Down sendromlu çocuklarda motor geliŞİMİ ve müdahalesi

257
pozisyona gelir. Hareket değişkenlerinin hiçbirinde gövde 
destek yüzeyinin dışına gelmez ve çocuk dengesini kaybetmez. 
Kalçalar esasen simetrik olarak hareket ettirilir. Yan oturma 
gözlenmez, gövde hareketleri simetriktir ve az bir gövde 
motor aktivitesi gerektirir. Bazı çocuklar yüzüstü 
pozisyondayken dizlerini gövdelerinin altına değil, yanına 
yerleştirir. Akabinde, bir şekilde yan yatma/yarı yan oturma 
pozisyonunda, gövde ilk olarak pelvisin üzerinde olabildiğince 
yukarıya itilir. Bunun sonucunda pelvis yatay pozisyona 
yaslanır. Gövde kollarla dikleşmeye itilir. Pasif bir gövde lateral 
fleksiyonu gözlenebilir ama bu yukarı doğru iten 
kollar tarafındandadır. Bazı çocuklar spinal kolonu 
stabilize etme kabiliyetine daha fazla sahip olduğundan,  
gövdelerini lateral fleksiyon ve kısaltma ile daha nötral bir 
pozisyona getirirler. Tanımlanan ilk değişkenlerle, bu motor 
davranışlardan hiçbiri yan oturmayı göstermez.
Artan postüral kontrol seviyesi ile, motor beceri daha asimetrik 
bir karakter elde eder. Çocuğun gövde motor kabiliyeti daha iyi 
gösterilir. Bu iki değişik hareket formuyla sergilenir. 
Birincisinde çocuk dizlerini gövdesinin yanına yukarı çekerek 
yan oturma aracılığıyla oturma pozisyonuna geçer. Yukarı 
doğru iten kollar tarafında lateral gövde fleksiyonu gözlenebilir. 
Ancak gövdenin kontralateral lateral fleksiyonu hala yeterli 
derecede aktif değildir ve oturma pozisyonunun kazanılmasında 
etkin faktör, kollarla yukarı doğru itmektir. İkinci değişkende, 
yüzüstü pozisyondaki çocuk dizlerini karnının altına çeker ve 
eller-dizler üzerinde durma pozisyonuna geçer. Yan oturmadan 
oturma pozisyonuna geçişte gövde motor aktivitesinde gelişme 
gözlenir. Bu yer çekimi kanununa aykırı durum için gereken 
gövde motor aktivitesi hareket paterninin kurulmasına katkıda 
bulunur. Daha ileri bir gelişim olması durumunda üçüncü 
seviye meydana gelir. Kontralateral gövde lateral fleksiyonu her 
seferinde biraz daha aktif olur ve oturma pozsiyonunda kolların 
pozisyonu daha az önemli hale gelir. Sonunda, hareketin son 
evresinde kolların desteği iyice gereksiz hale gelir. Gövde, 
oturma tabanına yer çekim kuvvetine karşı odaklanmış aktif 
gövde lateral fleksiyonu ve biraz kol desteği ile getirilir. Yan 
oturma bir geçiş postürü olarak gözlenebilir.
Test öğesinin yönetimi ve değerlendirilmesi için bilgi
Bu test öğesi yönetilirken, gösterilen hareket paternlerindeki 
simetrinin derecesinin klasifiye edilmesi önemlidir. 

---

258
Bu açıdan, çocuğun yan oturmayı bir gövde rotasyonu ve 
lateral fleksiyonun bir göstergesi olarak yapıp yapmadığının 
kaydedilmesi esastır. 
İşaret edildiği gibi seviye 1’de, dört hareket değişkeni 
tanımlanabilir. Bu dört değişkenin özelliği, gövdenin kollarla 
yukarı doğru itilmesi ve net bir yan oturmanın gözlenmemesidir.
Yan oturmanın bir postür olarak tanımlanması önemlidir. Yan 
oturmak, vücut ağırlığının esasen bir baldır üzerinde durduğu 
ve gövdenin kontralateral tarafta lateral fleksiyonda olduğu 
asimetrik bir oturma postürü gerektirir. Tam bir yan oturma 
postüründe ipsilateral bacak kalçada dış rotasyondadır, 
kontralateral bacak ise iç rotasyondadır. Ancak sıklıkla, 
bacaklar bir çeşit çapraz bacak oturma postüründeyken dış 
rotasyon her iki kalçada da gözlenir. Bu postür de yan oturma 
olarak sayılır. Yan oturma postürü, şarta bağlı olarak özellikle 
dengede, yeterli seviyede postüral kontrol fonksiyonunu 
gerektirir; gövde motor aktivitesinin geliştiğinin göstergesidir. 
Seviye 1’deki ilk iki hareket paterninde, çocuk gövdesini 
destekleyici zeminin dışına çıkarmazken, kalça motor 
aktivitesi oldukça simetrikdir. Öte yandan, çocuk gövdesini 
kollarıyla yukarı doğru iter ve kalçalarını genişçe abdükte 
ederken bacaklarını öne doğru hareket ettirir. Oturma 
pozisyonunu kazanır ve net bir yan oturma gözlenmez. Bu 
paternde kalçaların geniş abdüksiyonu, her iki uzatılmış dizde 
de, biri uzatılmış biri  kıvrılmış olarak gözlenir. Sonraki vakada 
belirgin olarak yan oturma vardır çünkü kıvrılmış diz tarafındaki 
baldır, pelvisin yana doğru yaslanmasından ötürü daha 
yüksektedir. Bununla beraber, çocuk gövdesi destekleyici 
zeminin üzerinde olacak şekilde kalır ve kalçalardaki 
rotasyon esasen simetrikdir. Diğer taraftan, çocuk gövdesini 
kollarıyla yukarı iterken dizlerini gövdesinin altına çeker. Oturma 
postürünü gövdesini destekleyici alanın dışına çıkarmadan elde 
eder, ve net bir yan oturma gözlenmez. Yine bu vakada da, 
buna yan oturma denecektir çünkü bacaklar tamamen simetrik 
olarak ağırlık yüklenir vaziyette değildir ve pelvis de bir şekilde 
yana doğru yaslanmıştır. Üçüncü değişken, yukarı doğru iten 
kolların yanlarında gövde lateral fleksiyonu gösterir. Çocuk  
gövdesini kollarıyla kaldırır ve dizlerini gövdesinin yanına çeker. 
Gövde ilk olarak kollar kullanılarak destekleyici zeminin 
üzerinde kaldırılır ve pelvisin yatay olarak yaslanmasına neden 
olur. Bunun sonucu olarak, yukarı doğru iten kolların tarafında, 
net bir gövde lateral fleksiyonu gözlenir. Dördüncü değişkende, 

---

259
gövde daha fazla stabilizedir ama hareket paterni daha sonra 
üçüncü değişkenle eşittir. Aynen ilk iki değişkende olduğu gibi, 
değişken üç ve dörtte yan oturma gözlenmez ve dikeyin elde 
edilmesi için kollarla yukarı itmek gerekir. 
Aşama spesifikasyonu 1’in aksine, seviye 2 yan oturmanın 
pasif formunu hareketin bileşeni olarak gösterir. Burada gövde 
optimal seviyede aktif değildir ve oturma pozisyonunun elde 
edilmesi için aktif olarak lateral fleksiyona gelmez. Çocuğun 
oturma pozisyonunu elde etmesini sağlayan kollarla itmedir.  
Diğer taraftan, yan oturma eksantrik olarak yer çekiminin bir 
sonucu olarak meydana gelir çünkü çocuk, eller-dizler 
üzerindeki pozisyondan baldırlarını yerde ayaklarının yanına 
yerleştirir ve bacaklarını aşağı indirerek oturma pozisyonunu 
kazanır. Diğer taraftan, çocuk gövdesini yan yatma/yarım yan 
oturma pozisyonundan yukarı doğru iter ki, bunun sonucu 
olarak da pasif gövde lateral fleksiyonu meydana gelir. Son 
olarak, seviye 3 aktif gövde motor aktivitesi gerektirir; yan 
oturma özellikle yan yatma/yarı yan oturma pozisyonundan aktif 
gövde lateral fleksiyonu yoluyla meydana gelir ve el desteğine 
duyulan ihtiyaç kısıtlıdır. Motor beceri, çocuğa yüzüstü 
pozisyonda çapraz yukarıda ve bir şekilde çocuğun başıyla   
kaudal olacak şekilde, görüş alanında ama ulaşamayacağı 
mesafede motive edici bir oyuncak gösterilerek elde edilebilir. 
Oyuncağın çocuğun bir koluyla uzanmak isteyeceği ilginçlikte 
olması gerekir. Çocuk uzandığında, oyuncak biraz yukarıya 
çekilmeli ve kaudal olarak gösterilerek dikleşmenin sağlanması 
için teşvik edilmelidir. Çocuğun yan oturma pozisyonu aracılığı 
ile oturma pozisyonunu elde etmesi için teşvik edileceği açıktır. 
Bundan başka, oturma pozisyonuna bağımsız olarak geçen 
çocuğun oturmak için kuvvetli bir dürtü gösterdiği de gerçektir. 
Bu durumda motor davranışın sağlanması tamamen 
gereksizdir. Yüzüstü pozisyondan emekleme pozisyonuna 
geçen bazı çocuklar, oturmadan önce biraz emekler. Motor 
davranış aşama tanımına dahil edilebildiği sürece bu davranış 
oturma pozisyonunun elde edilmesi olarak değerlendirilebilir.
Kamera pozisyonu
Kamera çocuğun önüne çapraz olarak yerleştirilir; sagital 
düzleme 45 derecelik açıda az çok yatay olarak kayıt yapar. 

---