Dərslik (I hissə)
Yüklə 3,05 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Təlim nəticəsi
- Qiymətləndirmə standartı
- Ġnteqrasiya
394
Сейр едирям Абшеронуn Сящярини, ахшамыны. Бу парчаларда az-çox, сящяр-ахшам, сюзляри антонимляр- дир. Мцяллим бу сюзлярин антоним олмасыны айдынлашдырмагла, онларын бядии ящямиййятини дя шаэирдляря изащ етмялидир. Lцьят цзря ишин мцщцм сащяляриндян бири дя нитгин образлылыьы цзяриндя ишдир. Адятян, мятн охунуб чятин сюз вя ифадяляр изащ едилдикдян сонра мятн щисся-щисся охунаркян шаэирдлярин диггяти мятндя олан образлы ифадяляря ъялб едилир. Бу заман шаэирдляр мцяййян бир бядии лювщянин шаир вя йазычы тяряфиндян щансы образлы ифадялярин кюмяйи иля йарадылдыьынын шащиди олурлар. ġаэирдлярин диггятi ―Üçrəngli bayraq‖ шеiриндяki образлы ифадяляря ъялб едилир (образлы ифадялярин алтындан хятт чякил- мишдир). Bu üçrəngli bayrağım Gözümün iĢığıdır. Azadlıq yağıĢndan Doğan göy qurĢağıdır. Образлы ифадяляр цзяриндя иш апараркян чалышмаг лазым- дыр ки, шаэирдляр бир тяряфдян образлы ифадялярин ясярин бядии гцввясини артыран васитя олдуьуну анласынлар, диэяр тяряфдян дя бу иш ясярин мязмунуну, идейасыны дяриндян, шцурлу дярк етмяк васитясиня чеврилсин. Oxu дярсляриндя лексик ишин мцхтялиф нювляриндян дя исти- фадя етмяк мяслящят эюрцлцр. Онлардан ян ваъиблярини эюстя- ряк: 1. Сюзлярин чохмяналылыьыны изащ еdin. 2. Щяр щансы бир фикри даща дягиг ифадя етмяк цчцн бир сюзц башга сюзля явяз еdin: сулар одланыб йаныр-сулар алышыб йаныр вя с. 3. Мятндян синонимляри (terminsiz) вя йа антонимляри (terminsiz) сечin, онлара юз билdикляриниzi ялавя еdin: совгат- пай-щядиййя-пешкяш; якилди (вай гушларым якилди) - арадан чыхды-учуб эетди вя с.
395
4. Мятндя мяъазын мцхтялиф нювлярини сечin, онлары башга мцвафиг мяъазларла явяз еdin. 5. Йени сюзляр цчцн лцьятçя дцзялdin вя щямин лцьятçядян йери эялдикъя истифадя еdin. 6. Верилмиш ъцмлялярдя нюгтялярин явязиня ейни сюзц мцхтялиф мяналарда ишляdin. Мясялян, кюк сюзцнə aid: Аьаъын … йердя олур. Дцнян базардан бир ... гойун алдыг. Hяйяти- миздя чуьундур, турп вя … якмишик вя с. 7. Чохмяналы сюзляря синонимляр тапın: dаьын башы, даьын кялляси, даьын зирвяси…, иши дцзялди-иши баш тутду-иши ямяля эялди вя с. 8. Чохмяналы сюзляря антонимляр тапыn: йцнэцл тябиятли- аьыр тябиятли; язаблы эцнляр-сяфалы эцнляр; чятин иш-асан иш вя с. 9. Сюз бирляшмясиниn бир сюзля явяз едилмяси. Мясялян: та- гятдян дцшмяк-йорулмаг; bаша дцшмяк-анламаг; йола дцш- мяк-эетмяк; цз дюндярмяк-кцсмяк вя с. 10. Верилмиш сюзлярин щансы яламятляриня эюря чохмяналы сюз, антоним вя йа синоним олмасына мцяййянляшдирin. 11. Юйрянилмиш ясярдя (мятндя) иштирак едян мцсбят вя мянфи сурятляря аид антоним вя синонимляри сечin. Тяърцбя эюстярир ки, ифадя вя иншалара щазырлыг просесиндя дя лцьят цзря иш бюйцк ящямиййят кясб едир. Ифадя вя иншайа щазырлыг мярщялясиндя апарылан лексик иш ифадя вя иншанын даща дольун, мязмунлу йазылмасына имкан йарадыр. ġаэирдлярин лцьят ещтийатыны зянэинляшдирмяк узунмцд- дятли, мцхтялиф нювлц, зярури вя файдалы ишдир.Шаэирдин тящсил алдыьы бцтцн иллярдя, бцтцн дярслярдя вя дярсдянкянар мяшья- лялярдя лцьят ещтийатыны зянэинляшдирмяк цзяриндя иш апарылмаsı zəruridir.
1.
Балыйев Щ. Орта мяктябдя Азярбайъан дилинин тядриси методикасы. Бакы, 2003 2.
396
3.
Ġsmayılov R., Orucova G., Xəlilov Z., Cəfərova D. Azərbaycan dili (2-ci sinif üçün dərslik). Bakı: Altun Kitab, 2009
4.
Ġsmayılov R.,Orucova G.,Cəfərova D.,Xəlilov Z. Azərbaycan dili (3-ci sinif üçün dərslik). Bakı: Altun Kitab, 2010
5.
Ġsmayılov R., Abdullayeva S., Cəfərova D., Qasımova X. Azərbaycan dili (4-cü sinif üçün dərslik). Bakı: Altun Kitab, 2010
6.
Кяримов Й.Aна дилинин тядриси методикасы. Бакы, 2005 7.
Кяримов Й. Ибтидаи синифлярдя Азярбайъан дили дярсляриндя лцьят ишинин ясаслары. Бакы, 1978 8.
Орта мяктябдя Азярбайъан дилинин тядриси. Ы щисся. Бакы: Маариф, 1976 9.
10.
UĢinski K.D. SeçilmiĢ əsərləri. Bakı, 1953 11.
Ümumtəhsil məktəblərinin I-IV sinifləri üçün fənn ku- rikulumları. Bakı: Təhsil, 2008
397
TEZAURUS
bacarıqlar Ģəklində ifadə edilən təlim nəticələrinin (təlim standartlarının) məcmusudur. Təlim nəticəsi-müəyyən bir mərhələdə mənimsənilməsi nəzərdə tutlan və əvvəlcədən müəyyənləĢdirilmiĢ təlim nailiyyətlərinin konkret bir səviyyəsidir.
laĢmasını təmin etmək üçün müəyyən olunan məzmununun zəruri hissəsidir.
bacarıq səviyyəsinə qoyulmuĢ dövlət tələbdir. Qiymətləndirmə standartı-təhsil alanların nailiyyət səviyyəsinə qoyulan dövlət tələbidir. Təlim strategiyası-təhsil prosesində istifadə olunan forma, metod, üsul və vasitələrin məcmusudur. Kurikulum-təlim prosesi ilə bağlı bütün fəaliyyətlərin səmərəli təĢkilinə, məqsədyönlü və ardıcıl həyata keçirilmə- sinə imkan yaradan konseptual sənəddir.
kurikulumlara uyğun olan, Ģagirdlərdə müstəqil tədqiqatçılıq və yaradıcılıq vərdiĢlərinin aĢılanmasına, demokratik dünya- görüĢünün formalaĢmasına imkan yaradan, onları düĢün- məyə sövq edən, məntiqi təfəkürü inkiĢaf etdirən, tətbiqi xarakter daĢıyan, inteqrativ xüsusiyyətə malik əsas dərs vəsaitidir.
lərin təfəkküründə dünyanın bütöv və bölünməz obrazını for- malaĢdırmaq, onları inkiĢaf və özünüinkiĢafa istiqamətlən- dirmək məqsədilə təlimin bütün məzmun komponentləri arasında struktur əlaqələri qurmağı və onları sistemləĢdir- məyi tələb edən didaktik prinsipdir. Dünyanın təhsil təcrü- bəsində Ģaquli və üfüqi olmaqla onun iki növündən istifadə edilir. Yüklə 3,05 Mb. Dostları ilə paylaş:
|