Е. S. C ə f ə r o V f I z I k a
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- YERİN SÜNİ PEYKLƏRİ. KOSMİK SÜRƏTLƏR.
- Şəkil 92.
- alınar (şəkil 94).
- Cismi Yerin süni peykinə çevirən bu sürət I kosmik sürət adlanır
77 yazsaq, onda uçuş məsafəsi üçün həm də kimi ifadə alarıq. Aydındır ki, bu hərəkətdə sürətin üfüqi toplananı olub, zamandan asılı olaraq dəyişmədiyindən, sürətin şaquli toplananı isə kimi təyin olunduğundan (şəkil 91), istənilən anına uyğun sürət üçün alarıq. Y Y X X Şəkil 90. Şəkil 91. Şəkil 91 - dən göründüyü kimi, zərbə anında sürət , sürətin şaquli toplananı isə olacaqdır. YERİN SÜNİ PEYKLƏRİ. KOSMİK SÜRƏTLƏR. Üfüqi istiqamətdə atılmış cismin hərəkət tənliklərindən göründüyü kimi, uçuş məsafəsi cismin atılma sürətindən asılı olur. Atılma sürəti kiçik olduqda, uçuş məsafəsi də kiçik olur ki, nəticədə Yerin əyriliyi hərəkət zamanı hiss olunmur, yəni bu halda Yerin səthi müstəvi kimi qəbul olunur. Cismi böyük sürətlə atdıqda isə onun uçuş məsafəsi də böyük olur. Aydındır ki, belə hallarda Yerin səthi müstəvi kimi qəbul oluna bilməz, yəni onun kiçik məsafələrdə hiss olunmayan əyriliyi mütləq nəzərə alınmalıdır. Bu o deməkdir ki, üfüqi istiqamətdə atılmış cisim ağırlıq qüvvəsinin təsiri altında Yerə yaxınlaşdıqca, Yer öz əyriliyi hesabına cisimdən uzaqlaşmalıdır (şəkil 92). Onda belə məlum olur ki, üfüqi istiqamətdə atılmış cismə elə sürət 78 Kiçik sürətlərdə Yerin səthi Böyük sürətlərdə Yerin səthi Şəkil 92. vermək olar ki, o Yerə yaxınlaşdığı qədər Yer ondan uzaqlaşsın və nəticədə cisim Yerdən həmişə eyni hündürlükdə hərəkət etmiş olsun (şəkil 93). Başqa sözlə desək, cisim Yerin süni peykinə çevrilmiş olsun. Cismi Yerin süni peykinə çevirən sürət üçün düstur çıxaraq. Bu hərəkət çevrə üzrə hərəkət olduğundan və cismi Yerin ətrafında fırladan qüvvənin ağırlıq qüvvəsi ( ) olduğunu nəzərə alsaq, onda düsturunu kimi də yazmaq olar. Buradan isə alınar (şəkil 94). Şəkil 93. Şəkil 94. Cismi Yerin süni peykinə çevirən bu sürət I kosmik sürət adlanır. Əgər cisim Yerin səthindən atılmış olarsa ( ), onda birinci kosmik sürətin ifadəsi Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|