Dərslik kimi tövsiyyə edilir. B a k I 1 6
Yüklə 2,19 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI ___________________________ 199 ____________________________ İNFORMASİYA TEXNOLOGİYALARININ
- MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI
- İNFORMASİYA TEXNOLOGİYALARININ İNKİŞAF LAYİHƏLƏRİNİN NÖVLƏRİ
MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI ___________________________ 199 ____________________________ İNFORMASİYA TEXNOLOGİYALARININ İNKİŞAFI LAYİHƏLƏRİ VƏ TƏŞKİLATLARIN YENİDƏN QURULMASI İNFORMASİYA TEXNOLOGİYALARININ İNKİŞAF LAYİHƏSİ ANLAYIŞI VƏ LAYİHƏLƏRİN NÖVLƏRİ Həm layihə, həm də proses (Biznes-proses nəzərdə tutulur) anlayışının təməlində işlər ardıcıllığı təsəvvürü dayanır. Layihə ilə proses arasında fərq ondadır ki, prosesdə işlər ardıcıllığı təkrarlanır, layihədə isə işlər ardıcıllığı unikaldır. Layihə unikal məhsulların və ya xidmətlərin yaradılması üçün nəzərdə tutulan müvəqqəti təşkilatdır. Məhsulların və ya xidmətlərin unikallığı layihənin icrası gedişində ardıcıl dəqiqləşdirmələri şərtləndirir. Məhsul və ya xidmətin unikallığı heç də o demək deyil ki, o, yoxdan (sıfırdan) yaradılır. Mövcud məhsul və ya xidmət də unikal ola bilir. Lakin bu unikallıq məhsulun və ya xidmətin layihələşdirilməsini nəzərdə tutur. Beləliklə, layihə ya mövcud olmayanın yaradılması, ya da mövcud olandan imtina edilməsi ilə bağlı işlərin unikal ardıcıllığıdır. Layihə çərçivəsində yaradılan məhsul və ya xidmət təşkilatın müştərilərinin istehlakı üçün (xarici məhsul və ya xidmət), yaxud təşkilatın öz bölmələrinin və ya əməkdaşlarının istehlakı üçün (daxili məhsul və ya xidmət) nəzərdə tutula bilər. Bu fikir qarşılıqlı əlaqəli məhsullar və ya xidmətlər sistemi üçün də doğrudur. Layihə çərçivəsində yaradılan məhsullar (xidmətlər) sisteminə layihənin məqsədi deyilir. MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI ___________________________ 200 ____________________________ Əgər layihənin məqsədi informasiya texnologiyaları servisidirsə, bu halda söhbət informasiya texnologiyalarının inkişafı layihəsindən gedir. Məsələn, korporaiv informasiya sisteminin tətbiqi informasiya texnologiyalarının inkişaf layihəsi hesab edilir. Bir və ya bir-neçə proses üçün tətbiq edilən ITIL/ITSM layihəsi bu qəbildəndir. Mövcud proqram əlavələrinin yeni serverə köçürülməsi də informasiya texnologiyalarının inkişaf layihəsidir. Beləliklə, layihənin məqsədi də unikaldır. Layihənin digər xüsusiyyəti başlanma və başaçatma tarixlərinin müəyyən olmasıdır. Başaçatma dedikdə, həm layihənin məqsədinə uğurla nail olunması, həm də müxtəlif səbəblərdən layihənin bağlanması nəzərdə tutulur. Layihədən fərqli olaraq prosesin başaçatması planlı tarixə malik olmur. Layihə prosesdən fərqli olaraq xüsusi ayrılmış resurslara malik olur. Layihə resursu dedikdə, insanlar, büdcə, material resursları – binalar, informasiya texnologiyaları vasitələri, nəqliyyat, rabitə və s. nəzərdə tutulur. Resurslar müəssisə rəhbərliyinin müvafiq qərarlarına əsasən ayrılır. Bu qərarlar resursları “xüsusi ayrılmış” edir. Bütün bu qeyd edilənlər layihənin ikili xarakterli olduğunu göstərir. Belə ki, layihə, bir tərəfdən, müəyyən məqsədli, müddətli və resurslu müvəqqəti təşkilatdır, digər tərəfdən isə məqsədi, müddəti və resursu təyin edən müəssisənin bir hissəsidir. Bu ikili xarakter layihənin təsvirini də ikili edir. Yəni layihə, bir onun reallaşmasına təsir edən mühit əhatəsində mövcud olan struktur kimi, bir də iqtisadi məzmunu olan proses kimi təsvir edilir. Layihənin icrasına təsir edən müəssisədaxili proseslər layihəyə nəzarət prosesləri adlanır. Layihənin daxili təşkili ilə MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI ___________________________ 201 ____________________________ bağlı prosedurlar isə layihənin idarə edilməsi prosedurları adlanır. İNFORMASİYA TEXNOLOGİYALARININ İNKİŞAF LAYİHƏLƏRİNİN NÖVLƏRİ İnformasiya texnologiyalarının inkişaf layihələri olduqca cürbəcürdür. Layihələrin və proseslərin idarə edilməsi prosedurlarının əksəriyyəti layihənin hansı sinfə aid olmasından asılıdır. Buna görə də layihə mühitini və layihənin idarə edilməsini təsvir etməzdən əvvəl layihələri təsnifləşdirmək lazımdır. İlk növbədə layihələr təşkilatda törətdiyi dəyişikliklərin miqyasına görə təsnifləşdirilir. Bu əlamətə görə: 1.Biznes-proses əməliyyatlarının avtomatlaşdırılması layihələri; 2.Biznes-prosesin təkmilləşdirilməsi layihələri; 3.Biznes-prosesin reinjinirinqi layihələri; 4.Biznesin restrukturlaşdırılması layihələri fərqləndirilir. Biznes-proses əməliyyatlarının avtomatlaşdırılması layihələri biznes-prosesini dəyişdirmir. Bu layihələr adətən ERP-sistemin bir və ya bir-neçə cədvəli ilə reallaşdırılır. Biznes-prosesin təkmilləşdirilməsi layihələri prosrsləri avtomatlaşdırmaqla yanaşı, yeni sənədlər, yeni qaydalar daxil etməklə prosesləri müəyyən qədər dəyişdirir. Biznes-prosesin reinjinirinqi layihələri biznes-prosesin aparılması üçün tamamilə yeni əməliyyatlar yığımı təklif edir. Bu layihələr adətən bir və ya bir-neçə korporativ informasiya sistemləri vasitlələri ilə, ilk növbədə isə ERP-sistemlərlə reallaşdırılır. Bu halda bir əməkdaş qat-qat çox informasiya Yüklə 2,19 Mb. Dostları ilə paylaş:
|