Discussions

Finansal Krizlere Neden Olan Ana Faktörler

Finansal piyasalar tam rekabetin bulunduğu ve piyasadaki oyuncuların daha fazla kazanç hırsı ile riskli yatırımlara yönelebildi- ği bir ortamdır. Burada yatırımcılar piyasadaki spekülasyonlardan etkilenerek yanlış öngörülerde bulunup büyük kayıplar yaşayabil- mektedir. Bunun dışında ahlaki tehlike, manipülasyon ve aşırı spe- külasyonların artmasıyla finansal piyasaların işleyişinin bozulması kaçınılmaz olmakta dolayısıyla finansal krizlere kapı aralamaktadır.
Finansal krizler çoğunlukla birden çok olgu ile ilişkilidir. Bun- lardan bazıları kredi hacmi ve varlık fiyatlarında meydana gelen ani ve önemli değişiklikler; finansal aracılık işlemlerindeki bozulma ve ekonomide meydana gelen dış finansman arzı yoksunluğu; firmala- rın büyük ölçekli bilanço sorunları gibi olağandışı gelişen durumlar- dır (Claessens ve Kose, 2013).
90’lardan itibaren gelişmekte olan ülkelerde meydana gelen fi- nansal krizler yukarıda sayılan farklı olgularla benzerlik gösterse de oluşumlarındaki ortak noktaları oldukça dikkate değerdir. Geliş- mekte olan ülkelerle ilgili finansal krizlerin en önemli ortak noktala- rı; finansal liberalizasyonla birlikte yurtdışından gelen yabancı ser- mayenin (sıcak para) ani biçimde yurtdışına çıkması ve liberalizasyon reformları sonucu ülkeye giren yabancı sermayenin kontrolsüz ve denetimsiz bir halde finansal sisteme dâhil olmaları- dır. Ortaya çıkan finansal krizler sadece menşei ülkenin ekonomisi- ne zarar vermekle kalmamış bulaşıcılık etkisi nedeniyle başka ülke- leri de etkileyerek yayılmıştır (Çiğdem ve Turan, 2016). Gelişmekte olan ülkelerde yaşanan finansal krizlerin yayılma sürecini aşağıdaki tabloda özetleyebiliriz.
Tablo 1: Gelişmekte Olan Ülkelerde Yaşanan Finansal Krizlerin Yayılma Süreci

Ekonomik Faaliyetlerde durgunluk

Kaynak: Mishkin, F. S. (1999). International capital movements, financial volatility and financial instability (No. w6390). National Bureau of Economic Research.

Bu tabloda görüldüğü üzere çeşitli iç ve dış etkenler özellikle piyasalarda ters seçim problemlerine neden olmaktadır. Bu nedenle mevcut yatırımlar verimli ve önemli yatırım alanları yerine verimsiz alanlara kaymaktadır. Dolayısıyla gelişmekte olan ülkelerde zaten yetersiz olan yatırım potansiyelinden ülke yeterince yararlanama- maktadır. Bilgi asimetrisinin olması ahlaki problemlerin artması ile sonuçlanmakta bununla birlikte piyasada güven azalmaktadır.

2.