca
bir peşə sahəsidir. Yeyə, ling, rəndə və digər alətlərin
hazırlanması üçün lazımi əsas materiallar olmalıdır. Bu
isə həmin əsərlərin meydana gəldiyi dövrün şərtlərinin
olduqca qənaətbəxş və mütərəqqi olduğunu göstərir.
Yəni təkamülçülərin sadə daş alətlərdən istifadə
edildiyi, texnikanın və texnologiyanın olmadığı iddia
edilən “qədim daş dövrü” sadəcə bir cəfəngiyatdan
ibarətdir, həqiqətdə isə belə bir dövr olmamışdır.
Həqiqətən də, artıq bir çox təkamülçülər
də arxeoloji qazıntıların darvinizmi müdafiə
etmədiyini qəbul edir. Təkamülçü arxeoloq Riçard
Liki arxeoloji tapıntıların xüsusilə də daş alətlərin
təkamül nəzəriyyəsi ilə izah edilməsinin mümkün
olmadığını belə etiraf etmişdir:
“Əslində, darvinist nəzəriyyəsinin əsassızlığı arxeoloji
qeydlərdə qəti şəkildə öz təsdiqini tapmışdır. Əgər
darvinist yönlü təqdimat doğru olsaydı, bu halda,
həm arxeoloji qeydlərdə, həm də fosil qeydlərində iki
ayaqlı olmağın, texnologiyanın və inkişaf edən beyin
ölçülərinin dəlillərini müşahidə etməli idik. Tarixdən
əvvəlki qeydlərin tək bir istiqaməti belə bu nəzəriyyənin
əsassız olduğunu göstərmək üçün kifayət edir: daş
alətlər”.
2
1. Paul Bahn, Arxeologiyanın ABC-si, səh.16; Burak Eldem, 2012:
“Mardukla görüş”, “İnkılap” Nəşriyyat, İstanbul, 2003, səh. 23
2. Richard Leakey, The Origin of Humankind, Basic Books, New York,
1994, səh. 12
9500 illik obsidian bilərzik (Aşıklı Höyük, Türkiyə)
Mail Online: “Araşdırmalar onu göstərirki, bu bilərzik yüksək ixtisaslaşdırılmış istehsal texnikası ilə
hazırlanmışdır. Aparılan təlillərə əsasən bilərziyin mükəmməl nisbətli əyriliyə malik olduğu müəyyən
edilmişdir. Halqanın mərkəzi simmetriyası mikrometr səviyyəsində dəqiqliyə malikdir. Bilərziyin səthi
şüşə kii hamardır..Buda da nanometr səviyyəsində mürəkkəb cilalama texnikasını tələb edir, hansı ki,
bu keyfiyyət müasir teleskopların linzalarındakı səth keyfiyyətinə bərabərdir”.
Digər tərəfdən daşların kəsilməsində, düzəldilib
formaya salınmasında istifadə edilən dəmir
və polad materiallarının günümüzə qədər
qalmaması da son dərəcə təbiidir. Təbii şəraitdə
xüsusən də rütubətli və turş mühitdə, bütün metal
materiallar oksidləşərək çürüyüb dağılır və məhv
olur. Qalan isə məhv olması daha uzun sürən daş
parçaları qalır. Bu daş parçalarına əsaslanaraq
həmin dövrün insanlarının sadəcə daşdan istifadə
etdiklərini irəli sürmək isə elmi yanaşma deyil.
9
Düşünən İnsan, Sentyabr 2016
Düşünən İnsan, Sentyabr 2016
10
Düşünən İnsan, Sentyabr 2016
T
əkamülçülər tarixi dövrlərə ayıran
zaman tapdıqları
tarixi əsərləri
nəzəriyyələrinə uyğun gələn
formada, doqmalarına uyğun şəkildə şərh edərək
dəyərləndirirdilər. Tunc əşyalar tapdıqları zaman
həmin dövrü tunc dövrü adlandırır, dəmirin
isə bizə daha yaxın dövrdə istifadə edilməyə
başladığını qeyd edirlər. Metalların ən qədim
mədəniyyətlərə məlum olmadığını iddia edirlər.
Halbuki, yuxarıda da qeyd etdiyimiz kimi,
dəmir, polad və bir çox metal daha tez oksidləşir
və aşınır. Daşla müqayisədə çox qısa bir müddət
içərisində çürüyüb yox olurlar. Oksidləşməsi
çətin olan tunc kimi metallar isə digər metallarla
müqayisədə daha uzun müddət qoruna bilir.
Belə olan halda, tuncdan düzəldilmiş əsərlərin
daha qədim tarixli olması, dəmirdən düzəldilmiş
əsərlərin isə daha cavan olması son dərəcə təbiidir.
Bundan əlavə, tuncu əldə etməyi bilən bir
cəmiyyətin dəmiri tanımadığını irəli sürmək, tuncu
əldə edəcək biliyə və texniki imkanlara malik
olan bir cəmiyyətin digər metallardan istifadə
etmədiyini iddia etmək məntiqli bir şərh deyil.
Tunc misə qalayın, arsenin və stibiumun
qatılması və bir az da sinkin əlavə edilməsi ilə
əldə edilir. Tuncu əldə edən insan, əvvəlcə, mis,
qalay, arsen, sink və stibium kimi elementlərin
kimyəvi xassələrinə bələd olmalıdır, bunların
hansı dərəcədə əridilməli olmasını bilməlidir,
lazımi əritməni həyata keçirə biləcək və qarışıq
əldə edə biləcək sobaya və ləvazimatlara sahib
olmalıdır. Sadalanan bu məlumatlardan xəbərsiz
olan bir insanın uğurlu bir qarışıq əldə etməsi
olduqca çətindir.
Məsələn, mis filizləri yaşlı və sərt qayalarda
kristal və toz şəklində mineral kimi rast gəlinir.
Misdən istifadə edən cəmiyyətin, əvvəlcə,
qayalarda toz şəklində rast gəlinən filizi tanıya
biləcək savada sahib olması lazımdır. Daha sonra
əldə etdiyi misi yerin altından çıxarmaq üçün
mədən inşa etməli, xam filizi qayadan söküb
çıxarda bilməli və yerin üstünə daşıya bilməlidir.
Bütün bunların daş və taxta alətlərlə icra edilə
bilməyəcəyi açıqdır.
TƏKAMÜLÇÜLƏRİN
UYDURMA XRONOLOGİYASI
www.dasdovru.elmisaytlar.com