Согласно новым требованиям «вес ежедневного комплекта
учебников и письменных принадлежностей не должен
превышать: для учащихся 1-2-х классов - более 1,5 кг, 3-4-х
классов - более 2 кг; - 5-6-х - более 2,5 кг, 7-8-х - более 3,5 кг, 9-
11-х - более 4,0 кг».
15
14
XALQ SƏNƏTİNİN YARADICILIQ MƏNBƏYİ
Daxma və müasir evin interyeri nə ilə fərqlənir?
Müxtəlif mənbələrdən digər xalqların kəndli evinin interyeri ilə tanış ol.
Abbas Hüseyni.
Azərbaycan ailəsi
Yuxarı başda dayanan sandıq daxmanın bütün sirlərini qoruyar-
dı. O, nazik metal lövhə ilə üzlənmiş dördkünc taxta qutudur. Bay-
ram libaslari, zinət əşyaları olan mücrü bu sandıqda saxlanardı.
Kəndli evində təsadüfi əşyaya rast gəlməzsən: yataq dəsti, cəh-
rə, nehrə, səhəngin daxmada öz yeri var. Şamdan və lampa isə ya
pəncərədə, ya da ki, rəflərin birində ayrıca qoyulardı.
Azərbaycan daxmasının interyerində əsas əlamətləri sadala.
Yaradıcı araşdırma:
daxmanın interyeri
Ləmə, rəf — tavanın altında, divarboyu, qab-qacaq düzülən (dərinlik) yer.
Taxça — qab-qacaq üçün nəzərdə tutulmuş, rəflərə bölünmüş oyuq.
Camaxatan — yorğan-döşək, sandıq qoymaq üçün divarda açılan dördkünc
formalı oyuq.
Daxmada ən çox yer tutan — hana adlanan toxuculuq dəzgahı
idi. Onda qadınlar xalça toxuyardılar. Ən gözəl xalçalar bu sadə dəz-
gahda yaranardı.
Döşəməyə sərilən əlvan rəngli zolaq və naxışlarla bəzənmiş xalça
növləri — palaz və kilim də bu dəzgahın məhsulu idi.
Sadə kəndli daxması əsl müdriklik ocağı idi. Ailənin güzəranı ilə
bağlı olan əşyalar daxmaya öz nizam və harmoniyası ilə rahatlıq
gətirərdi.
Daxma interyeri Azərbaycan xalqının yaratdığı “əsl incəsənət”
nümunəsi sayıla bilər.
Taxça və rəflər
Camaxatan
Ləmə
Flomasterlər
Quaş
Akvarel
Artırmanı keçib daxmaya daxil olarkən, təbiətin ruhu duyulan mühit gö-
zə dəyərdi. Tavan altındakı dərinlikdə, divarboyu uzanan ləmədə məc-
məyi, sini, sərpuş, kəfkir, gil və mis küpələr düzülərdi. Ləmədən asılan üç-
bucaq formalı pərdəbaşı otağa xüsusi yaraşıq verərdi.
Yuxarı başda, xalça üzərində ev sahibinin silahları asılardı. Mütəkkə və
döşəkçələr də bu hissəyə döşənərdi. Ən vacib hadisələr burada baş verər, ən
əziz qonağa bu yerdə süfrə açılardı. Daxmanın bərəkəti sayılan çörək
boğçası isə tavandan asılardı.
Yaradıcı fəaliyyət.
Azərbaycan daxmasının interyerini
çəkməyə çalış. Əvvəlcə divarın künc hissəsini şaquli
xətlə çək, sonra döşəmə və tavanın sərhədini qeyd et.
Pəncərə, taxça, ləmə və camaxatanların yerini müəyyən
etməyi unutma. İnteryerə dekor və əşyalar əlavə edərək
rəsmini tamamla.
Tabloda hansı məişət
səhnəsi təsvir olunub?
Burada sənə tanış olan
məişət əşyaları
haqqında bildiklərini
söylə.
Pərdəbaşı
Çap üçün deyil
Согласно новым требованиям «вес ежедневного комплекта
учебников и письменных принадлежностей не должен
превышать: для учащихся 1-2-х классов - более 1,5 кг, 3-4-х
классов - более 2 кг; - 5-6-х - более 2,5 кг, 7-8-х - более 3,5 кг, 9-
11-х - более 4,0 кг».
15
14
XALQ SƏNƏTİNİN YARADICILIQ MƏNBƏYİ
Daxma və müasir evin interyeri nə ilə fərqlənir?
Müxtəlif mənbələrdən digər xalqların kəndli evinin interyeri ilə tanış ol.
Abbas Hüseyni.
Azərbaycan ailəsi
Yuxarı başda dayanan sandıq daxmanın bütün sirlərini qoruyar-
dı. O, nazik metal lövhə ilə üzlənmiş dördkünc taxta qutudur. Bay-
ram libaslari, zinət əşyaları olan mücrü bu sandıqda saxlanardı.
Kəndli evində təsadüfi əşyaya rast gəlməzsən: yataq dəsti, cəh-
rə, nehrə, səhəngin daxmada öz yeri var. Şamdan və lampa isə ya
pəncərədə, ya da ki, rəflərin birində ayrıca qoyulardı.
Azərbaycan daxmasının interyerində əsas əlamətləri sadala.
Yaradıcı araşdırma:
daxmanın interyeri
Ləmə, rəf — tavanın altında, divarboyu, qab-qacaq düzülən (dərinlik) yer.
Taxça — qab-qacaq üçün nəzərdə tutulmuş, rəflərə bölünmüş oyuq.
Camaxatan — yorğan-döşək, sandıq qoymaq üçün divarda açılan dördkünc
formalı oyuq.
Daxmada ən çox yer tutan — hana adlanan toxuculuq dəzgahı
idi. Onda qadınlar xalça toxuyardılar. Ən gözəl xalçalar bu sadə dəz-
gahda yaranardı.
Döşəməyə sərilən əlvan rəngli zolaq və naxışlarla bəzənmiş xalça
növləri — palaz və kilim də bu dəzgahın məhsulu idi.
Sadə kəndli daxması əsl müdriklik ocağı idi. Ailənin güzəranı ilə
bağlı olan əşyalar daxmaya öz nizam və harmoniyası ilə rahatlıq
gətirərdi.
Daxma interyeri Azərbaycan xalqının yaratdığı “əsl incəsənət”
nümunəsi sayıla bilər.
Taxça və rəflər
Camaxatan
Ləmə
Flomasterlər
Quaş
Akvarel
Artırmanı keçib daxmaya daxil olarkən, təbiətin ruhu duyulan mühit gö-
zə dəyərdi. Tavan altındakı dərinlikdə, divarboyu uzanan ləmədə məc-
məyi, sini, sərpuş, kəfkir, gil və mis küpələr düzülərdi. Ləmədən asılan üç-
bucaq formalı pərdəbaşı otağa xüsusi yaraşıq verərdi.
Yuxarı başda, xalça üzərində ev sahibinin silahları asılardı. Mütəkkə və
döşəkçələr də bu hissəyə döşənərdi. Ən vacib hadisələr burada baş verər, ən
əziz qonağa bu yerdə süfrə açılardı. Daxmanın bərəkəti sayılan çörək
boğçası isə tavandan asılardı.
Yaradıcı fəaliyyət.
Azərbaycan daxmasının interyerini
çəkməyə çalış. Əvvəlcə divarın künc hissəsini şaquli
xətlə çək, sonra döşəmə və tavanın sərhədini qeyd et.
Pəncərə, taxça, ləmə və camaxatanların yerini müəyyən
etməyi unutma. İnteryerə dekor və əşyalar əlavə edərək
rəsmini tamamla.
Tabloda hansı məişət
səhnəsi təsvir olunub?
Burada sənə tanış olan
məişət əşyaları
haqqında bildiklərini
söylə.
Pərdəbaşı
Çap üçün deyil