Dinler tariHİ BİLİm dali

 
66
esaslardandır. Kutsal yazı dilinde beden, insânî doğa ya da adam anlamındadır.  “Ve 
bütün insanlar Tanrı'nın sağladığı kurtuluşu görecektir”
268
.  Suarez’e
269
 göre 
inkarnasyon kelimesinin seçimi oldukça uygundur. İnsânîn bedenlendiğinin farz 
edilmesi, doğasının zayıflığını vurgulamak içindir. Söz’ün bedenlenmesi ise, Tanrı’nın 
kendi iyiliğini böylece daha iyi gösterecek olması nedeniyle gerçekleşmiştir. 
Dolayısıyla Tanrı  “...kul özünü alıp, insan benzeyişinde doğarak ululuğunu bir yana 
bıraktı... ”
 270
.  Zira O,  sadece bir bedene girmedi; aynı zamanda hastalık, acı ve ölümü 
de beraberinde getiren, yalnızca günahlardan arınık bir insan tabiatına büründü
271
.  
Hıristiyanlık’ta  yegâne hadise olan Tanrı Kelâmı’nın- onun vahyi, yaratıcılığı, kurtarıcı 
faaliyetleri- Nâsıralı İsa’da başlıca insânî özelliklerle
272
 cisimleşerek insanlaşması, etten 
kemikten bir vücut görünümüne girmesi, kısaca Ezelî Kelâm  Logos’un İsa Mesih’te 
tecessüm etmesini açıklayan inkarnasyon kelimesi, aynı zamanda nihâi birleşmenin; 
dolayısıyla mükemmelin, olağanüstünün ve ebedî-ilâhî doğa ile insânî doğanın kusursuz  
birleşmesini ifade etmektedir. İlâhî doğa ile insânî doğanın niteliklerinden ödün 
vermeksizin  İsa’nın  şahsında sınırlandırılmasını akıl yoluyla açıklama çabası Ortaçağ 
düşünürlerinin en önemli uğraşlarından biri olagelmiştir.   
Yeni Ahit’te inkarnasyon kelimesine rastlanılmamakla birlikte, bedenlenme 
manasındaki ifadeler yer almaktadır. Filipeliler’e Mektup’ta Pavlus, İsa’nın ilâhî bir 
niteliğe sahip olduğunu ve kendi isteğiyle insan olmayı tercih ettiğini dile getirmektedir: 
 “Mesih, Tanrı özüne sahip olduğu halde, Tanrı'ya eşitliği sımsıkı 
sarılacak bir hak saymadı. Ama kul özünü alıp insan benzeyişinde doğarak 
ululuğunu bir yana bıraktı.  İnsan biçimine bürünmüş olarak ölüme, çarmıh 
üzerinde ölüme bile boyun eğip kendini alçalttı. Bunun için de Tanrı O'nu pek 
çok yükseltti ve O'na her adın üstünde olan adı bağışladı. Öyle ki, İsa'nın adı 
anıldığında gökteki, yerdeki ve yer altındakilerin hepsi diz çöksün ve her dil, 
                                                 
268
 Yuhanna, 3:6 
269
 Suarez, Fransisco, İspanya filozoflarından ve skolastiklerinden. Bağımsız ve ılımlı olmak koşuluyla     
     Akinalı Saint Thomas yanlısıdır. Daha fazla bilgi için bkz. Cemil Sena, Filozoflar Ansiklopedisi , c. 4, 
     İstanbul 1976, s. 351-352 
270
 Filipeliler, 2:7 
271
 Drum, a.g.md.   
272
 Hall, T.O. Jr., “Incarnation”, The Perennial Dictionary of World Religions,  s. 339-340 

---

 
67
Baba Tanrı'nın yüceltilmesi için İsa Mesih'in Rab olduğunu açıkça 
söylesin”
273
. 
 
İlk asrın sonlarına doğru yazıldığı kabul edilen Yuhanna İncili’nde ise, İsa 
Mesih, inkarne olmuş (bedenlenmiş) Söz (logos) olarak tanıtılmaktadır:  Ve söz beden 
oldu
274
.  Hıristiyanlar, Yeni Ahit’teki bu ve benzeri bazı ifadelere dayanarak, İsa 
Mesih’in, insanlığı kurtarmak için insan kılığına girmeyi, insanlar gibi yaşayıp ölmeyi, 
hatta çarmıha gerilerek acı çekmeyi göze alan bir tanrı olduğuna inanmaktadırlar. 
Dolayısıyla inkarnasyon kelimesi Tanrı’nın  İsa Mesih’te gerçekleşen hareket ve 
varlığını tanımlamaktadır.  
 
 
 2. İsa Mesih’in İlâhî Kişiliği 
Hıristiyan inanışına göre İsa’yı diğer insanlardan farklı kılan özellik kendisinin 
tanrı olduğunu öne sürmesidir. İsa, kendisinin bir peygamberden ya da öğretmenden 
daha üstün olduğunu iddia etmiş ve açık bir şekilde tanrı olduğunu ileri sürmüştür. Din 
bilimi, evrenin kişisel bir Tanrı tarafından tasarlanıp yaratıldığını öne sürer. Var olan 
her  şeyi yönlendiren ve destekleyen tanrıdır. Bu tanıma Mesih inancının eklediği tek 
nokta, “aynı tanrının Nâsıralı İsa olarak insan bedeni aldığıdır
275
”. 
İsa Mesih’in ulûhiyetinin Eski Ahit, Yeni Ahit ve gelenek tarafından dile 
getirildiğine inanılmaktadır. Eski Ahit’te doğrudan inkarnasyona dair ifadeler yer 
almasa da, bilhassa Mezmurlar, hikmet kitapları ve peygamberlerin yazılarında  İsa’ya 
ve Tanrı’nın Oğlu’nun gelişine dair işaretler mevcuttur. İnkarnasyonla ilgili ilk ifadeler 
Yeni Ahit’te bulunmakla birlikte ilk üç İncil, yani Sinoptikler, tarihsel İsa ile ilgili 
bahislere daha sık yer verir.  İsa’nın hem ilâhî hem de insânî yönüne dair asıl referans 
ise Yuhanna İncili’ndeki “Söz Tanrı’ydı ve aramızda yaşadı
276
”   cümlesinde kendini 
açıkça göstermektedir. Matta ve Luka doğum hikayesi bağlamında Bakire Meryem’den 
başlayarak  İbrahim’den Adem’e İsa’nın soy kütüğü hakkında bilgi verir. Böylece 
İsa’nın Tanrı ile bağlantısının arka planı hazırlanır. Ancak Sinoptik İnciller’de Logos’un 
                                                 
273
 Filipeliler, 2:6-11 
274
 Yuhanna, 1:14 
275
 McDowell, Josh, Marangozdan da Öte, çev. Levent Kınran, 4. bs., Zirve Yayıncılık ve Dağıtım, 
İstanbul 2004,  s. 15 
276
 Yuhanna, 1:1 

---

 
68
inkarnasyonu Yuhanna’da olduğu gibi öğretilmez.  İnciller  İsa’nın hayatını, tüm 
insânîliği içinde, ancak tanrısal güçleriyle anlatırlar. Yuhanna Logos’un gelişini felsefi 
terimlerle anlatırken, Matta ve Luka benzer inancı açıklamak için daha çok popüler 
hikayeleri kullanmaktadır
277
.  
 
a. Eski Ahit Kanıtları 
Eski Ahit’te İsa’nın tanrısallığına dair açık ifadelerden ziyade bir takım 
işaretler mevcuttur. ‘Bir’i işaret eden terimlerin “Tanrı” veya “Tanrısal  Şahsı”  işaret 
ettiği düşünülür. Daha çok Mezmurlar ve Peygamber kitaplarında görülen cümlelerin 
kendi başlarına birer kanıt niteliği taşıdığı kabul edilmektedir
278
. 
Söz gelimi, “Rab’bin bildirisini ilan edeceğim: Bana ‘Sen benim oğlumsun, 
bugün ben sana baba oldum’ dedi”
279
  cümlesinde, Yahve’nin vaat edilen Mesih’le 
konuştuğuna inanılmaktadır. Bu metnin İsa’nın tanrısallığının kanıtı  şeklinde 
yorumlandığı kabul edilse de, aslında Aziz Pavlus burada yorum yapmak yerine sadece 
Kitab-ı Mukaddes’e atıfta bulunmaktadır
280
. O, Mezmurlar’daki, İsa’nın yeniden 
yaratılışı
281
 ve papazların başı
282
 oluşu gibi bazı ifadelere  başvururken sadece mecazi 
anlamda Baba’yı,  İsa’nın yeniden dirilişinde ve papazlığında Mesihler’e Baba olarak 
betimlemektedir. Dolayısıyla o, İsa’ya mecazi anlamda babalık yapmış olur. Aziz 
Pavlus’un  İsa’nın ölümsüz nesli konusunda değil, yeniden dirilişi ve papazlığı 
konusunda kutsal yazılar uydurduğu ve mecazi konuştuğu da mevcut iddialar 
arasındadır
283
. Böyle bir iddia da İsa’nın gerçek oğulluğu ve gerçek tanrısallığı 
hususunda bir ‘mecaz’ sorununu gündeme getirmektedir. Aynı cümlede Aziz Pavlus, 
İsa’nın tanrısallığını Yahve’nin Davud’a söyledikleriyle delillendirmeye çalışır: “Ben 
ona bir baba olacağım, ve o bana bir oğul olacak”
284
. Takip eden cümlede Mesih’in , 
                                                 
277
 Parrinder, s. 211 
278
 Drum, a.g.md. 
279
 Mezmurlar, 2:7 
280
 İbraniler, 1:5 
281
 İşler, 13:32 
282
 İbraniler, 5:5.  
283
 Drum,  a.g.md. 
284
 İbraniler, 1:5 

---