157
Sağlamlığınız onu necə idarə etmənizdən asılıdır. Biz valideynlər və müəllimlər hər
bir zaman həyatınızda düzgün seçim etməkdə yardımçı olmaq istəyindəyik. Düzgün se-
çim isə sağlamlıq və məsuliyyətli davranış, sağlam gələcək və sağlam nəsil deməkdir.
Qiymətləndirmə meyarı:
•
dəyərləndirmə
I səviyyə
II səviyyə
III səviyyə
IV səviyyə
Sağlam gələcəyin
təmin olunması üçün
sağlam psixoloji şərait
yaratmağın vacibliyini
dəyərləndirməkdə
çətinlik çəkir.
Sağlam gələcəyin
təmin olunması üçün
sağlam
psixoloji
şərait yaratmağın
vacibliyini vurğula-
yır, dəyərini faktlar
əsasında şərh etmək-
də çətinlik çəkir.
Sağlam gələcəyin
təmin olunması
üçün
sağlam psixo-
loji
şərait yarat-
mağın vacibliyini
müəllimin sualları
əsasında dəyərlən-
dirir.
Sağlam gələcəyin
təmin olunması
üçün sağlam psixo-
loji şərait yarat-
mağın vacibliyini
müxtəlif faktlara
əsasən dəyərlən-
dirir.
LAYİHƏ
158
İnsanın fərdi inkişafı və ətraf mühit
1. Yumurta hüceyrəsində qabıqaltı pərdə olmayan canlıları göstərin.
2. Yumurta hissələrinin adlarını yazın.
1. _________________
2. _________________
3. _________________
4. _________________
5. _________________
6. _________________
7. _________________
1
3
2
4
5
6
7
3. Açar sözləri cümlələrdə yerləşdirin.
a) ............
embrionu qurumaqdan qoruyur;
b) amniyon ............... qoruyan pərdədir;
c) quş yumurtasının inkişafı zamanı yalnız ........... bölünür;
d) ziqot ................ və ............... bölünüb ........... əmələ gətirir.
amniyon mayesi, yumurta sarısı, rüşeymi blastomerləri, uzununa və eninə
LAYİHƏ
159
4. Embrional inkişafın düzgün ardıcıllığını nömrələyin.
5. Uyğunluğu müəyyən edin:
6. Düz və səhvləri qeyd edin.
■
Uşaq psixikasının IV mərhələsi 10 yaşdan başlayır.
■
2-3 yaşlarında uşaqlarda hər şeyi öyrənmək həvəsi yaranır.
■
Son 40 ildə yeni doğulmuş uşaqların boy və çəkiləri azalıb.
■
Hərəkət funksiyaları inkişaf etdikcə uşağın emosional inkişafı da gedir.
■
“Canlanma kompleksi” yeni doğulma və körpəlik arasında sərhəddir.
7. Təşvişin bioloji faktorlarını seçin:
a) somatik xəstəliklər;
b) həddən artıq
gərginlik;
c) yaxın adamın itirilməsi;
d) dərman qəbulu;
e) alkoqol qəbulu;
f) iş yerinin itirilməsi.
1
4
5
6
2
3
Ektoderma
Endoderma
Mezoderma
a) qalxanabənzər vəzi, qaraciyər, həzm ka -
nalının epitelisi, mədəaltı vəz;
b) limfa sistemi, əzələlər, çoxalma üzvlə-
ri,
sümüklər;
c) hipofiz, gözün torlu qişası, sinir siste-
mi, epidermis, dişin mina qatı.
LAYİHƏ
162
Alt standart:
2.1.1. Bioloji proseslərin mexanizminin müqayisəli şərhinə dair referat və təqdi-
matlar hazırlayır.
Məqsəd:
•
Bitki hüceyrəsində sitoplazmanın bölünməsinin heyvan hüceyrəsindən fərqli
mexanizminin şərhinə dair referat hazırlayır.
Motivasiya mitoz, meyoz, amitoz və sadə bölünmələr haqqında biliklərin yada sa-
lınması ilə yaradıla bilər. Bu bölünmələr zamanı sitoplazmada baş verən dəyişikliklərin
şərhinə bölünmələr zamanı xüsusi diqqət yetirilməlidir.
Sonra şagirdlərin diqqətini bitki və heyvan hüceyrələrində bölünmənin necə getmə-
sinə yönəltmək olar. Bunun üçün Fəaliyyət bölməsində bitki və heyvan hüceyrəsində
sitogenez prosesinin gedişinə aid şəkillərin müqayisəsinin həyata keçirilməsi məqsə-
dəuyğundur.
Bu zaman aşağıdakı sxemin tamamlanması aparıla bilər.
Hüceyrədə sitogenezin gedişi
Heyvan hüceyrəsində
1.
2.
3.
4.
1.
2.
3.
4.
Bitki hüceyrəsində
Müqayisə üçün Venn diaqramından da istifadə mümkündür.
Sonra mətnin müzakirəsini apara bilərsiniz.
Bitkilərdə sitoplazmanın fərqli bölünməsinin səbəbinin onlarda hüceyrə mərkəzinin
və hüceyrə divarının sellülozadan təşkil olunmasıdır.
VII. HÜCEYRƏNİN NƏZARƏTLİ VƏ
NƏZARƏTSİZ BÖLÜNMƏSİ
44. Bitki və heyvan hüceyrələrində
sitoplazmanın bölünməsi
LAYİHƏ