132
FAIQ MUSTAFAYEV
Əməkdar incəsənət xadimi, dirijor Faiq Mustafayev klassik və
müasir Az
ərbaycan bəstəkarlarının əsərlərinin təbliğatçısı kimi
musiqi
tariximizd
ə layiqli bir yer tutmuş sənətkarlarımızdandır.
F.Mustafayev 1930-
cu il oktyabrın 23-də Şamaxıda tanınmış və
alic
ənab insan Hacı Naim Mustafayevin ailəsində dünyaya gəlib. Hələ
yeniyetm
ə dövründə incəsənətə və xüsusən teatr sənətinə maraq göstərir,
t
əhsil aldığı 172 nömrəli məktəbin dram dərnəyinə üzv yazılır.
Buradakı fəliyyəti Faiqin aktyorluq qəbiliyyətinin üzə çıxmasına kömək
edir. Sonra s
əhnə yaradıcılığına məhəbbət
Faiq Mustafayevi Teatr
İnstitutuna gətirir. Aktyorluq şöbəsinin tələbəsi olaraq o, eyni
zamanda
Akademik Dram
Teatrında əmək fəaliyyətinə başlayır.
133
Bununla yanaşı, hərtərəfli istedadı onu hələ uşaqlıq illərində musiqi
s
ənətinə də meylləndirmişdi. Uşaqlıq illərində evlərində səslənən
musiqi v
ə xalq mahnıları onun şəxsiyyətinin formalaşmasına təsir
göst
ərmişdir. Faiqin bacıları Güllü (Azərbaycan Xalq rəssamı) və Tutu,
qardaşı Ramiz (Xalq artisti, bəstəkar) pianinoda xalq mahnıları,
muğamları ifa edər, oxuyardılar.
Faiqin püxt
ələşməsində, gələcək həyat yolunun seçimində təbii
olaraq, qardaşı Ramizin çox böyük təsiri vardır. Dünyasını dəyişən
tanınmış bəstəkarımız Ramiz Mustafayev də sənətə Gənc Tamaşaçılar
Teatrının aktyoru olaraq başlamış, lakin daxilindəki musiqi potensialı
üstün g
ələrək onu bəstəkarlığa, dirijorluğa sövq etmişdi. İçərişəhərdəki
evl
ərinə tez-tez Ramizin bəstəkar və aktyor dostları gələrdilər, musiqi
v
ə teatr sənəti haqqında müqayisəli söhbətlər aparar, yeni musiqi
əsərlərini ifa edərdilər. Bu görüşlər zamanı Faiq gələcəyin görkəmli
musiqiçil
əri Xəyyam Mirzəzadə, Vasif Adıgözəlov, Tofiq Bakıxanov,
Musa Mirz
əyev, Arif Məlikovla ünsiyyət qurur və onların əsərlərinin
b
əlkə də ilk dinləyici olurdu.
T
əbii olaraq, bu musiqi mühiti, Azərbaycan ziyalıları, aktyor və
ifaçılarla tanışlıq Faiqin musiqiçi kimi formalaşmasına böyük təsir
göst
ərib. Onu
da qeyd etməliyik ki, məktəb illərində tez-tez
filarmoniyanının simfonik konsertlərinin bütün məşqlərini dinləməsi
onun musiqi
marağını artırıb, dirijor sənətinə böyük həvəs oyadıb.
Filarmoniyanın zalında Çaykovskinin və Bethovenin simfoniyalarını
dinl
əyəndə Faiqin dərin həyəcan hissləri və dirijorluq təqlidləri
hafiz
əsində silinməz təəssürat olaraq qalır. O günlərdə Faiq ağlına da
g
ətirə bilməzdi, ki o, böyük ustad Niyazi ilə birlikdə çalışacaq.
134
Musiqi s
ənətinə dərin meyli Teatr İnstitutunda oxuyan Faiq
Mustafayevi As
əf Zeynallı adına Bakı Musiqi Texnikumunun qoboy
sinfin
ə gətirir. Texnikumda ona dərs verən müəllimlərdən
(B.Sadıxbəyov və V.Knyazkov) peşəkar musiqinin sirlərini öyrənir.
Çalğı alətinə olan maraq Faiqin vokal istedadını kölgədə qoymur və
1952-ci ild
ə bəstəkar və dirijor C.Cahangirovun rəhbərliyi altında
Az
ərbaycan radiosunun xor kollektivinə xorist kimi qəbul olunur.
Bel
əliklə, Faiq teatr sənətindən musiqi sənətinə keçir. Musiqi
texnikumunda n
əzəri hazırlıq, qoboy alətində bacarıqlı ifaçılığı, xorda
olan f
əaliyyəti Faiqin gələcək hərtərəfli musiqi inkişafında müstəsna rol
oynamışdı. Lakin onu uşaqlıq illərindən ən çox maraqlandıran dirijorluq
s
ənəti idi.
Bu maraq Faiqi 1956-
cı ildə Dövlət Konservatoriyasına gətirir və
burada professor C.Cahangirovun xor-dirijorluq sinfin
ə daxil olur.
Konservatoriyanı 1962-ci ildə müvəffəqiyyətlə bitirəndən sonra
görk
əmli dirijor Niyazinin köməyi ilə Dövlət Filarmoniyasının
orkestrin
ə dirijor kimi işə qəbul olunur. Onu da deyək ki, Faiqin
h
əyatında Niyazinin çox böyük əməyi və rolu olub. Məşqlərdə Faiq
diqq
ətlə onun ifaçılıq qabiliyyətini izləyir, bir çox şeyləri ondan öyrənir
v
ə böyük maestronun vasitəsilə bir çox klassik, müasir və Azərbaycan
b
əstəkarlarının əsərlərini dərindən mənimsəyir.
G
ənc musiqiçi öz peşəkar sənətini təkmilləşdirmək üçün 1969-
1971 ill
ərdə Moskvaya gedir və burada görkəmli
musiqiçi-dirijor
Q.Rojdestvenskinin r
əhbərliyi altında dirijorluq təcrübəsi keçir.
S
ənətkar bu barədə belə xatırlayır: “Moskvada oxumaq mənə çox
şey verdi, mən sanki yeni bir konservatoriya bitirdim. Moskvanın
135
z
əngin musiqi həyatı və görkəmli dirijor Q.Rojdectvenski ilə kontaktda
olmağım mənim üçün çox böyük xoşbəxtlik oldu”. Bakıya döndükdən
sonra o yen
ə də filarmoniyada işini davam edir.
Faiq Mustafayevi bir dirijor kimi f
ərqləndirən əsas cəhət musiqiyə
olan
böyük sevgi, z
əhmətkeşlik və öz sənətini daima inkişaf etdirmək
c
əhdi idi. İstedadlı dirijor müxtəlif dövrlərin bəstəkarlarına daima
müraci
ət etmiş və eyni zamanda müxtəlif janrların gözəl interpretatoru
kimi dinl
əyicilərin xatirəsində qalmışdır.