175
invasive direct coronary artery bypass grafting.
Ann Thorac Surg, 1998;66:1611-7.
7.
Anderson RE, Hansson LO, Liska J, Settergren G, Vaage J. The effect of cardiotomy suction on the brain
injury marker S100beta after cardiopulmonary bypass. Ann Thorac Surg, 2000;69:847-50.
8.
Diegeler A, Hirsch R, Schneider F, et al. Neuromonitoring and neurocognitive outcome in off-pump
versus conventional coronary bypass operation. Ann Thorac Surg, 2000;69:1162-6.
9.
Wolman RL, Nussmeier NA, Aggarwal A et al. Cerebral injury after cardiac surgery- identification of a
group at extraordinary risk. Stroke 1999;30:514-22.
10.
Almassi GH, Sommers T, Moritz TE, Shroyer ALW, London MJ, Henderson WG, et al. Stroke in cardiac
surgical patients: Determinants and outcome. Ann Thorac Surg 1999;68:391-8.
11.
Matata BM, Sosnowski AW, Galinanes M. Off-pump bypass graft operation significantly reduces
oxidative stress and inflammation. Ann Thorac Surg 2000;69:785-91.
12.
Stamou SC, Corso PJ. Coronary revascularization without cardiopulmonary bypass in high-risk patients:
A route to the future. Ann Thorac Surg 2001;71:1056-61.
13.
Boyle EM, Pohlman TH, Johnson MC, Verrier ED. Endothelial cell injury in cardio-vascular surgery:
The systemic inflammatory response. Ann Thorac Surg 1997;63:277-84.
14.
Baufreton C, Intrator L, Jansen PGM, te Velthuis H, LeBesnerais P, Vonk A, et al. Inflammatory response
to cardiopulmonary bypass using roller or centrifugal pumps. Ann Thorac Surg 1999;67:972-7.
15.
Ascione R, Loyd CT, Underwood MJ, Gomes WJ, Angelini GD. On-pump versus off-pump coronary
revascularization: Evaluation of renal function. Ann Thorac Surg 1999;68:493-8.
16.
Spooner TH, Hart JC, Pym J. A two-year, three institution experience with the Medtronic Octopus:
Systematic off-pump surgery. Ann Thorac Surg 1999;68:1478-81.
17.
Contini M, Teodori G,
Di Iac Mauro M, Di Giammarco G, Vitolla G, et al. Off or on bypass: What is the
safety threshold? Ann Thorac Surg 1999;68:14869.
18.
Kwon K, Jenkins D, Firpo R, Tzeng T. Complete myocardial revascularization on the beating heart. Am
J Surg 1999;178:501-4.
19.
Krejca M, Skiba J, Szmagala P, Gburek T, Bochenek A. Cardiac troponin T release during coronary
surgery using intermittent cross-clamp with fibrillation, onpump and off-pump beating heart. Eur J
Cardiothorac Surg 1999;16:337-41.
176
MİTRAL QAPAQ XƏSTƏLİKLƏRİ
MİTRAL QAPAĞIN ANATOMİYASI
Mitral qapaq aparatı müxtəlif strukturlardan ibarət mürəkkəb quruluşdur. Mitral qapaq
aparatına aşağıdakı anatomik hissələr daxildir:
1.Fibroz həlqə
2.İki qeyri bərabər ölçü və formalı qapaq tayları
3.İki papillyar əzələ dəstəsi
4.Vətər telləri (chordae tendinea)
İki üçbucaq formalı qapaq tayları öz əsasları ilə fibroz həlqəyə həlqənin bütün dairəsi
boyunca bitişikdir. Antero-lateral tay postaro-medial taydan geniş və uzundur. Qapaq
taylarının sərbəst ucları bir-birinin üzərini örtərək konus əmələ gətirir. Qapaq taylarının
daxili səthləri bir birinə tam yapışdıqda qapaq tamamilə bağlanmış olur. Qapaq taylarının
tam bağlanması üçün hər hansı qüvvəyə ehtiyac var. Bu qüvvəni intraventrikulyar
sistolik
təzyiq təşkil edir. Mitral qapaq tayları yerləşməsinə antero-lateral və postero-medial kimi
adlandırılır. Antero-lateral tay fibroz həlqə tərəfdən aorta kökünə bitişikdir. Bu səbəbdən
mitral həlqənin bu hissəsi bikonkav quruluşdadır. Postero-medial tay isə sol mədəciyin əsası
ilə əhatələnib. Bu səbəbdən fibroz həlqənin və qapaq tayının bu hissəsi konveks
quruluşdadır. (Şəkil 1 və 2).
Qapaq taylarının kommissural səthindən daha distaldan bir-birinə əks istiqamətdə iki
papillyar əzələ qrupu başlayır. Papilyar əzələlər də müvafiq olaraq antero-lateral və postero-
medial papillyar əzələlərə ayrılır. Onların əsası ventrikulun yuxarı və orta 1/3-i arasındakı
məsafədə ventrikul divarına bitişir. Ucları isə qapaq taylarının kommissural səthlərinə yaxın
məsafəyə qədər çatır.
177
Şəkil1. Mitral qapaq anatomiyası.
Vətər telləri hərəsindən bir neçə ədəd olmaqla papillyar əzələlərin uclarından başlayır və
ipsolateral qapaq tayının kənarına bitişir. Daha kranial hissədə yerləşmiş vətər telləri
kommissural səthin proksimalına, daha kaudal yerləşmiş olanlar
isə kommissural səthin
apikalına birləşir.Diastola zamanı antero-lateral tay sol mədəciyin çıxış yoluna
doğru yer
dəyişdirir. Sistola zamanı isə papillyar əzələrinin gərginləşməsi nəticəsində antero-lateral tay
postero-medial tay tərəfə nisbi yer dəyişdirir. Bu da antero-lateral tayın aortaya doğru
hərəkətinə mane olur.
Şəkil 2.
178
MİTRAL ÇATIŞMALIQ
Etiologiyası
Mitral çatışmazlıq qapaq aparatının prosesdə iştirakına görə iki qrupa bölünür:birincili və
ikincili mitral çatışmazlıq. Birincili mitral çatışmazlıqda ilkin patologiya mitral qapaq
aparatının özündən qaynaqlanır.(məsələn, miksomatoz mitral qapaq). İkincili mitral
çatışmazlıqda isə ilkin patologiya ətraf strukturlardan qaynaqlanır. (məsələn, DKMP zamanı
mitral annulusun genişlənməsi). Bundan başqa mitral çatışmazlıq yaranma zamanına görə də
təsnif olunur:kəskin, kompensasiyalı xroniki və dekompensasiyalı xroniki mitral
çatışmazlıq.
8
.
Mitral çatışmazlığın səbəbləri (birincilivə ikincili)
Qapaq taylarının anomaliyası
Miksomatoz-degenerativ qapaq tayları
Revmatik xəstəlik
Endokardit
Anevrizma:məs,aortal endokardit zamanı mitral qapağın zədələnməsi
Hipertrofik kardiomiopatiya zamanı inkişaf edən
Anadangəlmə
-yarıq mitral qapaq
-ikimənfəzli mitral qapaq
Mitral annulusun anomaliyaları
Annulusun genişlənməsi
Mitral annular kalsifikasiya-annulusun hərəkətinin məhdudlaşması MÇ-səbəb olur
-degenerativ proseslər:əsasən yaşlılarda
müşahidə olunur
-Böyrək çatışmazlıq zamanı
-Revmatizm səbəbli
-Marfan və Hurler
sindromu
Xordal anomaliyalar
Xordanın yırtılması