79
Cədvəl 2. Təbii sərvətlərlə zəngin ölkələrin fiskal çərçivələrinin elementləri
16
Ölkələr
Daimi gəlir
qaydası
Çərçivə -qeyri-
daimi gəlir
qaydası
Tətbiq olunan qaydalar və fiskal çərçivə
Çili
*
Struktur balans qaydası. Misin və molibdenin
uzunmüddətli qiyməti əsas götürülür. Hədəflər
dövrlər
üzrə
dəyişdirilmişdir.
İki
fond
mövcuddur (stabilləşdirmə və yığım fondu).
Ekvatorial
Qvineya
*
Cari xərclər qeyri-neft gəlirini keçə bilməz.
Gələcək nəsil üçün fond mövcuddur.
Qana
*
7 il ərzində əldə olunacaq neft gəlirlərinin
70%-i büdcəni maliyyələşdirməsi üçün istifadə
olunacaq. Stabilləşdirmə və gələcək nəsillər
üçün fond mövcuddur.
Monqolustan
*
Mineralların 16 illik şürüşkən orta qiyməti əsas
götürülür. Xərclərin maksimum artım tempi
qeyri-mineral ÜDM-in artımı götürülür. Bu
tədbirlər
2013-ci
ildən
tətbiq
olunmağa
başlanılacaq. Stabilləşdirmə fondu mövcuddur.
Nigeriya
*
Büdcə üçün neft qiymətləri hər il müəyyən
olunur və ümumi büdcənin kəsiri ÜDM-in 3%-
ni ötə bilməz.
Norveç
*
Mərkəzi hökumətin fiskal kəsiri Müstəqil Sərvət
Fondunun (MSF) aktivlərinin 4%-i qədər
müəyyən olunmuşdur. Müvəqqəti yayınmalara
biznes tsikilləri və MSF-nun dəyərinin kəskin
dəyişməsi zamanı icazə verilir. Çox güclü siyasi
konsensus tələb olunur.
Rusiya
*
Uzunmüddətli dövrdə qeyri-neft büdcə kəsirinin
ÜDM-in
4.7%-ə
bərabər
olması
hədəflənmişdir. Lakin, 2009-cu ildə bu qayda
ləğv olunmuşdur. İki neft fondu mövcuddur
(stabilləşdirmə və yığım)
16
(Baunsgaard, Villafuerte, Poplawski-Ribeiro, & Richmond, 2012)
80
Ə
dəbiyyat
1. Baunsgaard, T., Villafuerte, M., Poplawski-Ribeiro, M., & Richmond, C. (2012, May).
Fiscal frameworks for resource rich developing Countries. IMF staff discussion note .
2. Cherif, R., & Hasanov, F. (2012). Oil exporter's dilemma:how much to save how much to
invest. IMF working paper .
3. Davis, J. M., Ossowski, R., & Fedelino, A. (2003). Fiscal policy formulation and
implementation in oil producing countries. Washington: IMF.
4. Frederick, V. d., & Poelhekke, S. (2009). Volatility and Natural Resource Curse. Oxford
Economic Papers , pp. 727-760.
5. IMF. (2007). Guide on resource revenue transparency. Fiscal Affairs Department .
6. IMF. (2012, August). Macroeconomic policy frameworks for resource-rich developing
countries. IMF Staff papers .
7. IMF. (2011, August). Modernizing the Framework for Fiscal Policy and Debt
Sustainability Analysis. IMF staff paper .
8. Ossowski, R., Villafuerte, M., Medas, P. A., & Thomas, T. (2008). Managing oil revenue
boom: the role of fiscal institutions. IMF occasional paper .
9. Smith, P. J. (1991, June). The politics of plenty: investing natural resource revenues in
Alberta and Alaska. Canadian Public Policy , pp. 139-154.
10. Villafuerte, M., & Lopez-Murphy, P. (2009). Fiscal policy in oil producing countries
during recent oil price cycle. IMF working paper .
81
Bank böhranları: qiymətləndirmə
metododologiyaları
Asim Zülfüqarov, Orxan İsmayılov
82
Xülasə
Tədqiqat işinin əsas məqsədi bank böhranlarının əvvəlcədən müəyyən edilməsi və
qiymətləndirilməsi məqsədi ilə istifadə edilən indekslərin nəzəri və təcrübi aspektlərinin
araşdırılmasından ibarətdir. Tədqiqat işində beynəlxalq təcrübədə geniş istifadə edilən dörd
indeks nəzərdən keçirilmiş, Azərbaycan bank sistemi iki indeks vasitəsilə qiymətləndirilmişdir.
İndekslər həm standartlaşdırma, həm də klassik çəki metodları ilə hesablanmışdır. Əldə edilmiş
nəticələr Azərbaycan bank sisteminin stabil inkişaf mərhələsində olduğunu göstərir.
Abstract
The main purpose of this paper is to analyze theoretical and practical aspects of different
indexes used as banking crisis indicators. Four indexes widely used in international experience
have been reviewed in this research paper. Two of these indexes have been implemented for the
purpose of risk estimation in Azerbaijan banking system. Indexes ha ve been valued by
standardization and classical weight methods. Findings show that Azerbaijan banking system is
in the stage of stable development.
Açar sözlər:böhran, maliyyə sabitliyi, maliyyə dayanıqlılığı
Key words: crisis, financial stability, financial sustainability
Müəlliflərin e-maili:
Asim_Zulfugarov@cbar.az
Orkhan_Ismayilov@cbar.az
Dostları ilə paylaş: |