Е. S. C ə f ə r o V f I z I k a
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1. Cisim mail müstəvi boyunca sabit sürətlə qaldırılır.
- moduluna, səthin reaksiya qüvvəsi X Şəkil 96.
- 2. Cisim mail müstəvi boyunca sabit sürətlə aşağı dartılır . Bu halda dartı qüvvəsi X
- 3. Cisim mail müstəvi üzərində saxlanılır.
- Şəkil 98.
82 ilə mail müstəvi boyunca yuxarıya doğru dartmaq, 5) hər hansı təcili ilə mail müstəvi boyunca aşağıya doğru dartmaq üçün tələb olunan qüvvələri hesablayaq. 1. Cisim mail müstəvi boyunca sabit sürətlə qaldırılır. Şəkil 96 -dan göründüyü kimi, cismə bu halda mail müstəvi boyunca yuxarıya doğru yönəlmiş dartı qüvvəsi ( ), şaquli istiqamətdə aşağıya doğru yönəlmiş ağırlıq qüvvəsi ( ), hərəkətin əksinə yönəlmiş sürtünmə qüvvəsi (və səthin reaksiya qüvvəsi ( ) təsir edir. Hərəkət bərabərsürətli olduğu üçün cismə tətbiq olunmuş bütün qüvvələrin əvəzləyicisi , yəni 0 ag s d F F N F (1) olmalıdır. Vektorların cəmi şəklində yazılmış bu tənlikdən skalyar tənliyə keçmək üçün onların X və Y oxları üzərində proyeksiyalarını tapmaq lazımdır. Bu halda dartı qüvvəsi X oxunun əksinə yönəldiyindən onun bu ox üzrə proyeksiyası mənfi işarə ilə moduluna, səthin reaksiya qüvvəsi X Şəkil 96. oxuna perpendikulyar olduğundan proyeksiyası sıfır, sürtünmə qüvvəsi X oxu boyunca yönəldiyindən proyeksiyası müsbət işarə ilə moduluna, ağırlıq qüvvəsinin bu ox boyunca proyeksiyası isə müsbət işarə ilə - ya bərabər olacaqdır. Deyilənləri nəzərə alsaq, (2) alarıq. (1) tənliyinin Y oxu üzrə proyeksiyasından isə , buradan isə (3) alınar. Bu zaman , , , olması nəzərə alınmışdır. Belə məlum olur ki, mail müstəvi üzrə səthin reaksiya qüvvəsi - ya, sürtünmə qüvvəsi isə kimi təyin edildiyindən - ya bərabər olur. Yada salaq ki, üfüqi səth üzrə səthin reaksiya qüvvəsi - yə, sürtünmə qüvvəsi isə - yə bərabər olurdu. 83 (2) tənliyindən dartı qüvvəsi üçün , sürtünmə qüvvəsini nəzərə almaqla isə və ya alınır. 2. Cisim mail müstəvi boyunca sabit sürətlə aşağı dartılır . Bu halda dartı qüvvəsi X oxu boyunca yönəldiyindən onun proyeksiyası müsbət (şəkil 97) ), sürtünmə Y qüvvəsi isə X oxunun əksinə yönəldiyindən onun bu ox boyunca proyeksiyası mənfi olacaqdır. Ona görə də hərəkət tənliyinin X və Y oxları üzrə proyeksiyalarına uyğun olan və tənliklərinin birgə həllindən Şəkil 97 dartı qüvvəsi üçün və ya alarıq. 3. Cisim mail müstəvi üzərində saxlanılır. Bu halda cismi mail müstəvi üzərində saxlayan qüvvəsi ilə yanaşı, ona həm də sükunət sürtünmə qüvvəsi, ağırlıq qüvvəsi və səthin reaksiya qüvvələri təsir edəcəkdir (şəkil 98). Cisim ona tətbiq olunmuş Y qüvvələrin təsiri nəticəsində sükunətdə qaldığından Nyutonun I qanununa əsasən və ya 0 g a ss sax F F N F olmalıdır. Qeyd edək ki, sükunət sürtünmə qüvvəsi mümkün ola biləcək hərəkətin əksinə Şəkil 98. yönəldiyindən bu halda o, cismi Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|