Dərslik komplekti haqqında

157
Sağlamlığınız onu necə idarə etmənizdən asılıdır. Biz valideynlər və müəllimlər hər 
bir zaman həyatınızda düzgün seçim etməkdə yardımçı olmaq istəyindəyik. Düzgün se-
çim isə sağlamlıq və məsuliyyətli davranış, sağlam gələcək və sağlam nəsil deməkdir. 
Qiymətləndirmə meyarı: 
• 
dəyərləndirmə
I səviyyə 
II səviyyə
III səviyyə
IV səviyyə
Sağlam gələcəyin 
təmin olunması üçün 
sağlam psixoloji şərait 
yaratmağın vacibliyini 
dəyərləndirməkdə 
çətinlik çəkir.
Sağlam gələcəyin 
təmin olunması üçün 
sağlam psixoloji 
şərait yaratmağın 
vacibliyini vurğula-
yır, dəyərini faktlar 
əsasında şərh etmək-
də çətinlik çəkir.
Sağlam gələcəyin 
təmin olunması 
üçün sağlam psixo-
loji şərait yarat-
mağın vacibliyini 
müəllimin sualları 
əsasında dəyərlən-
dirir.
Sağlam gələcəyin 
təmin olunması 
üçün sağlam psixo-
loji şərait yarat-
mağın vacibliyini 
müxtəlif faktlara 
əsasən  dəyərlən-
dirir.
  LAYİHƏ

---

158
 
İnsanın fərdi inkişafı və ətraf mühit
1. Yumurta hüceyrəsində qabıqaltı pərdə olmayan canlıları göstərin. 
2. Yumurta hissələrinin adlarını yazın.
1. _________________
2. _________________
3. _________________
4. _________________
5. _________________
6. _________________
7. _________________
1
3
2
4
5
6
7
3. Açar sözləri cümlələrdə yerləşdirin.
a) ............ embrionu qurumaqdan qoruyur;
b) amniyon ............... qoruyan pərdədir;
c) quş yumurtasının inkişafı zamanı yalnız ........... bölünür;
d) ziqot ................ və ............... bölünüb ........... əmələ gətirir.
amniyon mayesi, yumurta sarısı, rüşeymi blastomerləri, uzununa və eninə
  LAYİHƏ

---

159
 
4. Embrional inkişafın düzgün ardıcıllığını nömrələyin.
5. Uyğunluğu müəyyən edin:
6. Düz və səhvləri qeyd edin.
■ 
Uşaq psixikasının IV mərhələsi 10 yaşdan başlayır.
■ 
2-3 yaşlarında uşaqlarda hər şeyi öyrənmək həvəsi yaranır.
■ 
Son 40 ildə yeni doğulmuş uşaqların boy və çəkiləri azalıb.
■ 
Hərəkət funksiyaları inkişaf etdikcə uşağın emosional inkişafı da gedir.
■ 
“Canlanma kompleksi” yeni doğulma və körpəlik arasında sərhəddir.
7. Təşvişin bioloji faktorlarını seçin:
a) somatik xəstəliklər;
b) həddən artıq gərginlik;
c) yaxın adamın itirilməsi;
d) dərman qəbulu;
e) alkoqol qəbulu;
f) iş yerinin itirilməsi.
1
4
5
6
2
3
Ektoderma
Endoderma
Mezoderma
a)  qalxanabənzər vəzi, qaraciyər, həzm ka -
nalının epitelisi, mədəaltı vəz;
b)  limfa sistemi, əzələlər, çoxalma üzvlə-
ri, sümüklər;
c)  hipofiz,  gözün  torlu  qişası,  sinir  siste-
mi, epidermis, dişin mina qatı.
  LAYİHƏ

---

160
 
8. Təşviş və depressiyanı müqayisə edin.
9. Depressiyaya səbəb olan faktorları qeyd edin.
Sosial:
1.
2.
3.
Psixoloji:
1.
2.
3.
DEPRESSİYA
Bioloji:
1.
2.
3.
10. Terminlərin mənasını yazın.
1. Agitasiya __________
2. Diskomfort __________
3. Susidial __________
4. Psixoz __________
5. Hallüsinasiya __________
  LAYİHƏ

---

 
VII bölmə. Hüceyrənin nəzarətli və 
nəzarətsiz bölünməsi
Bölmə üzrə reallaşdırılmış məzmun standartları
2.1.1.  Bioloji  proseslərin  mexanizminin  müqayisəli  şərhinə  dair  referat  və 
təq di matlar hazırlayır.
2.1.2.  Maddələr  mübadiləsində  baş  verən  dəyişikliklərin  fərqli  mexa nizm-
lərini mü qayisəli şəkildə şərh edir, məruzə və təqdimatlar hazırlayır.
2.1.3.  Bioloji  proseslərdə  baş  verən  patoloji  dəyişikliklərin  fərqli  mexa-
nizmlərinin xüsusiyyətlərini riyazi üsullarla əsaslandırır və təq di mat-
lar hazırlayır.
3.2.1.  İnsan orqanizmində baş verən xəstəliklərin hüceyrə səviyyəsində oldu-
ğunu əsaslandırır, məruzə və təqdimatlar hazırlayır.
  LAYİHƏ

---

162
Alt standart: 
2.1.1.  Bioloji  proseslərin  mexanizminin  müqayisəli  şərhinə  dair  referat  və  təqdi-
matlar hazırlayır.
Məqsəd: 
• 
Bitki  hüceyrəsində  sitoplazmanın  bölünməsinin  heyvan  hüceyrəsindən  fərqli 
mexanizminin şərhinə dair referat hazırlayır.
Motivasiya mitoz, meyoz, amitoz və sadə bölünmələr haqqında biliklərin yada sa-
lınması ilə yaradıla bilər. Bu bölünmələr zamanı sitoplazmada baş verən dəyişikliklərin 
şərhinə bölünmələr zamanı xüsusi diqqət yetirilməlidir.
Sonra şagirdlərin diqqətini bitki və heyvan hüceyrələrində bölünmənin necə getmə-
sinə yönəltmək olar. Bunun üçün Fəaliyyət bölməsində bitki və heyvan hüceyrəsində 
sitogenez  prosesinin  gedişinə  aid  şəkillərin  müqayisəsinin  həyata  keçirilməsi  məqsə-
dəuyğundur.
Bu zaman aşağıdakı sxemin tamamlanması aparıla bilər.
Hüceyrədə sitogenezin gedişi
Heyvan hüceyrəsində 
1.
2.
3.
4.
1.
2.
3.
4.
Bitki hüceyrəsində
Müqayisə üçün Venn diaqramından da istifadə mümkündür.
Sonra mətnin müzakirəsini apara bilərsiniz.
Bitkilərdə sitoplazmanın fərqli bölünməsinin səbəbinin onlarda hüceyrə mərkəzinin 
və hüceyrə divarının sellülozadan təşkil olunmasıdır.
  VII. HÜCEYRƏNİN NƏZARƏTLİ VƏ 
NƏZARƏTSİZ BÖLÜNMƏSİ
 44.  Bitki və heyvan hüceyrələrində 
sitoplazmanın bölünməsi
  LAYİHƏ

---