Е. S. C ə f ə r o V f I z I k a
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- alınar. Alınmış sonuncu ifadədən aydın olur ki, bu hərəkətdə uçuş müddəti
75 yazmaq olar. Burada olduğunu nəzərə alsaq, onda alarıq. A nöqtəsində sürətin şaquli toplananı -dır. Ona görə də bu nöqtədə tam sürət = = ( ) olar. ` Uçuşun sonuna uyğun B nöqtəsində sürətin şaquli toplananını tapmaq üçün ifadəsində uçuş müddətinin - yə bərabər olduğunu nəzərə almaq lazımdır. Onda bu nöqtədə sürətin şaquli toplananı üçün alarıq. B nöqtəsinə uyğun sürətin şaquli toplananı üçün həmçinin və kimi ifadələr də ala bilərik. B nöqtəsində (zərbə anında ) tam sürət üçün isə və ya alınır. Göründüyü kimi, bu nöqtədə sürət atılma anındakı başlanğıc sürətə bərabərdir. Maksimal qalxma hündürlüyündə (A nöqtəsində) sürətin şaquli toplananının sıfır olmasına baxmayaraq, üfüqi toplananı sıfırdan fərqli olur. Ona görə də şaquli istiqamətdə yuxarı atılmış cismin hərəkətindən fərqli olaraq, bu hərəkətdə maksimal qalxma hündürlüyündə kinetik enerji sıfır olmur, sürətin üfüqi toplananının hesabına müəyyən minimal qiymət alır. Sürətin üfüqi toplananının olduğunu nəzərə alsaq, onda maksimal qalxma hündürlüyündə kinetik enerji üçün ifadəsini alarıq. Atılma anında sürət şaquli istiqamətdə yuxarı yönəldiyindən onun üfüqi toplananı olur. Ona görə də bu hərəkətdə tam enerji kimi təyin olunur. Aydındır ki, A nöqtəsində maksimal qiymətə malik potensial enerjini tapmaq üçün tam enerjidən kinetik enerjinin minimal qiymətini çıxmaq lazımdır: 76 . Beləliklə, trayektoriyanın maksimal qalxma hündürlüyü üçün ifadələrini alırıq. İfadələrdən , olduğu görünür. 4. Cisim üfüqi istiqamətdə atılmışdır. Bu hərəkətdə cismin başlanğıc sürətinin üfüqlə əmələ gətirdiyi bucaq sıfır olduğundan (şəkil 89) bundan əvvəlki hərəkətə aid olan (1) ( ) və (2) ( ) ifadələrində yazmaqla, bu hərəkətə aid olan Y düsturları çıxarmaq mümkündür. və olduğundan, üfüqi istiqamətdə atılmış cismin uçuş məsafəsi və atılma hündürlüyü üçün uyğun olaraq X Şəkil 89. və şəklində ifadələr almış olarıq. Sonuncu ifadədən isə uçuş müddəti üçün alınar. Alınmış sonuncu ifadədən aydın olur ki, bu hərəkətdə uçuş müddəti atılma hündürlüyündən asılı olub, başlanğıc sürətdən asılı olmur, yəni eyni hündürlükdən müxtəlif sürətlərlə atılmış cisimlərin hamısı üçün uçuş müddəti eyni olur: (şəkil 90). Uçuş müddəti üçün aldığımız bu ifadəni düsturunda yerinə Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|