Ebedi yol islam kohne indd

545

N

o

İP

Ə

KYOLU N

ƏŞ

R

İYY

AT

I

“Hər hansı bir pisliyin cəzası onun özü kimi bir pislik dir. Bu-

nun la belə hər kəs (pislik edəni) bağışlasa və (onunla) barış sa, 

onun mükafatı Allaha aiddir. Həqiqətən, O, zalımları sevməz!” 

(əş-Şura, 40)

Bu səbəblə  Rəsulullah (s.ə.s) həmişə sülh tərəfdarı olmuş, 

məc bur qalmadıqca müharibəyə girməmişdir. Bədrdə Qureyşlilər 

ilə qar şılaşdıqda onlara bir neçə dəfə elçilər göndərərək sülh tək-

li fi ni bildirmişdir. O zaman müşriklərin cəbhəsində olan Hakim bin 

Hi zam:

“Bu, insaflı bir davranışdır. Onu dərhal qəbul edin! Vallahi bun-

dan sonra bizə qarşı insaflı davranılmaz!” dedi. Əbu Cəhl isə:

“And olsun ki, Allah bizə fürsət verdikdən sonra, qisasımızı al-

ma dıq ca geri qayıtmayacağıq. Onların paylarını verəcəyik..” de yə-

rək müşrikləri döyüşə təşviq etdi. 

(Vakıdi, I, 61-65)

Rəsulullah (s.ə.s) Hudeybiyədə sülhü təmin edə bilmək üçün 

çox böyük fədakarlıqlara qatlandı və:

“Nəfsimi qüdrət əlində tutan o Allaha and içirəm ki, Qureyş müş-

rik  ləri Allahın Hərəmində (döyüşmək, qan tökmək və qohum haq la-

rı nı tapdalamaq kimi) edilməsini qadağan etdiyi şeylərə təzim et mək 

məq sədilə, mənim qarşıma nə  qədər müşkül tələblər qoyarlar sa-

qoy sunlar, (sülh üçün) mütləq qəbul edəcəyəm!” buyurdu. 

 (Buxari, 

Şurût, 15; Əhməd, IV, 323-324)

Hudeybiyə Sülhünün üstündən iki il keçmədən, müşriklər mü-

qa viləni dəhşətli bir xəyanət ilə pozdular. Rəsulullah (s.ə.s) ha zır lı ğı 

əmri verdi. Allah-Təalanın yardımı ilə Böyük Fəthi döyüşsüz və qan 

tökmədən nəticələndirmək arzusunda idi. Bunun üçün bir çox stra-

te ji tədbirlər aldı:

İlkin mərhələdə, haraya gediləcəyini gizli saxlayaraq fikrini açıq-

la madı.

651

 Hətta ən yaxın dostu və sirdaşı Hz. Əbu Bəkr (r.a.) be lə 

Mək kəyə gediləcəyini anlamamış, həm özünün qızı və Rəsululla hın 

zöv cəsi Hz. Aişəyə soruşmuşdu. O da:

“Bilmirəm. Bəlkə Bəni Süleymlərə, bəlkə Saqiflərə, bəlkə də Hə-

va zinlərə getmək niyyətində ola bilər!” demişdi. 

(İbn Hişam, IV, 14)

Allah Rəsulu (s.ə.s) yolları tutaraq Məkkəyə heç bir xəbər və 

ca sus getməsinə imkan vermədi və belə dua etdi:

651 

İbni-Sad, II, 134.

Müamilət

---

546

Əbədi Yol Xəritəsi İSLAM

N

t

İP

Ə

KYOLU N

ƏŞ

R

İYY

AT

I

“Allahım!Yurdlarına qəflətən çatana qədər, Qureyşlilərin cəsus 

və  xəbərçilərini tut, onları görməz və  eşitməz et! Qureyşlilərin 

gözlərini bağla ki, məni birdən-birə qarşılarında görsünlər”. 

(İbn 

Hişam, IV, 14)

Düşmənin Mədinədəki gərgin fəaliyyətdən  şübhələnməmə si 

üçün  Suriya istiqamətində bir dəstə göndərdi. Mədinədən yü rü şə 

başladığı zaman, əks istiqamətdəki qəbilələrə getdi, dairəvi bir şə-

kil də bir yol izləyərək, hədəfinin nə olduğuna dair qeyri-müəyyənli yi 

da ha da artırdı.

652

Həzrət Peyğəmbər sadəcə Məkkənin fəthində deyil, di gər sə fər-

lə rində də eyni hissiyyat ilə hərəkət edərdi.

653

 Yenə eyni məqsəd lə, 

mi qat yeri olan Zülhuleyfədə ehrama girməyərək, səfərin isti  qa-

mə  ti xüsusunda gizliliyi davam etdirdi.

654

 Məkkənin yaxınlığı na çat-

dıq da gecə hər əsgərə ayrıca od qalatdiraraq sayını çox göstər  di. 

Nə ticədə  Məkkə lideri Əbu Süfyan çoxsaylı bir ordunu qarşısın da 

gör dükdə gözlərinə inanmadı, bir az tərəddüd keçirdikdən son ra, 

dö yüşə hazırlaşmağın artıq gec olduğunu və mümkün olmadığı nı 

an ladı. Məkkəlilərin etiraz etmələrinə baxmayaraq sülhü qəbul et di. 

Be ləcə, minlərcə insanın canı qurtarılmış oldu.

Aləmlərə rəhmət olaraq göndərilən Rəsulullah (s.ə.s) təşkil etdiyi 

hər bi yürüşlərdə elə bir mərhəmət siyasəti təqib etmişdir ki, bü tün 

ərə bistan yarmadasını idarəsi altına aldığı halda, hər iki tə rəf dən də 

çox qan tökülməsinə imkan verməmişdir. Şəxsən özü iyir mi doq quz 

qəzvədə iştirak etmiş, bunlardan on altısında birbaşa heç bir qar şı-

dur ma olmamış, qarşı tərəf ilə müqavilələr bağlanmışdır.

655

 On üç 

652 

Prof. Dr. M. Həmidullah, İslam Peyğəmbəri, I, 264-265.

653 

Buxari, Cihad, 102.

654 

Nəbi Bozkurt, DİA, “Məkkə” md. XXVIII, 557.

655 

Həzrət Peyğəmbərimizin Nəcranlı xristianlarla bağladığı müqavilənin mət-

nin dən bir neçə sətiri örnək olaraq təqdim edirik:

     “Allahın himayəsi və  Rəsulullah Muhammədin zimməti, onların istər malla  rı, 

is  tər canları və istərsə də dini inanclarının tələblərini yerinə yetirmələri möv-

zu sun da, orada iştirak edənlərini və etməyənlərini, ailələrini, məbədlərini və 

az ya da çox əllərinində olan hər şeyi əhatə edəcək şəkildə, Nəcranlılar və 

ət  ra fın da kı müttəfiqləri üzərində bir haqqdır. Heç bir yepiskop dini vəzifə si ni 

ic ra et diyi yerdən başqa yerə, heç bir rahib öz rahiblik vəzifəsini yerinə ye-

tir di  yi kilsədən xaricə, heç bir rahib, içində yaşadığı monastırdan kənar da bir 

ye rə gön dərilməyəcəkdir... Onlar nə zülm edəcəklər nə də zülmə dü çar ola-

caq dır lar. On lar arasında heç kim, başqa birisinin etdiyi cinayət və ya etdi yi 

haq sızlığa gö rə  mə sul tutulmayacaqdır”. (Həmidullah,  İslam Peygamberi, I, 

---