Dünya əDƏBİyyati klassiKLƏRİ
Yüklə 6,79 Mb. Pdf görüntüsü
|
DÜNYA ƏDƏBİYYATI KLASSİKLƏRİ
Kvazimodo onun yıxıldığını görürdü. Belə yüksəklikdən yıxılan adam nadir hallarda düz xətlə düşür. Klod əwəlcə əlləri uzanılı halda başıaşağı düşürdü, sonra havada bir neçə dəfə çevrildi. Külək onun bədənini aşağıdakı çıxıntılardan birinə doğru apardı; bədbəxt sürətlə bu çıxıntıya dəydi. O, hələ ölməmişdi; hər halda, zəngçalan onun barmaqlarıyla damın kənarından yapışmaq istədiyini görürdü. Lakin dam çox maili idi, keşişsə tamamilə taqətdən düşmüşdü. O, damdan qopan kirəmit parçası kimi sürüşərək daş döşəmənin üzərinə düşdü və hərəkətsiz qaldı. Kvazimodo bunu görüb yenə gözünü qaraçı qıza dikdi. O, ağ pal- tarın altında can çəkişən və titrəyən qaraçı qızın vücudunu uzaqdan görürdü. Sonra aşağıya, meydana, insan formasını itirmiş baş keşişin meyitinə baxdı və qəlbinin dərinliyindən qopan müdhiş bir hıçqırıqla dedi: - Mənim sevdiklərim elə bunlar imiş! III FEBİN EVLƏNMƏSİ Həmin axşam yepiskopun qarovulu baş keşişin meyitini götür- mək üçün kilsə meydanına gələndə Kvazimodo Notr-Dam kilsəsin- dən yoxa çıxmışdı. Bu hadisəylə bağlı çox söz-söhbət oldu. Bəzi mövhumatçı paris- lilər Kvazimodo ilə Klod Frollo arasında bağlanmış şərtə görə Kvazi- modonun - iblisin Klod Frollonun - cadugərin ruhunu apardığını düşünürdülər. Eyni zamanda, iblisin cadugərin ruhunu apardığı zaman onu - qozun içini yemək istəyən meymun onu sındırdığı kimi - parçaladığını tamamilə təbii sayırdılar. Bu səbəbdən baş keşişin cənazəsini dualanmış yerdə dəfn etməkdən imtina etdilər. XI Lüdovik bir il sonra, yəni 1483-cü ilin avqust ayında öldü. Pyer Qrenquara gəlincə, o, keçini xilas edə bilmiş və nəhayət, müvəffəqiyyət qazanaraq dramaturq olmuşdu. O, astronomiya, fəl- səfə, arxitektura, germetika, bir sözlə, hər cür mənasız işlərlə məşğul olduqdan sonra bunların içərisində ən mənasız məşğuliyyət olan dramaturgiyaya qayıtmışdı. O, buna “həyatının faciəli sonu” adını 802
downloaded from KitabYurdu.org vermişdi. Dram sahəsində qazandığı uğurlar haqqında 1483-cü ilə aid xəzinə kitablarında belə bir qeyd oxuya bilərik: “ Cənab papa səfi- rinin gəlməsi münasibətilə Şatledə göstərilmiş misteriyanı yazmaq, tamaşaya qoymaq, bu məqsədlə adam tutmaq, paltar kirayə etmək, eyni zamanda, lazım gələn xarratlıq işlərini görmək üçün dülgər Jan Marşana və müəllif Pyer Qrenquara yüz livr verilmişdir”. Feb de Şatoperin də sonu faciəli oldu: o evləndi.
Biz, qaraçı qızla baş keşişin öldüyü gün Kvazimodonun Notr- Dam kilsəsindən yox olduğunu söyləmişdik. Bundan sonra artıq onu kimsə görməmiş və başına nə iş gəldiyindən xəbər tutmamışdı. Esmeraldanı edam etdikdən bir gün sonra cəllad köməkçiləri onun meyitini gecə vaxtı dar ağacından düşürüb, ozamankı adətə görə, Monfokon zirzəmisinə aparmışdılar. Sovalın sözlərinə görə, Monfokon Fransa krallığının ən qədim və ən gözəl dar ağacı imiş. Tampl məhəlləsi ilə Sen-Marten məhəlləsi arasında, Paris hasannın, təxminən, 160 sajenliyində, Kurtildən bir neçə ağac uzaqlıqda, maili, fəqət uca bir təpənin başında Kelt məbədinə bənzəyən qəribə bir bina ucalırdı. Təpə üzərində daşdan yonulmuş, on beş fut yüksəkliyində, otuz fut genişliyində və qırx fut uzunluğunda böyük bir paralelepiped təsəvvür edin; bu binanın bir qapısı, bayırdan pilləkəni və kənarları sürahiylə əhatə olunmuş meydançası vardı. Bu meydançada yonul- mamış daşdan düzəldilmiş on altı ədəd böyük sütun vardı; sırayla düzülmüş sütunların hər birinin hündürlüyü otuz fut idi; onların üzərində yoğun dirəklər vardı; bu dirəklərdən də zəncirlər asılmışdı. Zəncirlərin hər birindən bir skelet sallanırdı. Buradan bir az uzaqda, düzənlikdə daş bir çarmıx və iki balaca dar ağacı vardı. Bunlar, sanki, mərkəzdəki dar ağacının qol-budaqlanydı. Bütün bunların üzərində, göy üzündə qarğalar uçuşurdu. Monfokon beləydi. 1328-ci ildə tikilmiş bu müdhiş dar ağacı XV əsrin sonunda artıq xarabaya çevrilmişdi: dirəkləri çürümüş, zəncirləri paslanmış, daş 803
downloaded from KitabYurdu.org DÜNYA ƏDƏBİYYATI KLASSİKLƏRİ
sütunlarının üzərində isə kif əmələ gəlmişdi. Dar ağacının təməlinə insan ayağı dəymədiyindən orada ot bitmişdi. Gecələr, ayın solğun işığı düşəndə üfüqdə həmin dar ağacının müdhiş profili görünürdü. Külək onun paslanmış zəncirlərini cingildədir, zəncirlərdən asılmış skeletləri qaranlıqda silkələyirdi. Bu müdhiş dar ağacının qurulduğu yer bütün ətrafda məşum ad çıxarmışdı. Bu dəhşətli qurğunun daş təməli içəridən boş idi. Onun içərisində çürümüş və qırılmış barmaqlıqla qapanan geniş bir zirzəmi vardı. Bu zirzəmiyə yalnız Monfokon zəncirlərindən düşən meyitlərin qalıqları deyil, bəlkə də, bütün Parisdəki dar ağaclarından asılmış bədbəxtlərin də cənazələri atılırdı. Bu müdhiş zirzəmidə bir çox cinayətlər və çoxlu insan cəsədləri gizlədilmişdi. Monfokonun birinci qonağı və abidi olan Enqerr de Marinidən tutmuş son qonağı və abidi olan admiral Kolnyiyə qədər bu dünyanın bir çox qüdrətli və məsum insanlarının sümükləri burada toplanmışdı. Kvazimodonun gizli yox olmasına gəlincə, biz bu barədə yalnız bunları öyrənə bildik. Təsvir etdiyimiz hadisələrdən il yarım, yaxud iki il sonra iki gün əvvəl asılmış və yeni kral VIII Karlın əmrilə hörmət əlaməti olaraq daha gözəl bir yerdə - Sen-Loran qəbiristanlığında dəfn edilməli olan bərbər Olivyenin cəsədini çıxarmaq üçün Monfokon zirzəmisinə gələnlər iyrənc skeletlərin arasından iki skelet tapmışdılar. Bu skeletlərdən biri digərini olduqca qəribə şəkildə qucaqlamışdı. Skeletlərdən birinin qadın skeleti olduğu anlaşılırdı. Onun üzərində hələ də bir zamanlar ağ rəngdə olduğu zənn edilə biləcək paltarın çürümüş qalıqları vardı; skeletin boynunda isə qəribə toxum dənə- lərindən düzəldilmiş boyunbağı vardı, boyunbağıdan yaşıl parçadan tikilmiş ağzıaçıq və içiboş ipək bir torbacıq asılmışdı. Ehtimal ki, bu şeylər qiymətli olmadığından cəllad onlara maraq göstərməmişdi. Birinci skeleti qucaqlayan o biri skelet isə kişi skeletinə bənzəyirdi. Bu skeletin bel sümüyü əyri, başı çiyinlərinə qısılmış, bir ayağı isə o birindən qısa idi. Boyun fəqərələri salamat olduğundan dar ağacından asılmadığı anlaşılırdı. Demək, bu cəsədin sahibi özü zirzəmiyə gəlmiş və burada ölmüşdü. Onu qucaqladığı skeletdən ayırmaq istədikdə dağılıb kül olmuşdu. 804 downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 6,79 Mb. Dostları ilə paylaş:
|