78
Səyyahlar ərzaq qıtlığından əziyyət çəkib, ah-fəryad
eylədilər. Bəzirganın isə yemək ehtiyatı bol idi. O
adamlar çarəsizlikdən bəzirgandan baha qiymətə
yemək-içmək
satın
alıb
nəfslərinin
istəyini
öldürürdülər. Bəzirgan da həddən artıq varlı idi. Amma
xəsislikdə heç kim ona çata bilməzdi. Öz qulamına
gündə bir parça çörək və bir qədər su verirdi. Ərzaq
ehtiyatını çox ciddi şəkildə qoruyurdu. Gözləyirdi ki,
müştərilər daha çox pul versinlər.
Gözəl bir qız da öz yaxınlarından bir adamla o
gəmidə idi. Onların azuqəsi tamamilə qurtarıb, cah-
cəlallı dövlətdən yoxsulluq zillətinə düşmüşdülər.
Küləyin tərs əsməyi onlara da acı şərbət içirmişdi.
Bəzirganın qulamı həmin qızın bu cür aciz qaldığını
görüb, alicənablıqla öz yemək-içməyini ona verər, özü
isə çox vaxt ac-susuz qalardı.
Qız bir gün mehribanlıqla qulama dedi:
-Ey qulam, sənə çox zəhmət oldu. Ağan sənə yüz
minnət ilə bir loxma çörək verir, sən də alicənablıq və
qəlbi genişliklə onu mənə verirsən. Belə görünür ki, sən
çox səxavətli adamsan. Əlbəttə bu əliaçıqlıq da səni
hörmət etməyə meyl etdirir. Heç olmasa arabir öz
nəfsinin ehtiyaclarına da əməl eylə. Mən sənin
qismətindən bir içim suya da qane olaram.
Qulam dedi:
-Yaxşılıq və xeyirxahlıq barədə hər nəyə ki
qadirəm, bacardığımı insanlardan əsirgəmərəm.
79
Bir neçə müddət qulam bu yolla öz xeyirxahlığına
davam eylədi. Ta o vaxta qədər ki, xəsis bəzirgan bu
sirri bildi və hirslənərək qəzəbli halda heç nə
düşünmədən o qulamı dənizə atdı. Allahın sonsuz lütfü
dənizdə köməksiz qalan o qulamı qorudu. Bir parça
taxtanın üstünə çıxıb, dənizin üzündə qaldı. Könlünü
Haqqa bağlayıb, bir neçə müddət dənizdə üzdü.
Nəhayət, böyük Allahın mərhəməti ilə bir sahilə
yetişdi. Kənara çıxıb bir qədər dincəldikdən sonra
yemək tapmaq ümidi ilə sahildə gəzməyə başladı.
Təsadüfən çox qiymətli bir yaquta rast gəldi. Çəkisi
təxminən yüz misqal
20
olardı. O qiymətli yaqutu da
götürüb bir yaşayış məskəninə doğru getməyə başladı.
Bu tərəfdən də bəzirgan tutduğu işə çox peşman
olmuşdu. Təəssüflənərək ah-zar eylədi. Ancaq
peşmançılığın nə faydası olacaqdı ki? Artıq gec idi.
Axır ki, səmt küləyi əsməyə başladı və gəmi sağ-
salamat sahilə yan aldı. O diyarın padşahı ov üçün
həmin sahilə gəlmişdi. Sahildəki gəmi diqqətini cəlb
elədi. Gəlib gördü ki, bu bir ticarət gəmisidir. Tacirlər
də sahilə çıxıb dincəlirlər. İstədi ki onlardan bir qədər
mal ala. Qəfildən gözləri o qızın aya bənzər üzünə tuş
oldu. O gözəl əndamın qəmzə oxu padşahın ürəyini
hədəfə alıb kirişindən qopdu və kölünü ovladı. Padşah
onlarla məsləhətləşib, qızı şəriət yolu ilə özünə nikah
20
Misqal- 4.68 qrama bərabər qədim çəki vahidi
80
eylədi. Böyük dəbdəbə və təmtəraqla vüsal otağına
gətirdi. O qıza yenə də səadət üz göstərdi. Günbəgün
var-dövləti artmağa başladı. Bir neçə müddət bu qayda
ilə yaşadılar. Axırda ölüm vəkili və heçlik mələyi o
padşaha hücum eylədi. Padşah bu möhnət evindən köç
eyləyib, axirət evinə yola düşdü. Ancaq padşahın heç
bir varisi yox idi ki ölkəyə sahib və rəiyyətə hakim ola.
Xalq həmin qızı məcbur edib hakimiyyət taxtında
oturtdular. Bütün qoşun və rəiyyət hamılıqla o qızın
padşahlığını qəbul edib, ona tabe olub itaət eylədilər.
Yazıq qulam tək-tənha o qiymətli gövhəri də
götürüb alver məqsədi ilə şəhərbəşəhər bir müddət
gəzib-dolaşdı. Bir gün bir yığıncaqda tacirlər söhbət
edib, öz mallarını bir-birinə göstərirdilər. Qulam gəzə-
gəzə gəlib onların məclisinə çıxdı. İstədi ki o qiymətli
gövhəri onlarla sövdələşib sata. Əlində sərmayə edib,
onunla başını dolandıra. Qəfildən xəsis bəzirgan oraya
gəldi. Qulamı görüb tanıdı. Onun sağ qalmağına çox
təəccübləndi. Qulamın əlindəki gövhəri görüb, ona
tamahı düşdü və istədi ki onu qulamın əlindən alsın.
Birdən nalə və fəryad eyləyib dedi:
-Ay camaat, neçə illərdir ki, bu qəddar və
hiyləgər mənim ciyərimə həsrət atəşi vurub, mənə zülm
eyləmişdir. Mən də dəli külək kimi əsib-coşuram.
Gözlərimdən sel kimi yaşlar axır. Neçə zamandır ki,
aləmi gəzib-dolaşıram. Bu qiymətli gövhəri hələ neçə
nəfis cəvahirlərlə birlikdə məndən oğurlayıb qaçmışdır.
81
Qulam onun bu sözlərini inkar eylədi. Hər ikisi o
qədər mübahisə etdilər ki, axırda iş vuruşmağa gəlib
çıxdı. Bəzirganlar onları sakitləşdirib, belə məsləhət
eylədilər ki, onlar bir hakim yanına getsinlər. Hakim
onların mübahisəsini ədalətlə həll eyləsin. Tacirlər
onları başa salıb dedilər ki, bu yaxında bir böyük şəhər
vardır. Oranın padşahı çox ədalətli bir qızdır. Bunun
kimi davalar onun hüzurundan başqa yerdə həllini tapa
bilməz. Onun hüzuruna getməyiniz məsləhətdir. Ta ki,
haqqı batildən ayırıb qəzəbinizə hökm eyləyəsiniz.
Orada sizin əlinizə gözəl dəlillər veriləcək. Haq və
nahaq ortaya çıxacaq.
Bəzirgan və qulam onların məsləhəti ilə padşah
olan şəhərə doğru yol alıb getdilər. Elə ki padşahın
hüzuruna gəldilər, bəzirgan öz şikayətini dilə gətirdi.
Padşah pərdə arxasından diqqət edib, yəqinliklə qulamı
tanıdı. Bir az tərəddüd edib fikirləşdi ki, bu qulam
dənizə düşmüşdü. Görəsən nə yolla xilas olmuşdur?
Yenə düşündü ki, Haq-Təala səni möhtac ikən padşah
eylədi. Onu dəryadan xilas eyləmək Allahın əlində
çoxmu çətin işdir? Bu fikirlərlə pərdə arxasından dedi:
-Ey qulam, xilas doğru söyləməkdədir. Qorxma,
hal-qəziyyəni doğru söylə görək, bu qiymətli gövhəri
necə əldə eylədin? Harada əlinə keçdi və bu bəzirgan
səndən nəyə görə gövhəri tələb edir?
Qulam başına gələnləri danışmaq üçün bir qədər
duruxdu. Ondan sonra tam cürətlə cavab verib dedi:
Dostları ilə paylaş: |