Yaradıcı araşdırma:
məişət əşyalarında dekor.
1. Şərbət qaşığı. 2. Məcməyi. 3. Sərnic. 4. Bardaq.
2
1
Şərbət qaşığı və məcməyi, sərnic və küpə üzərindəki dekor
hansı üsulla işlənib? Əşyaların naxışları hansı məna daşıyır?
4
Həm naxışlar, həm də forma məişət əşyasının bəzəyi sayıla bilər.
Əşyaların formasına diqqət yetir.
Bu qabların forması hansı təbiət obrazlarını ifadə edir?
Nə üçün qədim insan bu qabları təbiət obrazlarına bənzədərdi?
Yaradıcı araşdırma:
məişət əşyalarında forma.
3
17
16
1Bəxtiyar
"İçərişəhər" m. 2 m T: 055-861-69-19.
2напрот Совмин,
с отл. ремонтом, дом облицован аглаем, встр. кухня,
2/5 Цена 130 тыс. долл. Т: 012-493-04-40, Эльхан.
Prezident Apartının yanında, İstiqlaliyyət küç., sahəsi 41/55 kv.m, icarəyə verməyə ideal yerdir.
Özüm satıram. Qiyməti 90 min doll. T: 012-492-00-26, 050-671-29-05, Azər.
XALQ SƏNƏTİNİN YARADICILIQ MƏNBƏYİ
4. XALQ MƏİŞƏT ƏŞYALARI — FORMA VƏ DEKOR
Gündəlik məişətdə, əməkdə insana yardım edən və bayramların
bəzəyi sayılan xalq sənəti nümunələri — qab-qacaqlarla yaxından
tanış olaq.
Necə istifadə edildiyindən, formasından asılı olmayaraq, onla-
rın üzərindəki naxışlar xeyirxahlıq və səadət rəmzləri sayılardı.
Onların hər birinin özünəməxsus hazırlanma şəraiti, emaletmə
üsulu olduğu üçün əşya üzərindəki bədii obrazlar da müxtəlif
alətlərlə işlənir: gil əl ilə yoğrulub yapılır, ağac iskənə ilə oyulur,
mis zərb və kəsici alətlə döyülür və cızılır, bürünc isə əridilərək
qəlib formaya tökülür.
Forma və dekorun uyğunluğu necə olur.
Məişət əşyalarının dekor xüsusiyyətləri hansılardır.
BİLƏCƏKSƏN:
Sənət nümunələri:
məişət əşyalarında dekor.
Kasa
Güvəc
Şamdan
Suqabı
Dolça
Gildən hazırlanan kasa və güvəcin üzərindəki naxışlar təbiət obraz-
larını tərənnüm edir. Ancaq onların təsvir üslubu fərqlidir: kasanın
dekoru simmetrik və rəngli, güvəcin dekoru isə həndəsi və birrənglidir.
Güvəc — gil küpə.
Şir — dulusçuluq məmulatlarının üzərinə çəkilən şəffaf, qoruyucu məhlul.
Qədim gil qablar
Çap üçün deyil
Yaradıcı araşdırma:
məişət əşyalarında dekor.
1. Şərbət qaşığı. 2. Məcməyi. 3. Sərnic. 4. Bardaq.
2
1
Şərbət qaşığı və məcməyi, sərnic və küpə üzərindəki dekor
hansı üsulla işlənib? Əşyaların naxışları hansı məna daşıyır?
4
Həm naxışlar, həm də forma məişət əşyasının bəzəyi sayıla bilər.
Əşyaların formasına diqqət yetir.
Bu qabların forması hansı təbiət obrazlarını ifadə edir?
Nə üçün qədim insan bu qabları təbiət obrazlarına bənzədərdi?
Yaradıcı araşdırma:
məişət əşyalarında forma.
3
17
16
1Bəxtiyar
"İçərişəhər" m. 2 m T: 055-861-69-19.
2напрот Совмин,
с отл. ремонтом, дом облицован аглаем, встр. кухня,
2/5 Цена 130 тыс. долл. Т: 012-493-04-40, Эльхан.
Prezident Apartının yanında, İstiqlaliyyət küç., sahəsi 41/55 kv.m, icarəyə verməyə ideal yerdir.
Özüm satıram. Qiyməti 90 min doll. T: 012-492-00-26, 050-671-29-05, Azər.
XALQ SƏNƏTİNİN YARADICILIQ MƏNBƏYİ
4. XALQ MƏİŞƏT ƏŞYALARI — FORMA VƏ DEKOR
Gündəlik məişətdə, əməkdə insana yardım edən və bayramların
bəzəyi sayılan xalq sənəti nümunələri — qab-qacaqlarla yaxından
tanış olaq.
Necə istifadə edildiyindən, formasından asılı olmayaraq, onla-
rın üzərindəki naxışlar xeyirxahlıq və səadət rəmzləri sayılardı.
Onların hər birinin özünəməxsus hazırlanma şəraiti, emaletmə
üsulu olduğu üçün əşya üzərindəki bədii obrazlar da müxtəlif
alətlərlə işlənir: gil əl ilə yoğrulub yapılır, ağac iskənə ilə oyulur,
mis zərb və kəsici alətlə döyülür və cızılır, bürünc isə əridilərək
qəlib formaya tökülür.
Forma və dekorun uyğunluğu necə olur.
Məişət əşyalarının dekor xüsusiyyətləri hansılardır.
BİLƏCƏKSƏN:
Sənət nümunələri:
məişət əşyalarında dekor.
Kasa
Güvəc
Şamdan
Suqabı
Dolça
Gildən hazırlanan kasa və güvəcin üzərindəki naxışlar təbiət obraz-
larını tərənnüm edir. Ancaq onların təsvir üslubu fərqlidir: kasanın
dekoru simmetrik və rəngli, güvəcin dekoru isə həndəsi və birrənglidir.
Güvəc — gil küpə.
Şir — dulusçuluq məmulatlarının üzərinə çəkilən şəffaf, qoruyucu məhlul.
Qədim gil qablar
Çap üçün deyil
19
18
Sini ilə sərpuş süfrəyə gələrsə, deməli, ailədə əlamətdar hadisə baş
verib. Elimizin şah xörəyi — plov bu qabda sürfəyə gələrdi. Mis məc-
məyi qapağının forması döyüşçü dəbilqəsini xatırlatsa da, üzərindəki
dekor əmin-amanlıq, bərəkət elementləri ilə bəzənib.
Məğrur siluetli bürünc dolça üzərində tovuz quşu təsviri, dimdiyə
oxşayan boğaz – forma və obrazın vəhdətinə əsl nümunədir. Quş ob-
razı sanki qabda olan bərəkətin sayıq keşikçisidir.
Yaradıcı fəaliyyət.
Qədim qablardan ibarət natürmort
çək. Əvvəlcə onların formasını fikirləş, sonra dekoru
formaya uyğunlaşdır. Çəkəcəyin qabın hansı material-
dan olduğunu göstərməyə çalış. Onların aşağıda
verilmiş
formalarından da istifadə edə bilərsən.
siluet
5. XALÇA NAXIŞLARI
Təbiətimizin təravəti hopan xalçalar öz əlvanlığı və simvol zən-
ginliyi ilə digər məişət əşyalarından fərqlənərdi.
İnsan dünyanı necə gördüyünü, elin həyat tərzini bu xalça
çeşnilərində simvolların şərti dili ilə həkk edərdi. Xalçanın ruhu —
onun naxış və rəngindədir. Hər naxışın öz adı, öz mənası olardı.
Xalça naxışlarının adı və mənası.
Haşiyə motivlərinin müxtəlifliyi.
BİLƏCƏKSƏN:
Ulduz
Damğa
Dilikli Çəngəl
İt
Ceyran
Dəvə
Yaradıcı araşdırma:
xalçanın naxış elementləri
Xoruz
Hindtoyuğu
Tovuz quşu
Fərə
Şanapipik quşu
Ördək
Stilizə (stilizasiya, üslub) — obyektin formasını şərti olaraq, yaraşıq
məqsədilə dəyişdirməkdir. Bu zaman ikincidərəcəli elementlər itir,
əsas detallar isə qabardılır. Yəni stilizasiya — şərti ifadə üslubudur,
obyektin sadələşdirilmiş (ümumiləşdirilmiş) təsvir dilidir.
Naxış elementlərinə diqqət yetirsən görərsən ki, təbiətdə belə bitki, quş və
heyvan mövcud deyil. Onlar stilizə olunmuş simvol və işarələr dünyasıdır.
Kilimgülü
Buta
Bitki
Div Əjdaha
(əfsanəvi
məxluqlar)
Rəngli karandaşlar
Quaş
Flomaster
XALQ SƏNƏTİNİN YARADICILIQ MƏNBƏYİ
Yaradıcı araşdırma:
məişət əşyalarında forma və dekor.
Kuzə
Dolça
Sərpuş
Səhəng
Qabların forması, naxışları, istifadəsi haqqında nə deyə bilər-
sən? Qablar hansı üsullarla işlənmişdir?
Təbiət obrazları hansı xüsusiy-
yətlərə görə qruplaşdırılmışdır?
Şərti, stirilizə edilmiş obrazlar
real təsvirlərdən nə ilə fərqlənir?
Çap üçün deyil
Dostları ilə paylaş: |