Elektron resurslar Məlumatın ardı
Yüklə 0,83 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Çap üçün deyil
- İnteryer
11 10 2. SİMVOLLARA ÇEVRİLMİŞ TƏBİƏT İnsan əşyaları niyə bəzəyirdi. · · Xalq sənətində simvolların mənası. BİLƏCƏKSƏN: Xalq sənətində istifadə olunan simvollarının yerləşdiyi rəmzi forma haqqında danış. Günəş, torpaq, bərəkət və su Günəş Torpaq Bərəkət Su Günəş simvolu — dairəvi, çevrə daxilində çarpaz xətt, çiçək formasında təsvir edilərdi. Günəş simvolunun əsas cəhəti — mərkəzdən ətrafa yayılan şüalar idi. Əfsanəvi quş, nəcib at, insan fiquru, qeyri-adi ağaclar... Nəsil- dən-nəslə ötürülən bu obrazları kim və nə zaman düşünmüşdür? Onların mənası nədir? Ulu əcdadımız düzəltdiyi əşyaları sadə ornamentlərlə bəzəyərdi. O, dünyanın sirli, müəmmalı görünən hallarını başa düşməyə can atar və .
dünya haqqında təsəvvürlərini şərti işarələrlə ifadə edərdi Çevrə daxilində romb fiquru, kiçik dairələr, düz — üfü- qi xətt torpağın simvolu idi. Çevrəsiz, romb və çarpaz xətlərin hüdudsuz təsvirləri bərəkət simvolu sayılardı. Dalğalı, maili və sınıq xətlər suyu simvolizə edərdi. Yaradıcı araşdırma:
Qədim insan təsəvvürlərini rəng və ifadə edərdi. obrazlarla da Rəng həm də simvolik məna daşıyardı. Məsələn, qırmızı və sarı rənglər — həyat, ağ rəng — saflıq, paklıq rəmzi sayılardı. Əsrlər boyu xalq sənəti nəsildən-nəslə ötürülərək qorunur və bu qayda ilə inkişaf edir. XALQ SƏNƏTİNİN YARADICILIQ MƏNBƏYİ Əcdadlarımız bu simvol-naxışlarla əşyaları bəzəyərdi. Yaradıcı araşdırma:
Xalq sənəti nümunələrində budaqlı, bəzən isə iri gülləri və ya meyvələri olan bitki təsvirlərinə rast gəlmək olar. Bu — həyat ağacıdır. Xalq tə- səvvüründə həyat ağacı — həmişəyaşar, çiçəklənən təbiət və xoşbəxtlik arzulayan simvol hesab olunur.
Qədim zamanlarda insanlar inanardılar ki, quşlar öz cingiltili nəğmələri ilə Qışın ayazını qovur, qanadlarında gözəl Baharı və qızmar Yayı gətirər- dilər. Quşlar işığı və istiliyi simvolizə edərdi. Bu obrazlar xalq sənətində qoruyucu və bərəkət rəmzləri sayılardı. Həyat ağacı simvolunda təbiətin hansı obrazlarının cəmləşdiyini və onların mənasını izah et. Təbiət obrazlarını simvolizə edən işarələr hansılardır? Simvolların mənası, onların oxşar və fərqli əlamətləri nədir?
13 12
İŞARƏ təsvir deyil. O, hər kəsə aydın olan, mənası başa düşülən SİMVOLDUR. Flomasterlər Quaş Plastilin Xalq sənəti nümunələrində simvolların mənasını müəyyən etməyə çalış. 3. AZƏRBAYCAN DAXMASININ DAXİLİ DÜNYASI Dağ döşünə və yamaclara səpələnən —
alaçıq, çovustan, koma, dax- ma el içində daha bir adla çağırılardı: doğma ocaq. İnsan üçün doğma ocaq — doğma torpaq, xeyirxahlıq, güzəran anlayışları kimi yaxın idi. Evin daxilində interyerində qayda-qanun yaratmağa çalışan insan, onu mənalı edən obrazlarla bəzəyərdi. Yorğan-döşək Tanış ol: daxma interyerindəki elementlər Divarlarda xüsusi oyuqlar — düzbucaq, piramida və ya oval formalı taxça və rəflər daxma interyerində mebeli əvəz edərdi. Taxçalardan tikmə ilə bəzədilmiş pərdələr asılardı. Mütəkkə və döşək- çələr, palaz və kilim, çıraq və bərəkət sayılan çörək boğçası, sandıq, cəhrə, hana, beşik və qab-qacaqların daxmada öz yeri olardı. Çörək boğçası Beşik Hana Kündə taxtası və süfrə Cəhrə və əlçiməyirən (yunəyirən) Tağlı pəncərə Kerosin lampası Küpələr Qab-qacaq Nehrə Taxça və rəflər Camaxatan Mücrü Mütəkkə Sandıq Balış İnteryer — tikilinin daxili hissəsi
Daxmanın daxili quruluşu. Məişət əşyalarının təsnifatı. BİLƏCƏKSƏN: Yaradıcı fəaliyyət. Əşyalar üzərində qədim naxışları təs- vir etməyə çalış. “Bədii tikmə üzərindəki naxışları” — flomasterlə, “xalça naxışlarını” — quaşla, “ağacoyma na- xışlarını” — isə plastilin üzərində cızaraq yarada bilər- sən. XALQ SƏNƏTİNİN YARADICILIQ MƏNBƏYİ Taxça pərdəsi Saxsı külçəbasan (fətir üzərini naxış- lamaq üçün qəlib ) Polad qalxan Mücrü Çap üçün deyil 13 12
İŞARƏ təsvir deyil. O, hər kəsə aydın olan, mənası başa düşülən SİMVOLDUR. Flomasterlər Quaş Plastilin Xalq sənəti nümunələrində simvolların mənasını müəyyən etməyə çalış. 3. AZƏRBAYCAN DAXMASININ DAXİLİ DÜNYASI Dağ döşünə və yamaclara səpələnən —
alaçıq, çovustan, koma, dax- ma el içində daha bir adla çağırılardı: doğma ocaq. İnsan üçün doğma ocaq — doğma torpaq, xeyirxahlıq, güzəran anlayışları kimi yaxın idi. Evin daxilində interyerində qayda-qanun yaratmağa çalışan insan, onu mənalı edən obrazlarla bəzəyərdi. Yorğan-döşək Tanış ol: daxma interyerindəki elementlər Divarlarda xüsusi oyuqlar — düzbucaq, piramida və ya oval formalı taxça və rəflər daxma interyerində mebeli əvəz edərdi. Taxçalardan tikmə ilə bəzədilmiş pərdələr asılardı. Mütəkkə və döşək- çələr, palaz və kilim, çıraq və bərəkət sayılan çörək boğçası, sandıq, cəhrə, hana, beşik və qab-qacaqların daxmada öz yeri olardı. Çörək boğçası Beşik Hana Kündə taxtası və süfrə Cəhrə və əlçiməyirən (yunəyirən) Tağlı pəncərə Kerosin lampası Küpələr Qab-qacaq Nehrə Taxça və rəflər Camaxatan Mücrü Mütəkkə Sandıq Balış İnteryer — tikilinin daxili hissəsi
Daxmanın daxili quruluşu. Məişət əşyalarının təsnifatı. BİLƏCƏKSƏN: Yaradıcı fəaliyyət. Əşyalar üzərində qədim naxışları təs- vir etməyə çalış. “Bədii tikmə üzərindəki naxışları” — flomasterlə, “xalça naxışlarını” — quaşla, “ağacoyma na- xışlarını” — isə plastilin üzərində cızaraq yarada bilər- sən. XALQ SƏNƏTİNİN YARADICILIQ MƏNBƏYİ Taxça pərdəsi Saxsı külçəbasan (fətir üzərini naxış- lamaq üçün qəlib ) Polad qalxan Mücrü Çap üçün deyil Yüklə 0,83 Mb. Dostları ilə paylaş:
|