Dərslik 1994-cü ildə nəşr edilmiş ali məktəblər üçün «Azərbaycan tarixi»nin (I cild) davamıdır və xalqımızın tarixinin
Yüklə 3,22 Mb. Pdf görüntüsü
|
ma sinif otağı quraşdırılmış, minlərlə məktəbli dərs ləvazimatı ilə təmin olunmuşdu. 2000-
fəaliyyət göstərirdi. Onlarda 1654 mindən çox şagird təhsil alırdı. Bu məktəblərdə 165 mindən çox müəllim dərs deyirdi. Qaçqınlar üçün 697 məktəb təşkil olunmuşdu. Ümumtəhsil məktəbləri sistemində müəyyən dəyişikliklər baş vermişdi. Liseylər, gimnaziyalar yaranmışdı. 1997-1998-ci tədris ilində respublikada 27 lisey, 8 gimnaziya və kollec vardı. Bakıda «Avropa» liseyi fəaliyyət göstərirdi. Türkiyə Dövlət Anadolu liseyi. Türk Dünyası Araşdırmaları Vəqfınin Atatürk liseyi. Dəyanət Vəqfınin Bakı Türk liseyi və «Çağ» Öyrətim Şirkətinin T.Ozal adına Sumqayıt, Bakı özəl Türk liseyləri, habelə onların Quba, Sumqayıt, Mingəçevir, Ağdaş, Lənkəran və b. filialları təşkil olunmuşdu. Xarici liseylər Azərbaycan məktəbinə müasir təhsil texnologiyası gətirmişdilər. ABŞ-ın «Azadlığı müdafiə aktı» çərçivəsində gənclər mübadiləsi proqramına müvafiq olaraq 1994-cü ildən müsabiqə yolu ilə seçilmiş azərbaycanlı şagirdlər Amerikanın orta məktəblərində təhsillərini davam etdirirdilər. Orta ixtisas, peşə təhsil məktəbləri hələ tənəzzüldən çıxa bilməmişdi. 90-cı illərin birinci yarısında orta ixtisas məktəblərində şagirdlərin sayı iki dəfə azalıb 30 minə, texniki-peşə məktəblərində iki dəfə azalıb 43 minə enmişdi. Peşə ixtisasartırma və yeni ixtisasa yiyələnmə sistemində məşğul olanların sayı dörd dəfə azalıb 81 min nəfər olmuşdu. Bu məktəblərdə yenidənqurma yeni təsərrüfatçılıq sistemi ilə daha sıx bağlı olduğundan hələ ləng gedirdi. Maarifin təşkilində mühüm dəyişikliklərdən biri 1992-ci ildən ali və orta ixtisas məktəblərinə qəbulun test üsulu ilə aparılması olmuşdu. Bu, qəbul zamanı mənfi halların qarşısını xeyli almışdı. Lakin bu sistemin təkmilləşməyə böyük ehtiyacı vardı. Abituriyentin biliyini aşkara çıxarmağa imkan verən, düşündürücü testlər tərtib etmək təcrübənin azlığı özünü göstərirdi. 1993-
sisteminə keçid başlanmışdı. 1997-ci ildə magistraturalara ilk qəbul keçirildi, 2001-
göstərirdi. Onlarda 11 minə qədər professor, müəllim işləyir, 91 min tələbə təhsil alırdı. Azərbaycan Xalq Təsərrüfatını İdarəetmə İnsti- 527 tulu, Lənkəran Dövlət Universiteti təşkil olunmuşdu. Bir sıra ali məktəblər - Azərbaycan Dövlət Neft-Kimya İnstitutu, Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı İnstitutu, Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası akademiya kimi yenidən təşkil olunmuş, müvafiq surətdə Azərbaycan Neft-Kimya Akademiyası, Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı Akademiyası və Azərbaycan Musiqi Akademiyası adlanmağa başlanmışdı. 1996-cı ildə Bakı Dənizçilik məktəbi əsasında Dəniz Akademiyası təşkil olunmuşdu. Polis məktəbi (1921-ci ildə təşkil olunub, 1992-ci ildən milis məktəbi adlanıb) Polis Akademiyasına çevrildi. Bakı Əmtəəşünaslıq, Kommersiya İnstitutu təşkil edildi. Tusi adma Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutu Pedaqoji Universitet, Politexnik İnstitutu Texniki Universitet, N.Nərimanov adma Tibb İnstitutu Tibb Universiteti kimi, Bakı Ali Partiya Məktəbi Po- litologiya və Sosial İdarəetmə İnstitutu kimi yenidən qurulmuşdu. 2000-ci ildə bir-birini təkrarlayan dövlət ali təhsil müəssisələri birləşdirildi, iki yeni dövlət ali məktəbi yaradıldı, beş ali təhsil müəssisəsinə universitet statusu verildi, bir neçə ali məktəbin adı məzmununa uyğun olaraq dəyişdirildi. Azərbaycan Dövlət İqtisad İnstitutunun, Bakı Əmtəəşünaslıq Kommersiya İnstitutunun, Azərbaycan Kooperasiya İnstitutunun və Bakı Kooperativ Texnikumunun bazasında Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti yaradıldı, Azərbaycan İnşaat-Mühəndisləri Universiteti Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universiteti adlandırıldı. Azərbaycan Sənaye İnstitutu bazasında Sumqayıt Dövlət Universiteti, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Rus Dili və Ədəbiyyatı İnstitutunun profili genişləndirilməklə Bakı Slavyan Universiteti, Gəncə Dövlət
Pedaqoji Universitetinin profili genişləndirilməklə Gəncə Dövlət Universiteti, Azərbaycan Dövlət Dillər İnstitutunun profili genişləndirilərək Azərbaycan Dövlət Dillər Universiteti, Azərbaycan Texnologiya İnstitutunun profili
genişləndirilərək Azərbaycan Texnologiya Universiteti adlandırıldı. Azərbaycan Rəssamlıq Akademiyası və onun nəzdin- də İncəsənət kolleci (Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Texnikumu bazasında), Azərbaycan Musiqi Konservatoriyası və onun nəzdində Musiqi Kolleci (Azərbaycan Dövlət Musiqi texnikumu bazasında) təsis edildi. Ali Hərbi Məktəbi, Ali Hərbi Dənizçilik Məktəbi və Ali Hərbi Təyyarəçilik Məktəbində onlarla ixtisas üzrə hərbi mütəxəssislər hazırlanırdı. 528 Prezident Heydər Əliyev 2001-ci ildə sentyabr ayında əlaçı ali məktəb tələbələrinə prezident təqaüdü təsis etdi. Respublikada özəl ali məktəblərin geniş şəbəkəsi meydana gəlmişdi, «Xəzər» Universiteti, «Azərbaycan», «Asiya», «Qərb», «Təfəkkür», «Odlar yurdu», «Qafqaz» universitetləri. Ali İctimai- Siyasi Kollec, Ali Diplomatiya Koleci kimi özəl ali məktəblər fəaliyyətə başlamışdı. Ümumiyyətlə, respublikanın şəhər və qəsəbələrində 121 özəl ali məktəb təşkil olunmuşdu. Onlardan cəmi 18-i xüsusi dövlət komissiyasından müsbət rəy almışdı. Onlarda 29 minə qədər tələbə təhsil alırdı, özəl ali məktəblərin böyük əksəriyyəti lazımi maddi-tədris bazasına, kifayət qədər yüksək səviyyəli kadrlara malik deyildilər, rəqabətə tab gətirib yaşaya bilmirdilər. 2000-2001-ci tədris ilində ali məktəblərdə 30-dan çox xarici ölkənin iki mindən artıq vətəndaşı təhsil alırdı. Gənclərin xarici ölkələrin ali məktəblərində təhsil almasına şərait yaradılmışdı. Türkiyənin ali təhsil ocaqlannda mindən çox azərbaycanlı tələbə oxuyurdu. Azərbaycanla Böyük Britaniya arasında bağlanmış müqaviləyə əsasən ali və oirta məktəb müəllimləri üçün hər iki ölkədə təkmilləşdirmə kursları açılmışdı. 1994-cü ildə Azərbaycan Beynəlxalq Fransız dili müəllimləri federasiyasına daxil oldu. 1997-ci ilin martında Azərbaycan və Türkiyə respublikaları təhsil nazirlikləri arasında əməkdaşlıq haqqında protokol imzalandı və bu sahədə fəaliyyətin genişlənməsinə yeni imkanlar açıldı. 1997-ci ilədək 200 nəfərdən çox azərbaycanlı gənc ABŞ-ın təhsil və elm ocaqlarında müxtəlif ixtisaslara yiyələnmişdir. 1994-1997-ci illərdə Almaniyanın Akademik və Pedaqoji Mübadilə xidmətləri 100-dən çox azərbaycanlıya Almaniyada təhsil almaq üçün təqaüd ayırmışdı. Respublikada xalq maarifinin inkişafında əlamətdar cəhət yeni təsərrüfat sistemi, bazar iqtisadiyyatı ilə bağlı tətbiqi elmlərin, xarici dillərin, xüsusən ingilis dilinin tədrisinə, kompyuter savadının geniş yayılmasına diqqət və marağın artması, beynəlxalq hüquq, diplomatiya, beynəlxalq münasibətlər, politologiya, menecment, marketinq kimi ixtisaslar üzrə kadrlar hazırlanmasına başlanması olmuşdu. Məktəb gənc nəslin ümumi mədəni, xüsusən siyasi səviyyəsinin yüksəlməsinə diqqəti artırmışdı. 1997-ci ildən Bakı Universitetində, Politologiya İnstitutunda, Pedaqoji Universitetdə, Naxçıvan Uni
Yüklə 3,22 Mb. Dostları ilə paylaş:
|