Ekologiya lotinda p65
Yüklə 2,82 Kb. Pdf görüntüsü
|
210 • ayrim tabiiy obyektlar va majmualarni saqlab qolish, takror kopaytirish va tiklash uchun moljallangan hududlar ayrim tabiiy obyektlar va majmualarni saqlab qolish, takror kopaytirish va tiklash uchun moljallangan hududlar buyurtma qoriqxonalar, tabiiy pitomniklar va baliq xojaligi zonalari tariqasida tashkil etiladi; • buyurtma qoriqxonalar ayrim tabiiy obyektlar va maj- mualarni saqlab qolish, takror kopaytirish va tiklash uchun mol- jallangan muhofaza etiladigan tabiiy hududlar (biologik botanik, zoologik; paleontologik, gidrologik botqoq, kol, daryo; geologik va mineralogik buyurtma qoriqxonalar. Masalan, «Sudochye» davlat ornitologik buyurtmaxonasi); • tabiiy pitomniklar osimlik va hayvonlarning ayrim turlariga zarur sharoit yaratish yoli bilan ularni saqlab qolish, takror kopaytirish va tiklash uchun moljallangan, muhofaza etiladigan tabiiy hududlar; • baliq xojaligi zonalari suv obyektlarini yoki ularning qismlarini oz ichiga oladigan, noyob va yoqolib ketish xavfi ostida turgan baliqlar va boshqa suv organizmlari turlarini saqlab qolish, takror kopaytirish va tiklash uchun, shuningdek, baliq xojaligi ehtiyojlari uchun foydalaniladigan, muhofaza etiladigan tabiiy hududlar; • muhofaza etiladigan landshaftlar kurort tabiiy hududlar, rekreatsiya zonalari, suvni muhofaza qilish zonalari, sohil boyi mintaqalari, suv obyektlarining sanitariya muhofazasi zonalari, yerusti va yerosti suvlarining hosil bolish zonalari; • kurort tabiiy hududlar davolash va soglomlashtirish xossa- lariga, mineral manbalarga, shifobaxsh balchiq qatlamlariga, qulay iqlim va boshqa sharoitlarga ega, muhofaza etiladigan tabiiy hududlar; • rekreatsiya zonalari turizm va aholining ommaviy dam olishini tashkil etish uchun qulay geografik va iqlim sharoitlariga ega, muhofaza etiladigan tabiiy hududlar; • suvni muhofaza qilish zonalari, sohil boyi mintaqalari, suv obyektlarining sanitariya muhofazasi zonalari hamda yerusti va yerosti suvlarining hosil bolish zonalari daryolar, kollar, suv omborlari, kanallar, kollektorlar hamda boshqa suv obyektlarining 211 ozanlariga tutash muhofaza etiladigan tabiiy hududlar; bu zonalar ifloslanish, bulganish, sayozlanishning hamda suv obyektlari loyqa bilan tolib qolishining oldini olish maqsadida, shuningdek, eng maqbul suv rejimini saqlab turish uchun tashkil etiladi; • ayrim tabiiy resurslarni boshqarish uchun moljallangan hududlar eroziyaga qarshi barpo etilgan ormonlar, shahar ormonlari, shaharlar, boshqa aholi punktlari va sanoat markaz- larining yashil mintaqalari atrofidagi ormonlar, alohida qimmatli ormonlar, yongoqzorlar, mevali daraxtzorlar, ilmiy yoki tarixiy ahamiyatga molik ormonlar egallagan yerlar, shuningdek, ovchilik xojaliklarining osimlik va hayvonot dunyosidan oqilona foydalanish uchun moljallangan yer uchastkalari; ularga ormon va ovchilik xojaliklari misol boladi. Atrof-muhitni alohida tasirlardan himoya- lash deyilganda, ishlab chiqarish va istemol chiqindilaridan, shovqinlar, elektromagnit maydonlari va nurlanishlardan, shuningdek, biologik tasir korsatishlardan himoyalash tushuniladi. Chiqindilar fuqarolar hayoti va sogligiga, atrof-muhitga zararli tasir korsatishi tufayli, ularning oldini olish, hosil bolishini kamaytirish va ulardan xojalikda oqilona foydalanilishni taminlash eng dolzarb muammolardan biriga aylangan. Bu boradagi vazifalarni togri va samarali hal etish uchun quyidagi tushunchalar mohiyatini bilish va ularni amalda qollash talab etiladi: • chiqindilar ishlab chiqarish yoki istemol qilish jarayonida xomashyo, materiallar, xomaki mahsulotlar, boshqa buyumlar yoki mahsulotlardan hosil bolgan qoldiqlar, shuningdek, ozining istemol xususiyatlarini yoqotgan tovarlar (mahsulotlar); • chiqindi bilan bogliq ishlarni amalga oshirish chiqindilar- ning hosil bolishi, ularni toplab olib ketish, saqlash, tashish, komib tashlash, qayta ishlash, utilizatsiya qilish bilan bogliq faoliyat; • chiqindilarni joylashtirish meyori muayyan muddatga joylashtirish ruxsat etilgan chiqindilarning eng yuqori miqdori; Atrof-muhitni alohida tasirlardan himoyalash 212 • chiqindilarni joylashtirish obyekti chiqindilarni saqlash hamda komib tashlash uchun maxsus ajratilgan va jihozlangan joy; • chiqindilarni komib tashlash chiqindilarni kelgusida foydalanish imkoniyatidan voz kechgan holda ajratib qoyish; • chiqindilarni saqlash komib tashlash, qayta ishlash yoki utilizatsiya qilish maqsadida chiqindilar olib ketilguncha ularni maxsus jihozlangan toplagichlarda saqlash; • chiqindilarni utilizatsiya qilish chiqindilar tarkibidan qim- matli moddalarni ajratib olish yoki chiqindilarni ikkilamchi xomashyo, yoqilgi, ogit sifatida va boshqa maqsadlarda ishlatish; • chiqindilarni qayta ishlash chiqindilarni ekologik jihatdan bexatar saqlash, tashish yoki utilizatsiya qilish maqsadida ularning fizik, kimyoviy yoki biologik xususiyatlarini ozgartirish bilan bogliq texnologik jarayonlarni amalga oshirish; • chiqindilarning hosil bolish meyori mahsulot birligi ishlab chiqarilayotganda yoki boshlangich xomashyo birligidan hosil boladigan muayyan turdagi chiqindilarning belgilangan miqdori; • xavfli chiqindilar tarkibida xavfli (zaharlilik, yuqumlilik, portlovchanlik, tez alangalanib yongin chiqaruvchanlik, reaksiyaga tez kirishuvchanlik, radioaktivlik) xususiyatlardan loaqal bittasiga ega moddalar mavjud bolgan, bunday moddalar fuqarolar sogligi va hayotiga, atrof-muhitga bevosita yoki potensial xavf tugdiradigan miqdorda va shaklda mavjud bolgan chiqindilar. Har bir fuqaro (jismoniy shaxs) chiqindilar bilan bogliq ishlarni amalga oshirishda muayyan huquqlarga ega bolgani holda ular belgilangan sanitariya meyorlari va qoidalariga rioya qilishlari hamda maishiy-rozgor chiqindilarini toplab olib ketish bilan shugullanuvchi korxonalar va tashkilotlar xizmatidan foydalan- ganlik uchun tolovlarni belgilangan tartibda tolab borishlari shart. Korxona, tashkilot va muassasalar (yuridik shaxslar) chiqindi bilan bogliq ishlarni amalga oshirishda quyidagilarga majbur: • chiqindi bilan bogliq ishlarni amalga oshirishda belgilangan sanitariya-ekologik meyorlar va qoidalarga rioya etish; • chiqindilar hisobini yuritish, ular togrisida hisobot taqdim etish; Yüklə 2,82 Kb. Dostları ilə paylaş:
|