1.5.1. Zeytun ağacına forma verilməsi və onun budanması
Bitkilərə hələ tinglikdə ikən forma verilir. Onlara alçaq ştamblı (20 – 40 sm) və ya yarımştamblı (50 – 70 sm) yarussuz və ya çətri kola bənzəyən forma verilir. Tinglikdə bitkilərə yaxşı qulluq edildikdə 3 – 4 əsas budağı olan, düz gövdəli və kök sistemi yaxşı inkişaf etmiş ikiillik tinglər əldə edilir.
Bitkilərin təbii inkişafını sürətləndirmək üçün bir- birinə mane olan və sınıq budaqlar, su pöhrələri kəsilib atılır.
1.5.2. Zeytun bağlarının salınması
İ.M.Axundzadə Azərbaycanda zeytun yetişdirilməsi üçün əlverişli olan 5 subtropik bölgənin olduğunu müəyyən etmişdir.
1. Abşeron yarımadası.
2. Gəncə bölgəsi (Gəncə, Şəmkir, Goranboy, Ağstafa).
3. Qarabağın düzənlik bölgəsi (Tər-Tər, Ağdam, Bərdə).
4. Şirvan bölgəsi (Ağsu, Göyçay, Ucar, Ağdaş)
5. Şərqi Kür- Araz bölgəsi (Şirvan, Neftçala, Səlyan, Sabirabad).
Yuxarıda adları çəkilən bölgələr ən çox taxılçılıq, pambıqçılıq, üzümçülük, tərəvəzçilik, eləcə də heyvandarlıqla ixtisaslaşmışdır. Burada zeytunçuluğu inkişaf etdirmək üçün yeni zeytun plantasiyaları salınmalıdır. Bu işi əsas etibarilə yararsız torpaqlarda, rekultivasiya tələb edilən sahələrdə aparmaq məqsədəuyğundur. Salınan yeni zeytun bağları yalnız 7 – 10 ildən sonra məhsul verməyə başlayacaqdır. Odur ki, bu işləri vaxtında aparılmalı və respublikada Ərzaq proqramının müvəffəqiyyətlə yerinə yetirilməsi üçün zəmin yaradılmalıdır.
Zeytun bağı salmaq üçün su və havanı yaxşı keçirən, qumsal, tərkibində 25%- ə qədər əhəng olan azacıq və ya orta dərəcədə gillicəli- mexaniki tərkibli torpaqlar ayrılmalıdır. Bağları yamaclarda saldıqda cənub, cənub- qərb ekspoziyalı, istinin və işığın ən çox olduğu sahələrin seçilməsi daha əlverişlidir. Sort xüsusiyyətindən asılı olaraq, zeytun ağacına 8 x 8, 8 x 6, 6 –x6 və 5 x 6 m qidalanma sahəsi ayırırlar. Tingləri əkməzdən qabaq hər çalaya 6 – 10 kq çürümüş peyin, 200 qr ammonium şorası, superfosfat və 100 qr kalium duzu verilir. Bunları torpaqla yaxşıca qarışdırmaq lazımdır. Əkindən qabaq verilən gübrə tinglərin ilk 4 – 5 ildə normal inkişaf etməsinə səbəb olur. Bağları bütün üç istiqamətdən olan sortlardan – konservlik, yağlıq, konservlik- yağlıq sortlardan salırlar. Tozlanacaq hər 2 əsas ağaca bir tozlayıcı ağac əkilir. Əsas universal tozlayıcı sort Azərbaycan zeytunu sayılır.
Dostları ilə paylaş: |
