Əl-muraciat (MƏktublar) İmamət vilayət xilafəT
Yüklə 6,38 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- MÜSTƏMLƏKƏÇİLİKLƏ MÜBARİZƏ
- İSLAM DÜNYASINDAKI MÖVQEYİ
- ONUN YARADICILIQ HƏYATI
- ƏSƏRLƏRİ
4 Seyyid Şərəfüddin Livanın cənubunda yerləşən Cəbəl-Amilə gələrkən onun 32 yaşı var idi və orada alimlər, böyük şəxsiyyətlər və camaat tərəfindən çox səmimiyyətlə qarşılanmışdı. Çox çəkməmiş Cəbəl-Amilin əhalisi başa düşürlər ki, artıq öz həqiqi rəhbərini tapmışlar. Elə buna görə də camaat ona qarşı hüsni-rəğbət göstərərək, islahat işlərində onunla həmkarlıq etməyə hazır olduqlarını elan edir və Şərəfüddin öz islahat işlərinə və zalımlarla mübarizəyə başlayır: dini möhkəmləndirmək, “əmr be məruf”, “nəhy əz münkər” (yaxşılığa əmr etmə, pislikdən çəkindirmə), ruhanilər və xalq qarşısında təvazökarlıq, hakim rejim ilə mübarizə kimi işlərin əsasını qoyur. Bu yolda təsirli, məzmunlu xitab və məruzələri ona böyük dayaq olur. Sözü də qələmi kimi hamını cəlb edir və aydın bəyanı ilə bir çox dəyərli ideyalarını damarlarda axan qan tək müsəlmanların canına yeridə bilir. Ehtiyaclı-ehtiyacsız Şərəfüddinin sorağına gəlir, onun da qapısı hamının üzünə həmişə açıq – bir dəstə daxil olar, o biri dəstə çıxar, bir sözlə, onun evi ehtiyacların, kədər və müsibətlərin aradan qaldırılma mərkəzi, millətin pənahgahına çevrilir. Apardığı islahat işləri və mübarizəsi, xitab və məruzəsi, cəlbedici bəyanı, üzlərə qapısının açıq olması, xalqın müşküllərini yoluna qoyması, camaat ilə həmrəyliyi həqiqətdə onu millətin kamil bir rəhbərinə döndərir. Şərəfüddin fəaliyyət göstərdiyi məntəqələrdə yalnız yerli müstəkbirlər və İslamın müxalifləri ilə deyil, müstəmləkəçiliklə də var gücü ilə mübarizə aparırmış. O cümlədən, Fransa müstəmləkəçiliyi əleyhinə və azadlıq uğrunda mübarizələrini göstərmək olar. Elə bu mübarizələr və müsəlmanları azadlıq uğrunda qiyama dəvəti Fransanı çətinliyə saldı və nəhayət, çıxış yolunu bu böyük alimin sui-qəsdində gördü. Buna görə də İbn Həllacı məcbur etdilər ki, evinə hücum edib onu öldürsün. Lakin Seyyidin köməkçiləri olmadığına baxmayaraq, bu gözlənilməz hücum nəticəsiz qaldı və görkəmli alimə zərər dəymədi. Bu xəbərin yayılması ilə xalq ayağa qalxdı və istismar tərəfindən bu işi (sui-qəsd) öhdəsinə götürmüş kəsləri əzməyi o cənabdan tələb etdilər. Lakin, Şərəfüddin özünə xass nəcibliklə camaatı sakitliyə dəvət etdi. Bir-birinin ardınca meydana çıxan çətin hadisələr onu ailəsi və bir sıra mübarizlər ilə birlikdə Dəməşqə getməyə məcbur etdi. Fransa ordusu Seyyidin yolu üstündə pusqu qursa da məqsədinə nail olmadığı üçün onun Şəxurdakı evini yandırdı və Surdakı böyük mənzilini qarət etdilər. Ən dəhşətli hadisə bundan ibarət idi ki, o məşhur alimin çox nəfis və qiymətli kitabxanasını yandırdılar. Bu yanğında onun hələ əlyazma halında olan 19 cild kitabı da külə çevrildi. Tez bir zamanda Dəməşqin alim və ziyalıları o böyük şəxsin ətrafına toplaşır və öz nitqləri ilə camaatı qarşılarındakı vəzifələri ilə tanış edir. O, bir çox nüfuzlu adamlarla birgə Fransa müstəmləkəçiliyinə qarşı müsəlmanların ictimai məsələləri barəsində danışıqlar aparır və nəhayət, müstəmləkəçiliyə qarşı ciddi toqquşmadan savayı bir yolun olmadığı qərarına gəlirlər. Toqquşmalar nəticəsində Fransa müvəffəqiyyət qazanaraq hərəkatın başçılarını tutub sürgünə göndərir. O cümlədən Şərəfüddini və hərəkatın digər başçılarını Fələstinə sürgün edir. Fələstində bir neçə ay qaldıqdan sonra möhtərəm yazıçı Misirə gedir. Onun elmi, məzhəbi, ictimai-siyasi şəxsiyyəti tezliklə Misirin böyük alimləri, siyasətçiləri və ziyalılarını hər tərəfdən ona sarı çəkib gətirir. Əlbəttə, bu o böyük alimin Misirə ilk gəlişi deyildi. Misir onu səkkiz il əvvəl tanıyırdı. Çünki o, 1908-ci (1329-cu hicri) ilin axırlarında o ölkəyə qədəm qoymuş və 1909-cu (1330 hicri) ili də orada qalmış və elə o zaman Misirin alim və elm xadimləri ilə elmi məclis və mübahisələri olmuşdu. Onun Əl-Əzhər universitetinin rektoru Şeyx Səlim Büşri arasındakı məktublaşmaları Əl-Müraciat kitabı şəklində müsəlmanlar üçün bir hədiyyə oldu. 5 O, 1917-ci (1338-ci hicri) ilin axırlarında Misirdən Fələstinə, Cəbəl-Amilə yaxın olan Ələm adlı bir kəndə mühacirət etdi. Qohumları, yaxın adamları, ailəsi, bütün yoldaşları və dostları onun yanına axışdılar. Ələmdəki evi də, Cəbəl-Amildə olduğu kimi, camaatın pənahgahına çevrildi və hər tərəfdən ora üz gətirdilər. Fransa dövləti bir sıra müzakirələrdən sonra imam 1 Şərəfüddinin və başqa sürgün olunanların Cəbəl-Amilə qayıtmaları ilə razılaşdı və mübarizlərin heç birisinin təqib olunmayacağına söz verdi. Mərhum Şərəfüddin də arxayın olub Cəbəl-Amilə qayıtmağı qərara aldı. Lakin, yolda Beyrutda dayandı və elan etdi ki, mübarizlərin hamısı vətənə qayıtmayınca, o da Cəbəl-Amilə gəlməyəcək. Bütün sürgün olunmuş mübarizlər qayıtdıqdan sonra, o da vətənə yola düşdü. Camaatın onu qayıtdığı gün necə qarşılamasını və onların şüarlarını təsvir etməkdə qələm və bəyan acizdir. Dəniz dalğasına bənzər insan dalğası uzaqdan Cəbəl-Amilə tərəf hərəkətdə idi. Şairlər şerlərilə, özləri və cəmiyyətin hisslərini şerə çəkmişdilər. Nəhayət, Seyyid öz əziz vətəninə daxil oldu. Sübhdən axşama qədər küçə və dalanlar cəmiyyətlə dolu idi. Natiqlər və şairlər camaatın hisslərini ifadə edirdilər. Əgər bütün o şer və dastanlar toplanarsa, elə özü Cəbəl-Amil üçün böyük tarixi, fikri və siyasi bir sənədə çevrilə bilər. İslam dünyasının dahi şəxsiyyətləri sırasında bir çoxlarının adı ilə bərabər Seyyid Şərəfüddinin də yeri xüsusi olaraq parlayır. Bütün İslam aləmi onu tanıyır və onun hörmətini saxlayır. O elə bir şəxsdir ki, hansı əsəri bir evə daxil olsa, oxuyanın “afərin”i ilə qarşılanır və onu öz müridlərinə çevirir. Həqiqətən o, bütün ömrünü dinə, İslama və insanlara xidmət işinə həsr etmiş misilsiz şəxsiyyətdir. Kitabın müəllifi haqqında dediklərimizə əsasən, siyasi və ictimai çətinliklər üzündən o, çox da mütaliə, təlif, tədqiq və s. kimi işlərlə məşğul ola bilməmişdir. Lakin, bütün bunlara baxmayaraq, bərəkətli həyatı dairəsində mütaliə və kitab yazmaq üçün də, vaxt ayırmışdı. O, hər gün bir neçə saat öz kitabxanasına gedər, bütün çətinlikləri unudar, mütaliə və tədqiqat aparardı. Bu yararlı saatlarından tədqiq və mütaliə əhli üçün qiymətli kitablar yadigar qoymuşdur. Belə adamların kənarından yalnız bir şəxsiyyət kimi ötüb keçmək olmaz. Bu böyük mütəfəkkirin dərin yazılarını oxuyarkən adama elə gəlir ki, onun mütaliə və tədqiqatdan savayı başqa bir işi yox imiş, halbuki o, böyük çətinliklərlə əlbəyaxa idi. Bundan əlavə o, yalnız bir neçə kitab deyil, çoxlu kitablar yazmışdır ki, insanı təəccübləndirir. Təəccüb doğuran başqa cəhət bundan ibarətdir ki, onun kitablarından bir fəsil oxuduqda mövzuların, samballılığı və tədqiqin dərinliyi adamı valeh etməyə bilmir. Sanki o, bütün işlərində yalnız əbədi bir əsər qoymaq fikrində olmuşdur. 1. « تاعجارلما » 2. « لوصفلا ا ت في ةمهلم أ لأا فيل ةم » 3. « للها راج يسوم لئاسم ةبوجأ » 4. « في ءارغلا ةملكلا ءارهزلا ليضفت » 5. « ةرهاطلا ةترعلا تمام في ةرخافلا سلالمجا » 6. « ةريره وبا » 7. « ينبغارلا ةيغب » 8. « ةيلاولاو قاثيلما ةفسلف » 9. « ةاورلا ةلسلس في تابثلاا تبث » 10. « ةيفلاخ لئاسم » 11. « ةيؤرلا لوح ةلاسر » 12. « بيرعلا يملعلا عملمجا ليا باتك قشمدب » 13. « صنلا لباقم في داهتجلاا » 1 On iki məsumdan əlavə başqa yerlərdə “imam” sözü rəhbər, başçı, böyük mənasında işlənilir. Yüklə 6,38 Mb. Dostları ilə paylaş:
|