Dərslik Prof. S.İ. Seyidov və prof. M.Ə. Həmzəyevin elmi redaktorluğu ilə



Yüklə 3,93 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə179/191
tarix17.09.2017
ölçüsü3,93 Mb.
#21
növüDərs
1   ...   175   176   177   178   179   180   181   182   ...   191

604

14.Pedaqoji nəticələr.  Gələcəkdə həmin şagirdlə hansı

tərbiyəvi işlər aparmaq lazımdır?  (müəllimlər,  sinif rəhbəri, 

valideynlər,  sinif və məktəb kollektivi,  eləcə də şagirdin özü

tərəfindən).



Sinif kollektivinin psixoloji xarakteristikasına gəldik-

də, o da özündə aşağıdakı göstəriciləri əks etdirməlidir.

I. Məktəbin bir kollektiv kimi xarakteristikası.

II. Sinif kollektivinin strukturu.

III. Sinif kollektivinin ayrı-ayrı fəaliyyət növlərində

iştirakının  xarakteristikası.

IV. Sinfin davranışı və məqsədləri.

V. Şəxsiyətlərarası münasibətlər,  kollektivdəki mikro-

klimat.

VI. Sinif fəalları və liderlərinin xarakteristikası.



VII. Sinif kollektivinə təsir edən amillər.

VIII. Sinfi bir kollektiv kimi xarakterizə edən ümumi

nəticə, gələcəkdə aparılacaq iş barədə təklif və məsləhətlər.

Sinif kollektivini aşağıdakı təxmini sxem üzrə öyrənmək

və ona psixoloji-pedaqoji xarakteristika tərtib etmək olar.

Sinif kollektivinin öyrənilməsi və ona psixoloji-pedaqoji xa-

rakteristika tərtib etmək üçün təxmini sxem

1.Məktəbin bir kollektiv kimi xarakteristikası. Məktəb

kollektivinin tərbiyəlilik,  intizamlılıq,  mənimsəmə səviyyəsi. 

Məktəbin ictimaiyyətlə əlaqəsi.  Məktəbin sinif kollektivinə

təsiri.


2.Sinif kollektivinin rəsmi strukturu.  Sinfin tərkibi

Onun fəalları.. Sinif nümayəndəsinin, kollektivin hörmətini qa-

zanan şagirdlərin qısa xarakteristikası.

3.Sinif kollektivinin tədris fəaliyyətinin təşkilinin

ümumi xarakteristikası.  Sinfin mənimsəmə göstəriciləri. 

Ayrı-ayrı fənlərə münasibət.



4.Sinif kollektivinin ictimai- faydalı işdə iştirakı.

5.Sinfin intizamı,  şagirdlərin davranış normalarının,  so-


605

sial davranış vərdiş və adətlərinin vəziyyəti.



6.Sinif kollektivinin ictimai əhəmiyyətə malik olan

məqsədləri.  Sinif kollektivi üzvlərinin   birliyi. Kollektivdə ic-

timai rəy.

7.Şəxsiyyətlərarası münasibətlər.  Yoldaşlıq münasi-

bətləri.  Şagirdlərin mikroqruplardakı qarşılıqlı əlaqəsini xüsu-

siyyətləri. Kollektivə xüsusi təsir edə bilən şagirdlərin olması.

8.Sinif kollektivinin yaş xüsusiyyətləri.  Əldə edilmiş

materialların təhlili və ümumiləşdirilməsi əsasında sinif kollek-

tivinin aşkara çıxarılması mümkün olan spesifik xüsusiyyətləri.

9.Sosial mühitin,  valideynlərin,  ictimaiyyətin,  sinif

kollektivinə təsiri.

10.Şagirdlərdə ictimai fəallığı yüksəltmək, onlarda xarak-

terin müsbət əlamətlərininin aşılanması məqsədilə təcrübəçi

tələbənin sinifdə apardığı işin məzmunu.

11.Gələcəkdə həmin sinif kollektivi ilə aparılacaq

tərbiyəvi işin məzmunu və təşkilinə aid təkliflər (müəllimlərin, 

sinif  rəhbərinin valideynlərin aparacağı işlər).



Dərsin psixoloji təhlili

Tədris işinin təşkilinin əsas forması olan dərsin xüsusiy-

yətləri ilə dərindən tanış olmadan,  müasir dərsə verilən

tələbləri nəzərə almadan yaxşı müəllim olmaq, şagirdlərə zəruri

bilik,  bacarıq

vərdişlər



aşılamaq,  dərsdə

onların


şəxsiyyətinin formalaşmasına təkan vermək mümkün deyildir. 

Ona görə də dərsi (istər başqalarının, istərsə də özünün dediyi

dərsi)  psixoloji cəhətdən təhlil edə bilməyən təcrübəçi –

müəllim bu tələbləri nəzərə almaqda çətinlik çəkəcəkdir. 

Bununla yanaşı olaraq,  dərsin dərin psixoloji təhlilini

verməyi bacaran müəllim həm öz əməyinin, həm də təlimin hər

bir mərhələsində şagirdlərin bilik və bacarıqlara yiyə-

lənməsinin səmərə və keyfiyyətini yüksəldə biləcəkdir. 

Dərsin psixoloji təhlilini vermək bəzən təcrübəçi-müəl-



606

lim üçün o qədər də asan deyildir.  Bunun üçün bir sıra

cəhətlərə xüsusi diqqət yetirilməlidir. 

Adətən, hər bir dərsdə müəllim birbaşa və ya dolayı yolla

uşağın şəxsiyyətinin istiqamətinin formalaşması və inkişafı

vəzifəsini həyata keçirir. Ona görə də dərsin təhlili zamanı bi-

rinci növbədə tədris materialının məzmununun,  onun təşkili

yollarının,  müəllimin

davranışının

şagirdlərdə

baxışlar, 

dünyagörüşü,  maraqlar,  inamın formalaşmasına necə təsir

etdiyinə fikir vermək lazımdır. 

Dərsdə şagirdlərin idrak proseslərinin təşkili və inkişafı

üçün nə kimi işlər görülməsi nəzərə alınması zəruri olan

cəhətlərdəndir.  Xüsusilə müəllimin şagird təfəkkürünü hansı

yollarla fəallaşdırması, problem situasiya yaratma imkanları və

s.  nəzərdən qaçmamalıdır.  Məfhumların çatdırılması zamanı

mühüm əlamətlərə nə dərəcədə istinad olunması,  formal

əlamətlərdən istifadə zamanı baş verən qüsurlar təhlildə qeyd

olunmalıdır.  Dərsdə şagirdlərin təfəkkürün təhlil,  tərkib, 

müqayisə,  ümumiləşdirmə,  mücərrədləşdirmə proseslərindən

necə istifadə etmələri və müəllimin bu sahədəki işi nəzərə

alınmalı və qeyd edilməlidir. 

  Dərsdə şagirdlərin diqqətinin necə təşkil olunması, 

diqqəti cəlb edən və ya yayındıran səbəblər təcrübəçinin

nəzərindən qaçmamalıdır.

Bütün bunlarla yanaşı olraq dərsin  təhlilində müəllimin

xarakteristikasına da xüsusi yer verilməlidir. Burada müəllimin

pedaqoji ustalığı,  pedaqoji təfəkkürü,  dərsə hazırlığı,  nitqi, 

şagirdlərə yanaşma tərzi,  pedaqoji ünsiyyət və mərifəti və s. 

nəzərə alınmalıdır. 

Dərsin psixoloji təhlilini aşağıdakı təxmini sxem üzrə

aparmaq mümkündür:



Dərsin psixoloji təhlilinin təxmini sxemi

1. Dərsin mövzusu,  həmin mövzuda aparılan dərslərin

ümumi sistemində onun yeri.



Yüklə 3,93 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   175   176   177   178   179   180   181   182   ...   191




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə