Ekizler Layout 1

Yazıq arvad inanmayıb məktubun sətirlərini bir-bir saydı. Acı
həqiqətə əmin olanda məktubu stolun altına tulladı, əlləriylə
üzünü qapayıb acı-acı hönkürdü.
Yazıq, bədbəxt qadın! Bu, yalnız zəhərli toxumun hələ yenicə
açılmağa başlayan gülüdür.
Bir neçə gündən sonra o, göz yaşları içində Nikifor Fyodo -
ro vi çə yalvarıb ondan 300 rubl aldı. Vatya artıq getmişdi. Nikifor
Fyodoroviç Zosyaya məktub yazmaqdan imtina etdi. Yazıq qadın
kilsə hərfləriylə ona belə bir məktub yazdı:
“Mənim Zosyam, mənim şahinim! Yalvarış və göz yaşları
içində sənə pul göndərirəm. Nikifor Fyodoroviçin sənə acığı
tutub”.
Pulu məktuba büküb, özü poçta apardı ki, yola salsın. Poçt
müdiri ünvansız zərfin içindəki pulla məktubu görəndə çox
təəccübləndi. Praskoviya Tarasovna Karl Osipoviçin yanına getdi
ki, ünvanı yazsın. O, ünvanı yazıb məktubu yola saldı. 
Qvardiya çavuşu pulu alıb məktuba heç diqqət yetirmədi,
kağız yerə düşdü. Digər qvardiya çavuşu məktubu yerdən
qaldırıb oxudu və cibində gizlətdi.
Səhəri gün ekzertis-qauze (çavuş) məktubu polk yoldaşlarına
göstərdi və bununla da tamaşa başlandı. Zosya əvvəl nə baş
verdiyini anlaya bilmədi.
Başa düşəndə nə fikirləşdisə, gözəl səhərlərin birində,
təlimdən sonra özü kimi çavuşları yığıb Sen-Jorja dəvət etdi. On-
lara yaxşı qonaqlıq verdi və yarımsərxoş halda lakonik yazılmış
məktub barədə danışdı.
Belə ki, guya, onun (Zosyanın) Poltavada amikası, yəni
məşuqəsi var. Savadsız, lakin varlı tacir arvadıdır. Ərindən pul
oğurlayıb bax, sizin bu dostunuzu təmin edir...
Dəstə “Ura!” – qışqırıb “Bütün savadsız məşuqələrin sağlı -
ğına” içdilər. Sağlıqlar axşama qədər uzandı. Axşam bütün dəstə
Talioniyə baxmağa getdilər, əlbəttə ki, xoşbəxt məşuqun hesa -
bına. Heç yarım il keçmədi ki, xutorda xoşbəxt məşuqdan aşağı -
dakı məzmunda məktub aldılar:
62
Taras Şevçenko

---

“Mənim zərif, qayğıkeş valideynlərim, sizin ucbatınızdan
mən qvardiyanı atıb orduya keçmək üçün xahiş etmək məcburiy -
yətində qaldım. Ona görə ki, mən dilənçi vəziyyətindəyəm. Sizin
isə sandığınızda qızıllar aşıb-daşır.
Sizin qədirbilən oğlunuz Sokirin”.
Lakin onun orduya köçürülməsinin səbəbi başqa idi.
Günlərin birində Martsinkeviçin məşhur rəqs sinfində (hər
cümə günü ora gedirdi) hansısa fahişə qadına görə o, sərxoş halda
bir çərkəzlə dalaşdı. İşə polis qarışmalı oldu. Əhvalat bunula bitdi
ki, asiyalı olduğu üçün çərkəzi bağışladılar, avropalı olduğuna
görə rütbəsini saxlamaqla mənim qəhrəmanımı əvvəlcə orduya,
sonra da Həştərxandakı daxili xidmət qarnizonunun batalyonuna
keçirtdilər.
Sonra baş verənlərlə səbirli və sevimli oxucularımı yorma-
maq üçün bir çox əhvalatın üstündən keçməli olacam.
Dostum bütün yaramazlığına baxmayaraq, artıq kapitan
rütbəsinə çatmışdı. Onun qardaşı isə müqəddəs Vladimir Univer -
sitetində kursu yenicə bitirmişdi. İmtahanların nəticəsinə əsasən
ona on ikinci dərəcəli həkim rütbəsi verildi. Təqdimatdan sonra
elan etdilər ki, dövlət məsrəfinə təhsil aldığı üçün hökumətin
göstərişi ilə Orenburqakı üçüncü dərəcəli hərbi xəstəxanaya
həkim təyin olunur.
Növbəti gün dəftərxanada məvacibinin üçdə bir hissəsini, yol
xərcini və digər ödəncləri verib onunla xudahafizləşdilər.
Beləliklə, Vatya qədim Kiyevi ola bilsin ki, həmişəlik tərk
etdi.
Savvati qərara gəldi ki, iki həftəni xutorda, öz sevimli
valideynləriylə keçirsin. Xutorda həyatın yeknəsəq olmasına bax-
mayaraq, günlər sürətlə keçirdi. Həmişə belədir, sevincli günlər
tez, kədərli günlər isə ləng gedir.
Ayrılıq ərəfəsində nahardan sonra Nikifor Fyodoroviç Savva -
tinin qoluna girib, adəti üzrə onu arıxanaya gətirdi. Arıxanaya bir
ne çə addım qalmış dayandı, iki bəzəkli cökə ağacını ona gös tə -
rib dedi:
63
Əkizlər

---

– Bu iki ağacı siz mənim xutorumda tapılanda Andruşadakı
yepiskop bağından gətirib sevincli günlərimdən xatirə kimi
əkmişəm. Gör indi onlar necə böyüyüb, boy atıb, necə də qəşəng
gülləri var. Bu qoca yaşımda allah mənə qismət eləmədi ki,
səninlə qardaşına bu qoşa cökə ağacı kimi baxıb fərəhlənim.
Sənin qardaşın xeyirxah insan xilqətini təhqir etdi. Doğma ol-
masa da, sizə ən zərif, ən mehriban, qayğıkeş ana olan bir insanı,
mənim xeyirxah arvadımın simasında insanlığın ülvi təbiətini
təhqir etdi. Məni unuda bilər. Mən sərt adamam və artıq nəvazişi
sevmirəm. Onu necə, o əzabkeş insanı, bir an da olsun gözünü
onun üstündən çəkməyən ananı unutmaq olarmı?
Beş ildir gözü yolda qalıb, heç olmasa əl boyda kağız yazıb
bu bədbəxt insanı sevindirmək olmazdımı? O yazıq gecə-gündüz
dua edib ağlayır. Doğrudur, mən özüm günahkaram...Ancaq o,
oğlunu zabit görmək istəyirdi, naşükür adam yox...Bəli, nə
əkərsən, onu da biçərsən.
Onlar sakitcə arıxanaya daxil olub, cökə ağacının altında
əyləşdilər. Nikifor Fyodoroviç sözünə davam etdi:
-Bəli, Vatya, ağırdır, arzularının həyata keçməsinə ümid qal-
mayanda çox ağır olur. 
Vatya, sən sabah uzaq bir ölkəyə gedirsən. Biz qocalara
yazığın gəlsin, heç olmasa sən yaz. Tənbəllik eləmə, özün barədə
əhatəli yaz. Heç nəyi bizdən gizlətmə. Əgər nəyəsə ehtiyacın
olarsa çəkinmə, mənə yaz. Sənin üçün heç nə əsirgəmərəm...
İndi sənə 300 verim, yolda pul çox lazım olur. Mənim qarım
Zosyaya da pul göndərib. 
Və pulu Vatyaya uzatdı.
Vatya puldan imtina edib dedi ki, yolda sərf etməyə pulu var,
əgər sonra lazım olsa yazar. Çox pul yolda ağır yükdür.
– Özün bilərsən... Pula ehtiyacı olmayana ən varlı adam
deyirlər...
İndi, Vatya, ürəyimdə nə vardısa hamısını sənə dedim. Bir
daha xahiş edirəm, biz qocaları unutma, xüsusən o yazıq qadını.
64
Taras Şevçenko

---