E-univer. Adti. Uz мавзу : O`ta xavfli infeksiyalar etio-pato-marfagenezi, ogirlashuvlari, olim sabablari

Klinik manzarasi. 
Kasallikning xili klinik jihatdan qanday bo'lmasin, u 
azoyi-badan qaqshashi, qattiq bosh og‘rib, aylanishi, harorat yuqori ko'tarilishi 
bilan to'satdan boshlanadi. Yurak faoliyati susayib, tomir urishi tezlashib qoladi, 
arang qo'lga unnaydigan bo'ladL Yurak tonlari bog'iq eshitiladi. Bemorning yuzi 
ifodasiz bo'lib qoladi, konyunktivasi qizarib ketadi, bemor yurganida gandirak- 
lab qoladi. Tashqi ko‘rinishi ichkilik ichib mastbo'lgan odamga oxshaydi. Ancha 
og‘ir hollarda bemorning yuzi chakak-chakak bo‘lib> ko'karib ketadi va chidab 
bo'lmas darajada azob chekayotgani chehrasidan ma’iurn bo'lib turadi. Tilida 
bo‘ladigan o'zgarishlar juda xarakterlidir—til oppoq karash bilan qoplangan 
bo'ladi (bo‘rsimon til). Jigar, taloq kattalashadi. Gemorragik toshmalar odatda 
gavdada uchraydi, ular toq qizil rangda bo‘ladi. O'lim oldidan toshma qora 
tusga kiradi (qora ajal). 
Hozir aytib o'tilgan simptomlardan tashqari, tounning u yoki bu klinik xiliga 
xarakterli belgilar ham boladi. Chunonchi, bubonli xilida toshma bubon soha- 
sida paydo boladi, bu bemorni majburiy holat olishga majbur qiladi, Birlamchi 
o'pka touni uchun ko'krakda qattiq og'riq turib, yo'tal boshlanishi, уоЧа! mahaji- 
da qon aralash balgam tushishi, keskin ifodalangan intoksikatsiya bo'lib, toksik 
shok boshlanishi xarakterlidir. Auskultatsiya va perkussiya juda kam ma^umot 
beradi. Tounning septik xili an ch agin a intoksikatsiya b о shl a nib, kasalning 

---

9 
hush- dan ketishi, bezovtalanaverishi, alahlashi, sezilarli gemorragik hodisalar 
bodishi bilan xarakterlanadi. 
Tounda o‘lim hollari juda kop (80—90%) bo‘ladi, uning 
d
pka xilida 100% ga 
yetadi. 
Asoratlari 
jumlasiga tounga aloqador marazm, o'limga olib boradigan yi- 
ringli meningit kiradi. Yiringli infek koVinishidagi asoratlar ham uchrashi mum- 
kin. CTlim sabablari septisemiya, kaxeksiya, intoksikatsiya, o‘pka kasalliklaridan 
iborat bdlishl mumkin. 
KUYDIRGI
 
Kuydirgi (sinonimi xavfli karbunkul, qora yara) o‘tkir infektsion kasallik 
boiib og‘ir intoksikatsiya boshlanishi, badan terisi o'pka, ichak zararlanishi bilan 
tariflanadi, bu kasallikda sepsis boshlanishi ham mumkin. Kuydirgi o‘ta xavfli 
in- feksiyalardan hisoblanadi.