Əclafların qanunu
Yüklə 2,27 Mb. Pdf görüntüsü
|
www.vivo-book.com
113 hamını xoşüzlə qarşılayırdıq. Daha sonra mən əlli nəfər dostumu götürüb onun yanına gedirdim. Onlar da bizi elə qarşılayırdılar. Lənətə gəlsin bu müharibə! Biz ermənilərlə qardaş kimi yaşayırdıq. İndi bunu xatırlamağı sevmirlər. Məni tikə-tikə doğrasalar da, deyəcəm: biz mehriban yaşayırdıq, qonşu kimi, dost kimi. – Hümbətov hiddətlənmişdi, görünür, bu mövzu ona rahatlıq vermirdi, dərk olunmamış ağrı kimi onu həyəcanlandırırdı. – Bu müharibə kimə lazım idi? İstəyirsiniz, mən deyim: pul qarət edib məsuliyyətdən qorxan hər cür istismarçıya, fırıldaqçıya, əclafa. Deyirlər, ermənilər azadlıq uğrunda ayağa qalxıblar. Doğru deyil. Bu söhbətlər başlanandan sonra biz hələ uzun müddət gecələr görüşürdük. Onlar mənə belə deyirdilər: bizə heç nə lazım deyil, necə yaşamışıq elə də yaşamaq istəyirik. Qoy bizə rahat yaşamağa imkan versinlər. Amma vermədilər. Nə o tərəfə, nə bu tərəfə. – Sizin əcəb fəlsəfi fikirləriniz varmış, – Cəfərov dedi. – Siz mənimlə düşərgəyə gəlin, baxın görün, mənim camaatım necə yaşayır, – Hümbətov lap ürəkləndi, – xəstələr, yaralılar, uşaqlar, qocalar torpağın üstündə, çadırda www.vivo-book.com
114 yaşayırlar. Uşaqlar yarım ildir ki, məktəbə getmirlər. Mən sizdən soruşuram, bu müharibə kimə lazım idi? Mən bütün həyatım boyu burda yaşamışam, Qarabağ müharibəsi haqda nəsə bilmək üçün mənə qəzet oxumaq lazım deyil. Hə, bizim üçün çox çətindir. O qədər öldürülən, o qədər itkin düşən var, evlərimiz dağılıb. Bəyəm ermənilərin vəziyyəti yaxşıdır? Onlar indi bu torpaqlarda yaşayırlar? Heç də yox. Onlar da yaşamır, çıxıb gedirlər, daimi müharibədə yaşamaq istəmirlər, başa düşürlər ki, burda daha sülh olmayacaq. – Bu müharibəni birinci biz başlamamışıq, – Cəfərov quru tərzdə qeyd etdi. O artıq bu mövzuya toxunduğuna peşman olmuşdu. Amma Hümbətovu saxlamaq o qədər də asan deyildi. – Əskəranda bizim iki oğlanımızı öldürəndə mən təklif etmişdim: Stepanakertə gedib xoşluqla razılığa gələk. Biz itlə pişik kimi yaşaya bilmərik, qonşuyuq axı, neçə illərdir yan-yana yaşayırıq. Amma hamı elə bil başını itirmişdi. Sonra Sumqayıt hadisələri oldu. Mən onda da deyirdim, elə indi də deyirəm – cinayətkarın milliyyəti olmur. Bunu dərhal demək lazım idi. Daha sonra www.vivo-book.com
115 azərbaycanlıları Dağlıq Qarabağdan və Ermənistandan qovmağa başladılar. Hər şeyi elə onda dayandırmaq olardı, amma təhrik edirdilər, ədalət haqda çığırırdılar, insanları mitinqlərə səsləyirdilər. Bəs müharibəni kim istəyirdi – Stepanakertdə oturub milyonlarını xilas etmək istəyən adamlar. Daha sonra onlara müharibədən qazanc əldə edə biləcəklərini dərhal anlayan Bakıdakı əclaflar da qoşuldu. Siz doğrudan, bu müharibə ərzində nə qədər adamın milyoner olduğunu bilmirsiniz? Doğrudan bilmirsiniz? – Bunun işə dəxli yoxdur, – Cəfərovun səbri tükəndi, – gəlin, konkret bizim işimiz haqda danışaq. – Danışaq, – Hümbətov yenidən sönükləşdi və birdən dedi: – Bilirsiniz, bu yaxınlarda nəyi başa düşmüşəm? İstənilən müharibə, hətta ən ədalətlisi belə sonradan öz xalqını da buna sövq edən yaramazlar tərəfindən başladılır. Ümumiyyətlə, istənilən müharibə əclafların şərəfli insanlara qarşı dilbirliyidir. Bu, yaramazların sizə və mənə qarşı müharibəsidir. Mən belə deyərdim. www.vivo-book.com
116 Cəfərov üzünü çevirdi. Ürəyində o, Hümbətovla razıydı və onun hiddətini də anlayırdı. Qaçqınlar doğrudan da qeyri-insani şərtlərdə yaşayırdılar. – Deməli, dağlarda hər iki tərəfdən birləşmiş dəstə ola bilər? – Cəfərov dəqiqləşdirdi. – Əlbəttə, olar. Dəstə olmağı da vacib deyil. Hərdən əxlaqlı insanlara da rast gəlinir. İtkin düşən qohumları haqda öyrənmək, ölənlərin cəsədini götürmək üçün də gəlirlər. Bunda pis heç nə yoxdur. Amma əgər çobanı öldürüblərsə, deməli, quldurlar olub. Son vaxtlar onların sayı yaman çoxalıb, hər iki xalqın bədbəxtliyindən istifadə edirlər. – Siz bilmirsiniz, bu kim ola bilər? – Bilmirəm. Bəlkə onun tanışıdır. Bu mənim çobanım deyil, ona görə mən onun bütün tanışlarını tanıya bilmərəm. – Qatillərin arasında Ömər adlı bir azərbaycanlı da olub. Beləsi haqda da eşitməmisiniz? Bu yerlər üçün bu ad kifayət qədər nadir sayılır. – Bəs soyadı necədir? Bizim kolxozda iki Ömər olub, on beşə yaxın adamın da soyadı Ömərov idi.
www.vivo-book.com
117 – Yox, belə görünür ki, bu, onun adıdır. Soyadını bilmirəm. Qarabığlı, daim gülümsəyirmiş. Yanında başqa bir azərbaycanlı da olub, bəstəboylu. Sizinki deyil? – Ola bilməz, – Hümbətov karıxmış halda dedi, – Ömər Bakıya getmişdi, bizə ordan zəng etmişdi. – Sizdə belə bir Ömər olub? – Oxşayır. Qarabığlı. Mən onun valideynlərini tanıyıram. Atası əvvəllər yeger olub, öz tüfəngiylə bütün bu dağları keçib. Oğlu da yeger olmaq istəyirdi. – O, dağları yaxşı tanıyırdı? – Hə. Amma o, Bakıya gedib, – Hümbətov təkrar etdi. – Deməli, qayıdıb, – Cəfərov sakitcə dedi. – Onun şəklini hardan tapmaq olar? – Bilmirəm. Çətin ki ailəsi evdən qaçarkən albom götürə. O hayda olmayıblar. – Vaqif müəllim, bəs bu Ömər nə işlə məşğul olub? – Mən eşitdiyimə görə Bakıda hansısa kommersiya firmasında işləyib. Dəqiq heç nə bilmirəm. Valideynləri və bacısı bizim düşərgədə yaşayır. Çox yaxşı insanlardır.
Yüklə 2,27 Mb. Dostları ilə paylaş:
|