209
orta dərəcədə yüksəlmə olur aort diastola
təzyiqləri qorunmuş olur,buna görə də axın sürəti diastola
müddətində qismən yüksəlir axın sürəti demək olar ki düz görünür. Ciddi aort yetməzliyində isə sol
mədəcikdə təzyiq artığından, aortada təzyiq çox aşağı düşdüyündən axın sürətində çox sürətli
azalma olur və
axın dik enən şəkildə olur. Aort yetməzliyinin ciddiyətini dəyərləndirmədə təzyiq yarılanma zamanı
parametrindən istifadə olunur. Yüngül aort yetməzliyi təzyiq yaralanma zamanı 500msn üzərin olduqda,
ciddi aort yetməzliyi təzyiq yarılanma zamanı 200msn altında olduqda qəbul edilir.
Bundan başqa enən
aortada pulsed dopler ilə holodiastolik geri axın izlənməsi ciddi aort yetməzliyini göstərir.
Müalicə : Cərrahi əməliyyatdır.
Semptomatik ciddi aort yetməzliyi xəstələrdə təcili cərrahi əməliyyat göstərişdir.
Aort kökü ölçüsünün 55mm olması, cərrahi əməliyyata göstərişdir.
Marfan sendromlu xəstələrdə cərrahi müdaxilə aort kökü 50 mm olduğunda göstərişdir. Əgər xəstədə risk
faktorları vardırsa (ailə fərdlərində disseksiya,aort ölçüsündə ildə 2mm artış,
ciddi aort yetərsizliyi,
hamiləlik istəyi) bu zaman aort ölçüsü >45 mm olduğunda cərrahi müdaxilə düşünülməlidir.
(A) Ciddi Aort yetməzliyi və (B) Aort kökü xəstəliklərində cərrahi əməliyyat göstərişləri.
A.Ciddi aort yetməzliyinə cərrahi müalicəyə göstəriş.
Sinif
Semptomatik kəskin aort yetərsizliyində təcili cərrahi əməliyyat
göstərişdir.
I
B
59
İstirahəttə LVEF < 50% olan asemptomatik xəstələrdə cərrahi əməliyyat
göstərişdir.
I
B
71
AKŞ və ya qalxan aorta əməliyyatı və ya qapaq əməliyyatı olunacaq
xəstələrdə cərrahi müdaxilə lazımdır
I
C
Asemptomatik , istirahət LVEF > 50% və ciddi sol mədəcik dilatasiyası
olan xəstələrdə cərrahi
müdaxilə düşünülməlidir, SoVDSÇ > 70mm və ya
SoVSSÇ >50mm
IIa
C
B. Aort kökü xəstəliyində (aort yetməzliyi ciddiyyəti necə olsa) cərrahi
müalicəyə göstəriş
Aort kökü xəstəliyi olan və maksimum qalxan aorta ölçüsü >50mm olan
Marfan sindromlu xəstələrdə cərrahi müdaxilə lazımdır
I
C
Aort kökü xəstəliyi və maksimum qalxan aorta ölçüsü:
Marfan sindromunda, risk faktorlar ilə birlikdə >45mm,
Bikuspid qapaqlı xəstələrdə risk faktorlar ilə birlikdə >50mm,
Digər xəstələrdə 55mm olduqda cərrahi müdaxilə düşünülür.
Iia
C
Medikal müalicə.
Vazodilatatorlar və inotrop dərmanlar ciddi ürək çatmazlığı xəstələrdə əməliyyata qədər
dövrdə istifadə
oluna bilər.Ciddi aort yetməzliyi və ürək çatışmazlığı olan xəstələrdə cərrahi əməliyyat əks-göstərişdirsə və
ya əməliyyat sonrası solmədəcik yetməzliyi davam edirsə vazodilatatorlar ( angiotenzin çeviric ferment
blokatorları (ACE) və angiotenzin reseptor blokatorları (ARB)) faydalıdır. Marfan
sendromlu xəstələrdə
beta-blokerlər aort kökü dilatasiyasını yavaşladır və aort ağırlaşmalarının riskini azaldır. Bu səbəbdən
əməliyyatdan əvvəl və sonra xəstələrə verilməlidir. Bəzi angiotenzin reseptor blokatorlarının (ARB) elastin
fibrilləri qoruyaraq aort divarında bir rola sahib olduğunu bildirir.
210
KORONAR ŞUNTLAMA ƏMƏLİYYATLARINDA
SÜNİ QAN DÖVRANI
Dünyada icra olunan AKŞ əməliyyatlarının 80-85%-i süni qan dövranının (SQD)
vasitəsilə aparılır. AKŞ əməliyyatları əsnasında ürəyin və ağciyərlərin funksiyaları (ürək və
ağciyər fəaliyyətini durduraraq) bədən xaricində ürək-ağciyər aparatı (Kardiyopulmonar
bypass – KPB) olaraq adlandırılan bir cihaz tərəfindən təmin edilir. Bu cihaz ürəyin nasos
funksiyasını və ağciyərin qaz mübadiləsi funksiyasını müvəqqəti olaraq təmin edir.
Ekstrakorporeal dövran (Extracorporeal Circulation) da deyilən bu sistemdə yuxarı boş venaya
və aşağı boş venaya qoyulan iki kanyula və ya sağ qulaqcığa qoyulan tək kanyula vasitəsilə
cazibə qüvvəsinin təsiri ilə venoz qan rezervuarda toplanır. Toplanan qan oksigenatora
yönləndirilir və soyudularaq və ya isidilərək, bir filtrdən keçirilir. Sonra cərrah tərəfindən
seçilən uyğun bir arterial damardan (ümumiyyətlə qalxan aorta) bir arterial kanyula vasitəsilə
xəstəyə geri verilir.
SQD tətbiq edə bilmək üçün müxtəlif qurğulardan istifadə olunur.
Bu qurğular aşağıdakılardır:
1.
Ürək-ağciyər nasosları (roller və ya sentrifuqalı)
211
2.
Oksigenatorlar (qabarcıqlı və ya membran)
Qabarcıqlı oksigenator sistemində qanın toplanması
Qabarcıqlı
disk oksigenator sistemi