Ekspertizasi dərsliK

70 

oksidləşməyə və kükürd kolloidi əmələ gətirməyə meyillidir. O isə 

suya  davamlı  lopalılıq  verir.  Bu  birləşmənin  faydalı  xüsusiyyəti 

olmadığından onu kənarlaşdırırlar. 

V  qrup  –  sulfat  bərpaedici  bakteriyalara  malik  olub,  sulfat-

ionunu  kolloid-kükürdə  çevirir.  Bu  bakteriyaların  həyat 

fəaliyyətini  fəal  xlor  əlavə  etməklə  təsir  altına  almaq  olur.  Belə 

suları təsadüfi hallarda doldururlar. 

 

1.2.3. Eynil

əşdirmə

 v

ə

 ekspertiza 

 

1.2.3.1. Q

ə

bul 

qaydası

 v

ə

 

nümunə

nin 

götürülmə

si  

 

Mineral  sular  232680-91  saylı  QOST-a  uyğun  partiyalarla 

qəbul olunur. Eyni tip və ölçüyə malik butulkalara yaxud dəmiryol 

sisternlərinə  doldurulan,  eyni  buraxılış  tarixinə  malik  və 

keyfiyyətə  dair  vahid  sənədlə  rəsmiləşdirilmiş  eyni  adlı  mineral 

suyun miqdarı partiya hesab olunur. 

Keyfiyyətə dair sənəddə olmalıdır:  



 

Hazırlayıcı  müəssisənin  adı  və  onun  tabeçiliyi,  yaxud 

hazırlayıcı-müəssisənin adı, onun tabeçiliyi və əmtəəlik nişanı; 



 

Mineral suların adı; 



 

Məhsulun  keyfiyyətinin  normativ-texniki  sənədləşmənin 

tələblərinə uyğunluğu, yaxud sınağın nəticələri. 

Dəmir yol sisternlərinə doldurulan mineral sular üçün: 



 

Dəmir yol vaqonunun (sisternin) sayı; 



 

Dəmir yol qaiməsinin nömrəsi; 



 

Nəql olunan suyun həcmi; 



 

Doldurma tarixi. 

Butulkaya doldurulan mineral sular üçün: 



 

Suyun nominal həcmi; 



 

Mantar tıxacın arakəsməsinin forması; 



 

Buraxılış tarixi; 

---

71 



 

Briqadanın yaxud çıxdaş edənin nömrəsi; 



 

Partiyanın ölçüsü. 

Hər partiyada bakterioloji və orqanoleptik göstəricilər, bir-iki 

əsas ionların kütlə qatılığı, karbon qazı, nitritlər, nitratlar və per-

manqanat oksidləşməsi təyin edilir. Butulkaya doldurulan mineral 

sularda  həmçinin  suyun  həcmi  və  butulkanın  xarici  tərtibatı 

yoxlanır.  Dəmir  yol  sisternlərində  nəql  olunan  karbonatsız  suda 

karbon qazının kütlə qatılığı təyin edilmir. 

Mineral suların keyfiyyətini təyin etmək üçün hər sisterndən 

azı 4 dm

3

 miqdarında (onun azı 2 dm

3

 sanitar-bakterioloji vəziy-

yətə nəzarət üçündür) nümunə götürülür. 

Mineral su partiyalarla qəbul edilir (cədvəl 1.17). Su ilə dolu 

butulka nümunələrində deformasiya, qırıq, etiket çəpliyi, duz çö-

küntüsü  qəbul  edilən  ədəddən  az,  yaxud  ona  bərabər  olmazsa 

məhsul çıxdaş edilir. 

Cədvəl 1.17 

Su partiyasından götürülən nümunələrin miqdarı 

Su partiyasının 

həcmi 

Nümunənin həcmi, 

dal 

Qəbul edilən 

ədəd 

151-500 

14 

1 

501-1200 

20 

2 

1201-10000 

32 

3 

10001-35000 

50 

5 

35001-150000 

80 

7 

 

13273 saylı QOST-a  və digər normativ-texniki sənədləşmə-

lərə  əsasən  suyun  həcminin  uyğunluğuna,  karbon  qazının  kütlə 

payına, hazır məhsulun kimyəvi və bakterioloji göstəricilərinə nə-

zarət etmək üçün nümunədən tələbata uyğun qaydada butulkalar 

ayrılır (cədvəl 1.18). 

14 butulkadan ibarət nümunədə kimyəvi göstəricilərə nəzarət 

butulkalardakı suyun həcmini təyin etdikdən sonra aparılır. Orqa-

noleptik qiymətləndirməni aparmaq üçün nümunə hissəciklərinin 

ayrılması aşağıdakı 1.19 saylı cədvələ uyğun aparılır. 

---

72 

Hər hansı bir göstəriciyə görə sınaqla müəyyən olunan qəbul 

edilən ədəddən qeyri qənaətbəxş nəticələr alınarsa partiya çıxdaş 

edilir.  

100  metrdən  çox  dərinlikdə  formalaşmış  sularda  hər  kvar-

taldan bir və dərində olmayan (100 m-dən az) sularda ayda bir dəfə 

mineral  suların  qısa  kimyəvi  təhlili  aparılmalıdır.  Buraya  əsas 

ionlar və minerallaşma daxildir. 

Cədvəl 1.18 

Müxtəlif təhlillər üçün ayrılan butulkaların miqdarı 

Nümunənin 

həcmi, but 

Butulkada 

suyun 

həcmi 

Karbon 

qazının 

kütlə 

payı 

Kimyəvi 

göstəricilər 

Bioloji 

göstəricilər 

14 

10 

2 

4 

2 

20 

10 

4 

4 

2 

32 

10 

10 

4 

8 

50 

20 

10 

8 

12 

80 

30 

20 

12 

18 

 

Cədvəl 1.19 

Orqanoleptik təhlil üçün ayrılan nümunə hissəciklərinin miqdarı 

Partiyanın həcmi, butulka 

Nümunənin həcmi, but 

151-1200 

5 

1201-10000 

8 

10001-35000 

8 

35001-150000 

13 

 

13273  saylı  QOST-a  və  digər  normativ-texniki  sənədləşmə-

lərə uyğun qaydada mineral suların tam kimyəvi təhlili ildə azı bir 

dəfə aparılır. Bu halda nümunə 10 butulka artırılır. 

Kimyəvi  göstəricilərə nəzarət götürülən orta nümunədə apa-

rılır. Orta nümunə tutumu 2000 sm

3

 olan təmiz kolbada hazırlanır 

və bu zaman oraya azı 4 butulkadan mineral su toplanır. 

 

 

---