114
ərzində (40 saatlıq iş həftəsində), bütün iş stajı ərzində həmin mühitdə
işlədikdə onun səhhətinə heç bir mənfi təsir olmur. İş zonası dedikdə iş yeri
döşəməsindən 2 m hündürlükdə olan zona götürülür.
— Yaşayış məntəqələri havasında zərərli maddələrin birdəfəlik
maksimal buraxıla bilən qatılığı, elə bir qatılıqdır ki, insanlar həmin şəraitdə
20 dəqiqə nəfəs aldıqda onlarda heç bir reflektor reaksiyası baş vermir.
— Yaşayış məntəqələri havasında zərərli maddələrin orta sutkalıq
buraxıla bilən qatılığı, insanın həmən mühitdə uzunmüddət, ardıcıl nəfəs
alması zamanı onda heç bir neqativ halın yaranmasına səbəb olmur.
II Su hövzələri üçün Buraxıla bilən qatılıq: Təsərrüfat-içməli və
mədəni-məişət sularında zərərli maddələrin buraxıla bilən qatılığı (mq/1),
bilavasitə və bilvasitə insan orqanizminə heç bir neqativ təsir etməyən,
suyun istifadəsi zamanı gigiyenik şəraiti dəyişməyən qatılıqdır.
III Torpaqda Buraxıla bilən qatılıq:
— Şum sahələrində zərərli maddələrin buraxda bilən qatılığı (mq/kq.)
insanlara mənfi təsir göstərməməklə yanaşı torpağın özünütəmizləmə
prosesinə də təsir etməməlidir.
Zərərli maddələrin mühitdəki qatılıqlarının buraxıla bilən qatılığa
nisbəti vahiddən kiçik və ya ona bərabər olmalıdır.
Eyni bir mühitdə müxtəlif komponentlər olarsa
olmalıdır.
Son zamanlar "Ekoloji buraxıla bilən yük" məfhumu irəli sürülmüşdür.
Bu istehsalat tərəfindən ətraf mühitə atılan zərərli maddələrin miqdarını
xarakterizə edir. Bu müəssisələrin ekoloji pasportunda öz əksini tapmalıdır.
115
Monitorinq zamanı obyektin çirklənmə dərəcəsini müəyyən etmək üçün
çirklənmə əmsalı təyin edilir.
Burada C
FAKT
- zərərli maddənin müvafıq zonada faktiki qatılığı;
C
BBQ
– həmən maddənin buraxıla bilən qatılığıdır.
Bu əmsal əsasında zonanın çirklənmə xəritəsi tərtib edilir.
8.4. Ekoloji auditor fəaliyyəti
Ekoloji auditorun məqsədi ekoloji təhlükəsizliyin təmin olunması
məqsədi ilə təbiətdən istifadə edənlərin fəaliyyətinin Azərbaycan
Respublikasının mövcud qanunvericiliyinə, ekoloji norma və standlartlara
uyğunluğunu müstəqil surətdə yoxlamaq, onlara fəaliyyətlərinin səmərəli
təşkili və ekoloji siyasətlərinin müəyyənləşdirilməsi ilə bağlı lazımi
məsləhətlər vermək, kömək göstərməkdir.
Ekoloji auditorun vəzifəsi aşağıdakılardan ibarətdir:
— ekoloji auditin aparılmasında Respublika qahunvericiliyinə riayət
etmək;
— auditor yoxlamalarını və məsləhətverməni qanunvericilik üzrə
aparmaq;
— təsərrüfat subyektlərində yoxlama zamanı şəxsi əmlak mənafeyi,
qarşüıqlı maraqları, müəssisə rəhbərinin hər hansı bir işi ilə birbaşa
qohumluq əlaqəsi olan, auditin aparılmasmda əvvəllər müəssisədə işləmiş
maraqlı şəxsin auditin apanlmasında iştirakının mümkün olmaması haqqında
sifarişçiyə məlumat vermək;
— mülkiyyət formasından aslı olmayaraq təbii resurslardan istifadə və
onun bərpası ilə bağlı maliyyə-təsərrüfat fəaliyyətinin auditini aparmaq;
116
— ekoloji auditin aparılması zamanı aşkar edilmiş bütün pozuntular,
maliyyə-mühasibat uçotunun aparılması və hesabatların tərtibi, ekoloji
tələblərə əməl olunmaması ilə bağlı nöqsanlar haqqında sifarişçinin
rəhbərliyinə rəsmi məlumat vermək;
— sifarişçinin tələbi ilə əldə olunan məlumatları məxfı saxlamaq;
— yoxlama apanlan sahənin tələbi ilə onlara müvafıq normativ və
qanunvericilik aktlar haqqında məlumat və tərtib olunmuş yoxlama
materiallarının şərhini vermək.
Ekoloji audit, təbiətdən istifadə edən müəssisə ilə ekoloji auditor
arasında bağlanmış müqavilə əsasında aparılır. Ekoloji auditor öz işini
yoxlama üçün tələb olunan ekoloji normativ sənədlər, təlimatlar, yoxlanüan
obyektin texniki sənədləri əsasında qurur. O, lazım gəldikdə ekoloji
laboratoriya xidmətindən və ya digər texniki yardımlardan istifadə etmək
hüququna malikdir. Ona həmçinin, yoxlamanın xüsusiyyətlərindən asdı
olaraq, müəyyən sahələr üzrə kənar təşkilatlardan mütəxəssis dəvət etmək
səlahiyyəti də verilir. Auditor müəssisəsinin gərgin ekoloji sahələrində
aparılan tədbirlərin yaxşılaşdırılmasına daha diqqətli olmalı və ətraf mühitə
zərərli təsirin mümkün qədər azaldılmasına nail olmalıdır. O, müəssisə
rəhbərlərinə və mütəxəssislərinə məsləhətlər verməlidir. Ekoloji auditin
nəticələri auditor rəyi şəkilində sifarişçiyə təqdim olunmalıdır.
Keçirilmiş yoxlamanın nəticəsini əks etdirən ekoloji auditor rəyi
Azərbaycan Respublikasının prosesual qanunvericilyinə uyğun olaraq təyin
edilmiş ekspertizanın rəyi ilə bərabər tutulur.
Ekoloji auditor tərəfındən yerinə yetirilmiş iş sifarişçiyə akt əsasında
təqdim olunmaqla rəsmiləşdirilir.
Ekoloji auditor sifarişçinin şərtinə uyğun olaraq auditin forma və
metodlarını sərbəst seçmə hüququna malikdir. O, yoxlama aparılan
117
təsərrüfat subyektlərinin ekoloji və maliyyə-təsərrüfat fəaliyyətinə dair bütün
sənədlərlə tanış ola və lazım olan məlumatları ala bilər. Audit səlahiyyətli
dövlət orqanlarının sifarişi ilə aparılarsa onda auditor aşkar edilmiş
pozuntular və nöqsanlar haqqında onlar qarşısında məsələ qaldırılır. Əgər
yoxlama aparılan müəssisə tərəfındən auditora lazımi sənədlər verilməzsə
onda o, yoxlamanın keçirilməsindən imtina edə bilər.
Ekoloji auditor fəaliyyəti ilə məşğul olmaq hüququ Azərbaycan
Respublikası Prezidentinin fərmanı ilə müəyyənləşdirilmiş İcra Hakimiyyəti
orqanı tərəfındən verilir.
Xarici auditorlar və auditor təşkilatları ekoloji auditin aparılmasına və
məsləhətlərin verilməsinə cəlb cdilə bilərlər.
IX FƏSİL. EKOLOJİ PASPORTLAŞDIRMA VƏ EKSPERTİZA
9.1. İstehsal və qeyri-istehsal sahələri üzrə müəssisənin ekoloji
pasportlaşdırdması
Sənaye müəssisələrinin ekoloji pasportu əsas normativ-texniki sənəd
hesab edilir. Ekoloji pasport özündə vəsaitlərin istifadə olunma
göstəricilərini, ətraf mühiti əks etdirir. Müəssisənin ekoloji pasportuna daxil
edilir:
— Müəssisədə istifadə olunan texnologiyalar haqda məlumat;
— İstifadə olunan vəsaitlərin (xammal, yanacaq, enerji) keyfiyyət və
kəmiyyət xarakteri;
— İstehsal olunan məhsulun kəmiyyət xarakteri;
— İstehsalat tullantılarının kəmiyyət və keyfıyyət xarakteri;
— Müəssisənin mövcud texnologiyaları ilə digər müəssisələrin və ya
xarici ölkələrdə istifadə olunan texnologiyaların müqayisəiərinin nəticələri.
Ekoloji pasporta daxil olunmuş məlumatlar aşağıdakı təbiətin
muhafizəsi məsələlərinin həllində istifadə olunur:
Dostları ilə paylaş: |