DərslġK / TƏLƏBƏLƏR ÜÇÜn n. Qreqorġ menkyu
Yüklə 6,69 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Gəlin davam edək
Економиксин принсипляри
51 Bu çətin olmayan misal göstərir ki, iqtisadi siyasət üzrə fikirlərdə iqtisadçılar hansı səbəblərdən müxtəlif fikirlər yürüdürlər. Biz artıq bilirik ki, iqtisadi siyasət haqqında xalis elmi mülahizələrdən irəli gələn mühakimələr aparmaq olmaz. İqtisadçılar müxtəlif həyati dəyərləri rəhbər tutduqlarına görə bir-birinə əks olan məsləhətlər verirlər. İqtisad elminin nəzəriyyəçilərindən heç biri deyə bilməz ki, Piter, yaxud Pol daha çox vergi ödəmək məcburiy- yətindədir.
Elmi mülahizələrdə və iqtisadçıların dəyərlilik sistemində fərqlər onlar arasında bir sıra fikir ayrılıqlarını qaçılmaz edir. Lakin onları şişirtmək lazım deyil. Bir çox hallarda iqtisadçılar vahid nöqteyi-nəzərdən çıxış edirlər. cədvəl 2.1.-də iqtisadi siyasət üzrə 10 mövqe verilmişdir və iqtisadçılar içərisindən biznes, siyasət və elm sahəsində çalışan respondentlərin böyük əksəriyyəti bunu müdafiə edirlər. Bu tezislərin çoxu çətin ki, geniş ictimaiyyət arasında tam eyni fikirli tərəfdar tapsın. Birinci mövqe rentanın məhdudlaşdırılmasına aiddir. Biz müəyyən səbəbləri 6-cı fəsildə müzakirə edəcəyik və iqtisadçıların əksəriyyəti fərz edirlər ki, rentanın həcminə nəzarət təklifə və yaşayış mənzillərinin key- fiyyətinə neqativ təsir göstərir. Burada söhbət nisbətən imkansız cəmiyyət üzvlərinə çox baha olan kömək üsulundan gedir. Bir çox şəhərlərin inzibatçıları buna məhəl qoymadan, iqtisadçıların təkliflərini inkar edir və ev sahiblərinin ala biləcəkləri icarə haqqına yüksək hədd müəyyənləşdirirlər. İkinci mövqe tariflərə və idxal kvotalarına aiddir. Müəyyən səbəbdən biz buna 3-cü və nisbətən daha geniş 9-cu fəsildə baxacağıq və əksər iqtisadçılar ticarət azadlığının məhdudlaşdırılmasına etiraz edirlər. Buna baxmayaraq, ABŞ prezidenti və konqres bir çox illər ərzində müəyyən əmtəələrin idxalını məhdudlaşdırır. 1933-cü ildə konqres çox az səs çoxluğu ilə iqtisadçıların əksəriyyətinin onu müdafiə etmələrinə baxmayaraq, Amerika, Kanada və Meksika arasında ti- carət əlaqələrinin sayını və maneələrin dərəcələrini azaltmaqla, Şimali Amerika Azad Ticarət Zonasının (NAFTA) yaradılması haqqında sazişi təsdiq etmişdir. cədvəl 2.1. Ġqtisadçıların əksərinin razılaĢdığı on mövqe
(faizlə) 1.
Rentanın məhdudlaşdırılması təklif olunan mənzillərin miqdarının azalmasına və keyfiyyətinin aşağı düşməsinə gətirəcəkdir. (93%) 2. Tariflər və kvotalar ümumi iqtisadi rifahı aşağı salır (93%) 3. Sabit və sürüşkən mübadilə kursları beynəlxalq valyuta sisteminin səmərəliliyini təmin edir. (90%).
Н. Грегори Менкйу
52 4.
Fiskal siyasət (məsələn, vergilərin azaldılması və yaxud, dövlət xərclərinin yüksəldilməsi) tam məşğulluqlu iqtisadiyyata stimullaşdırıcı təsir göstərmir, o, yalnız işsizliyin nisbətən yüksək olduğu şəraitdə səmərəlidir (90%) 5.
Federal büdcənin balanslaşması haqda nəticəyə gəlinməsi; ayrıca götürülmüş ilə görə deyil, işgüzar tsiklin yekununa görə mümkündür (85%) 6. Pul ödəmələri natural formada transferlərə nisbətən qan köçürülən insanların rifahını daha çox yüksəldir (84%) 7.
Federal büdcədə əhəmiyyətli dərəcədə olan kəsir iqtisadiyyata mənfi təsir göstərir (83%)
8. Minimum əmək haqqı həcminin müəyyənləşdirilməsi gənclər arasında işsizlərin və ixtisassız işçilərin səviyyəsinin artmasına gətirib çıxarır (79%). 9.
Hökumət «gəlirə mənfi təsir göstərən vergi» ilə bağlı sosial müdafiə sisteminə yenidən baxmalıdır (79%). 10. Vergilər və sənaye tullantılarının atılmasının həlli sənaye tullantıları konsentratının son hədd normasının müəyyən edilməsinə nisbətən ətraf mühitin vəziyyətinə nəzarətin səmərəli üsuludur (78%) Mənbə: Ricard M. Alston, c.R/Kearl, and Michael B.Vanghn. Is There Consensus anong. Ekonomists in the 1990 American Ekonomic. revic № May 1992. P. 203-209
Bu halda iqtisadçılar vahid fikir söyləmiş, lakin konqresmenlər onu inkar etməyə üstünlük vermişlər. Ekspertlərin bir səslə müdafiə etmələrinə baxmaya- raq, nə üçün renta üzərində nəzarət və idxal kvotası siyasətini həyata keçirirlər? Bunun səbəbi ondan ibarət ola bilər ki, iqtisadçılar cəmiyyəti ona, yumşaq desək, uzağı görməməzliyə inandıra bilməmişlər. Bu kitabın məqsədlərindən biri ondan ibarətdir ki, bu və ya başqa suallar üzrə iqtisadçıların baxışlarını dərk etməkdə sizə kömək etsin və ola bilsin ki, sizi onun əsaslı olmasına inandırsın.
İlk iki fəsildə siz iqtisad elminin əsas prinsipləri və metodları ilə tanış oldunuz. İndi biz işə başlamağa hazırıq. Sonrakı fəsildə biz iqtisadi prinsiplərin davranışına və iqtisadi siyasətə ətraflı baxacağıq. Kitabı oxuduqda sizin materialı mənimsəmək qabiliyyətiniz yoxlanıla- caqdır. Ola bilsin ki, dahi con M.Keynsin məsləhəti karınıza gəlsin:
Yüklə 6,69 Mb. Dostları ilə paylaş:
|