6
1. “Ə
l-Muraciat
”. Onu tərifləməyə ehtiyac yoxdur. Ərəb dilində dəfələrlə çap olunmuş bu
kitab ingilis, ordu, fars, rus, türk dilinə də tərcümə edilmişdir.
2. “Ə
l-füsulul-muhimm
ə
fi t
ə
lifil-umm
ə”. Onun qiymətli kitablarından biridir. Şiə və sünni
arasında olan ixtilaflı məsələlər haqqında əqli və təhlili bəhsləri əhatə edir. 1327-ci hicri-
qəməri ilində yazmış və ikinci dəfə əlavələrlə 1347-ci ildə çap olunmuşdur.
3. “Ə
cvib
ə
tu m
ə
saili Musa Carullah
”. Az həcmli və dolğun məzmunlu bir kitabdır.
Adından məlum olduğu kimi, Musa Carullahın dediklərinə cavabdır.
Musa Carullah yazdığı bir kitabında şiə alimlərinin qarşısına iyirmi şübhəli məsələ qoymuş
və belə fikirləşmişdir ki, şiə alimləri bu suallara cavab verə bilməyəcək. O suallardan bir
neçəsi bunlardır: “Şiə, səhabələrin bəzilərini kafir hesab edir və onları lənətləyir; Quranın
təhrif olunmasına inanır; cihadı haram sayır; müvəqqəti izdivac məsələsi və s.” Mərhum
Şərəfüddin həmin kitabda bütün bu suallara maraqlı, qane edici və məntiqli cavablar vermiş və
heç bir şəkk-şübhəyə yer qoymamışdır. Kitabın əvvəlindəki müqəddimə mübahisə edənləri
vəhdətə dəvət edir və sonunda isə sual edən şəxsin şiə kitabları haqqında məlumatı olmaması
sübuta yetirilir.
Bu kitab 1355-ci hicri-qəməri tarixdə Seyda şəhərində “İrfan” mətbəəsində çap
olunmuşdur.
4. “Ə
l-K
ə
lim
ə
tul-q
ə
rra fi t
ə
fziliz-Z
ə
hr
a (ə)”. Bu kitab “Füsulul-mühimmə” nin ikinci çapı
ilə birlikdə nəşr olunmuşdur.
5. “Ə
l-m
ə
calisül-faxir
ə
fi mat
ə
mil-itr
ə
tit-tahir
ə”. Bu kitabda həzrət İmam Hüseynə (ə)
saxlanılan yas mərasiminin fəlsəfəsi və “Təf” (Kərbəla) şəhidlərinin şəhadətə çatmasının sirri
dəqiq surətdə izah olunmuşdur.
6. “Ə
bu Hüreyr
ə”. Bu kitab Əbu Hüreyrənin tərcümeyi-halını, yaşadığı dövrü, əlaqələrini,
hədislərini, “Sihahi-Sittə”nin və onun hədislərini təhlil və saf-çürük edir.
7. “Büğyə
tür-ra
ğibin”. Bu kitab onun ailəsinə məxsus olub Şərəfüddinin, görkəmli
şəxslərin və ustadlarının şəcərə tarixini əks etdirir. Əslində, bu kitabda şəcərənin bütün
şəxslərinin yaşadığı dövr araşdırılmışdır.
8. “
F
ə
ls
ə
f
ə
tül-misaq v
ə
l-vilay
ə”. Öz mövzusuna aid nümunəvi bir risalədir.
9. “
S
ə
btül-
əsb
at fi silsil
ə
tür-rüvat
”. Bu kitab İslamın bütün məzhəblərindən başlayaraq
İmamlara və Peyğəmbərə (s) qədər ustadların silsilə ilə şərhini yazmış və onların kitablarını
xatırlatmışdır.
10. “
M
ə
sailun-xilafiyy
ə”. Bu kitabda beş məzhəb arasındakı bir sıra ixtilaflı fiqhi məsələlər
araşdırılmışdır.
11. “
Risal
ə
tün-hovl
ə
r-rivay
ə”. Öz mövzusuna aid bir risalədir.
12. “
Kitabu il
ə
l-m
ə
cm
ə
il elmiyyil-
ərəbi
bi-Dim
əşq”. Bu kitab Dəməşq Universitetinin
rəisinin imamiyyə məzhəbinə mənsub etdiyi mövzu haqqında bəhsləri əhatə edir.
13. “Ə
l-ictihadu fi muqabilin-n
ə
ss
”. Həzrət Peyğəmbərin (s) hədisləri qarşısında sünni
rəhbərlərinin ictihadından 100 nümunə.
MƏHV OLUNMUŞ QİYMƏTLİ KİTABLARI
Bu böyük alimin başqa kitabları dediyimiz kimi, düşmənin əlinə keçərək, kitabxanası ilə
birgə yandırılmışdır ki, “Əl-kəlimətul-ğərra”nın haşiyəsində yazdığı kimi, aşağıdakılardan
ibarət idi:
1.
«
ةرصبتلا حرش
»
“Şə
rhut-t
ə
bsir
ə”.
2.
«
باحصتسا ةيشاح
»
“
Ha
şiyə
tu-istishab
”.
3.
«
....ضيرلما تازجنم في ةلاسر
»
“
Risal
ə
tun fi mün
ə
cc
ə
zatil-m
ə
riz
”.
4.
«
يننمؤلما ليبس
»
“
S
ə
bilul-muminin
”.
7
5.
«
ةيللجا صوصنلا
»
“Ə
n nüsusul-c
ə
liyy
ə”.
6.
«
ةرهابلا تايلآا ليزنت
»
“
T
ə
nzilul-ayatil-bahir
ə”.
7.
«
ينفعضلما نم ةتسلا هنع جرخا اميف ينثدلمحا ةفتح
»
“
Tuhf
ə
tül-muh
ə
ddisin
fihə
uxruc
ə ə
nhus-
sitt
ə
tü min
ə
l muz
ə
fin
”.
8.
«
باتكلا لها مكح في باحصلاا ةفتح
»
“
Tuhf
ə
tul-
ə
shab fi hokmi
ə
hlil-kitab
”.
9.
«
ةعيرذلا
»
“Ə
z-Z
ə
ri
ə”.
10.
«
لاـ
ةرخافلا سلاجم
»
“Ə
l-m
ə
calisul-faxir
ə”.
11.
«
ملاسلإلاردص في ةعيشلاوفلؤم
»
“
Mu
əllifuş
-
şiə
fi s
ə
dril-
İsl
am
”. Bu kitabın bəzi fəsilləri İrfan
jurnalının birinci və ikinci nömrəsində çap olmuşdur.
12.
«
زئانلجا لقن في زئافلا ةيغب
»
“Büğyə
tul-faiz fi n
ə
qlil-c
ə
naiz
”. Bu kitabın çox hissələrini İrfan
jurnalı çap etmişdir.
13.
«
و يديلأا مثل نع لئاسلا ةيغب
لمانلأا
»
“Büğyə
tüs-sail
ə
n l
ə
smil-
əydi
v
ə
l-
ə
namil
”.
14.
«
قلاخلأا تاكز
»
“
Z
ə
katul-
əx
laq
”. Onun bəzi fəsillərini İrfan jurnalı çap etmişdir.
15.
«
دئارفلاو دئاوفلا
»
“Ə
l-f
ə
vaidu v
ə
l-f
ə
raid
”.
16.
«
يراخبلا حيحصلا يلع ةيشاح
»
“
S
ə
hih-Buxariy
ə
ha
şiyə”.
17.
«
لع ةيشاح
ملسلما حيحصلا ي
»
“
S
ə
hih-Müslim
ə
ha
şiyə”.
18.
«
ةعيشلا تمآم ناحجر في ةعيدبلا بيلاسلأا
»
“Ə
l-
ə
salibul-b
ə
di
ə
fi rüchani m
əatimiş
-
şiə”
.
Sadalanmış kitablarına əsasən, bu böyük şəxsiyyət ərəb ədəbiyyatı, məntiq, tarix, hədis,
təfsir, rical, üsul və kəlam elmləri haqqında geniş məlumata malik olmuşdur.
* * *
ƏXLAQİ SƏCİYYƏLƏRİ
Qeyd etmək lazımdır ki, Şərəfüddin bir alim olmaqdan əlavə əxlaqi gözəlliklərinə xass
xüsusiyyətlərə malik və rəzalətdən uzaq olub, alicənab, yumşaq xasiyyətli, geniş ürəkli,
nüfuzlu bir şəxs idi. Hətta onu tanımayanlar belə istər-istəməz ona hörmət etməyə məcbur
olurdu. Haqq uğrunda heç bir güzəştə getməzdi, yalnız haqqın tərəfini saxlayardı. Təvazökar
bir insan olub, vücudunda daim insaf hökmranlıq edirdi. Buna görə də yoxsul və dövlətli,
qohum və yadlar arasında heç bir fərq qoymaz, yalnız haqqı qoruyardı. Adamlara olan
məhəbbəti haqqı yerinə yetirməyə mane olmurdu. O, təqvada, nəfs və qəlbin təmizliyində,
haqq söz deməkdə qabaqcıl idi. Sadəlövh olmayıb uzaqgörən və iti huşa malik bir şəxs idi.
Şücaətli olmaqla yanaşı, camaatın artıq sözlərinə qulaq asmaqdan, onlara diqqət yetirməkdən
də yorulmaz və hirslənməzdi.
SƏFƏRLƏRİ
1328-ci hicri-qəməri (1907) ildə Mədinəyə səfər etmiş və Peyğəmbəri-əkrəm (s) və
imamların Mədinədəki müqəddəs “Bəqi” qəbiristanlığındakı qəbirlərini ziyarət etdi. O, 1329-
cu ildə qeyd olunduğu kimi, Misirə getdi. Əlinizdəki bu kitab həmin səfərin məhsuludur.
Çünki orada müəllif Misir alimləri, xüsusən Əl-Əzhər universitetinin rektoru Şeyx Səlim
Büşri Maliki ilə bəhsləri nəticəsində bu qiymətli kitab meydana çıxmışdır.
Dostları ilə paylaş: |