Elektron resurslar Məlumatın ardı
Yüklə 0,83 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Çap üçün deyil
http://www.101mif.ru/aforizmi.htm 9 8 Dekorativ-tətbiqi sənətin qədim kökləri haqqında. Dekorativ-tətbiqi sənət insan həyatında hansı rolu oynayır. · ·
Əhatəsində yaşadığımız əşyalar müxtəlifdir. Onların bəziləri sa- də, digərləri isə zövqlə bəzənmiş, özünəməxsus yaraşığa malikdir. Bu əşyalar dekorativ-tətbiqi sənətə aiddir. “Dekorativ-tətbiqi sənət” sözünü əvvəllər də eşitmisən, ancaq çox güman ki, mahiyyətinə varmamısan. “Dekor” — latın dilindən tərcümədə “bəzəmək” deməkdir. “Dekor olunmuş”, yəni “bəzə- dilmiş”, “bəzəkli” mənasını daşıyır. Əşyaları bəzəyən təbiət motivləri — bitki, quş və heyvan təsvir- ləri qeyri-adi görünür və reallıqdan fərqlidir. Onlar rəssam tərəfin- dən ümumiləşdirilərək obrazlara, işarələrə çevrilir. Bu, dekorativ- tətbiqi sənətin özünəməxsus bədii dilidir. Bu dil əşyanın gözəlli- yini, dekorunu və mənasını anlamağa yardım edir. Azərbaycanın dekorativ-tətbiqi sənət tarixi çox qədimdir. Du- lusçuluq, şüşə məmulatı, oyma naxışlı daş və ağac nümunələri, bədii metalişləmə, bədii parça və tikmələr, toxuculuq, xalçaçılıq, zərgərlik — yurdumuzun ən geniş yayılmış dekorativ-tətbiqi sənət sahələrindəndir. Dekorativ-tətbiqi sənət, bizi əhatə edən aləm kimi geniş və müx- təlifdir. Planetimizdə çoxlu sayda xalq yaşayır. Hər bir xalqın özü- nəməxsus əşya forması, ornamenti, obraz və motivləri, simvolları, rəng uyğunluğu mövcuddur. Bu gün də dekorativ-tətbiqi sənət keçmişdə olduğu kimi insanın gündəlik həyatını cəlbedici edir, onda bayram ovqatlı mühit yaradır. Dekorativ-tətbiqi sənətin əsas xüsusiyyətləri hansılardır? Xatırla Əşyalar dekorativ- tətbiqi sənətin hansı növünə aiddir? Yaradıcı fəaliyyət. Mətndə tanış olduğun dekorativ- tətbiqi sənət sahələrindən birinə aid nümunələr çək. Rəngli karandaşlar Flomasterlər Quaş
XALQ SƏNƏTİNİN YARADICILIQ MƏNBƏYİ 1. DEKORATİV-TƏTBİQİ SƏNƏT VƏ ZAMAN Qədim insanın əşyalar üzərində yaratdığı ilk naxışlar Qədim insan ilk əşyanı daşdan, gildən və ağacdan düzəldərkən on- ların üzərində çəkdiyi naxış-təsvirlər dekorativ-tətbiqi sənətin baş- lanğıcı olmuşdur. Buna görə də, dekorativ-tətbiqi sənət — incəsə- nətın ən qədim növü sayılır. Dekorativ-tətbiqi sənət nə zaman yaranıb? Onun növləri haqqında nə deyə bilərsən?
http://www.101mif.ru/aforizmi.htm 9 8 Dekorativ-tətbiqi sənətin qədim kökləri haqqında. Dekorativ-tətbiqi sənət insan həyatında hansı rolu oynayır. · ·
Əhatəsində yaşadığımız əşyalar müxtəlifdir. Onların bəziləri sa- də, digərləri isə zövqlə bəzənmiş, özünəməxsus yaraşığa malikdir. Bu əşyalar dekorativ-tətbiqi sənətə aiddir. “Dekorativ-tətbiqi sənət” sözünü əvvəllər də eşitmisən, ancaq çox güman ki, mahiyyətinə varmamısan. “Dekor” — latın dilindən tərcümədə “bəzəmək” deməkdir. “Dekor olunmuş”, yəni “bəzə- dilmiş”, “bəzəkli” mənasını daşıyır. Əşyaları bəzəyən təbiət motivləri — bitki, quş və heyvan təsvir- ləri qeyri-adi görünür və reallıqdan fərqlidir. Onlar rəssam tərəfin- dən ümumiləşdirilərək obrazlara, işarələrə çevrilir. Bu, dekorativ- tətbiqi sənətin özünəməxsus bədii dilidir. Bu dil əşyanın gözəlli- yini, dekorunu və mənasını anlamağa yardım edir. Azərbaycanın dekorativ-tətbiqi sənət tarixi çox qədimdir. Du- lusçuluq, şüşə məmulatı, oyma naxışlı daş və ağac nümunələri, bədii metalişləmə, bədii parça və tikmələr, toxuculuq, xalçaçılıq, zərgərlik — yurdumuzun ən geniş yayılmış dekorativ-tətbiqi sənət sahələrindəndir. Dekorativ-tətbiqi sənət, bizi əhatə edən aləm kimi geniş və müx- təlifdir. Planetimizdə çoxlu sayda xalq yaşayır. Hər bir xalqın özü- nəməxsus əşya forması, ornamenti, obraz və motivləri, simvolları, rəng uyğunluğu mövcuddur. Bu gün də dekorativ-tətbiqi sənət keçmişdə olduğu kimi insanın gündəlik həyatını cəlbedici edir, onda bayram ovqatlı mühit yaradır. Dekorativ-tətbiqi sənətin əsas xüsusiyyətləri hansılardır? Xatırla Əşyalar dekorativ- tətbiqi sənətin hansı növünə aiddir? Yaradıcı fəaliyyət. Mətndə tanış olduğun dekorativ- tətbiqi sənət sahələrindən birinə aid nümunələr çək. Rəngli karandaşlar Flomasterlər Quaş
XALQ SƏNƏTİNİN YARADICILIQ MƏNBƏYİ 1. DEKORATİV-TƏTBİQİ SƏNƏT VƏ ZAMAN Qədim insanın əşyalar üzərində yaratdığı ilk naxışlar Qədim insan ilk əşyanı daşdan, gildən və ağacdan düzəldərkən on- ların üzərində çəkdiyi naxış-təsvirlər dekorativ-tətbiqi sənətin baş- lanğıcı olmuşdur. Buna görə də, dekorativ-tətbiqi sənət — incəsə- nətın ən qədim növü sayılır. Dekorativ-tətbiqi sənət nə zaman yaranıb? Onun növləri haqqında nə deyə bilərsən?
11 10 2. SİMVOLLARA ÇEVRİLMİŞ TƏBİƏT İnsan əşyaları niyə bəzəyirdi. · · Xalq sənətində simvolların mənası. BİLƏCƏKSƏN: Xalq sənətində istifadə olunan simvollarının yerləşdiyi rəmzi forma haqqında danış. Günəş, torpaq, bərəkət və su Günəş Torpaq Bərəkət Su Günəş simvolu — dairəvi, çevrə daxilində çarpaz xətt, çiçək formasında təsvir edilərdi. Günəş simvolunun əsas cəhəti — mərkəzdən ətrafa yayılan şüalar idi. Əfsanəvi quş, nəcib at, insan fiquru, qeyri-adi ağaclar... Nəsil- dən-nəslə ötürülən bu obrazları kim və nə zaman düşünmüşdür? Onların mənası nədir? Ulu əcdadımız düzəltdiyi əşyaları sadə ornamentlərlə bəzəyərdi. O, dünyanın sirli, müəmmalı görünən hallarını başa düşməyə can atar və .
dünya haqqında təsəvvürlərini şərti işarələrlə ifadə edərdi Çevrə daxilində romb fiquru, kiçik dairələr, düz — üfü- qi xətt torpağın simvolu idi. Çevrəsiz, romb və çarpaz xətlərin hüdudsuz təsvirləri bərəkət simvolu sayılardı. Dalğalı, maili və sınıq xətlər suyu simvolizə edərdi. Yaradıcı araşdırma:
Qədim insan təsəvvürlərini rəng və ifadə edərdi. obrazlarla da Rəng həm də simvolik məna daşıyardı. Məsələn, qırmızı və sarı rənglər — həyat, ağ rəng — saflıq, paklıq rəmzi sayılardı. Əsrlər boyu xalq sənəti nəsildən-nəslə ötürülərək qorunur və bu qayda ilə inkişaf edir. XALQ SƏNƏTİNİN YARADICILIQ MƏNBƏYİ Əcdadlarımız bu simvol-naxışlarla əşyaları bəzəyərdi. Yaradıcı araşdırma:
Xalq sənəti nümunələrində budaqlı, bəzən isə iri gülləri və ya meyvələri olan bitki təsvirlərinə rast gəlmək olar. Bu — həyat ağacıdır. Xalq tə- səvvüründə həyat ağacı — həmişəyaşar, çiçəklənən təbiət və xoşbəxtlik arzulayan simvol hesab olunur.
Qədim zamanlarda insanlar inanardılar ki, quşlar öz cingiltili nəğmələri ilə Qışın ayazını qovur, qanadlarında gözəl Baharı və qızmar Yayı gətirər- dilər. Quşlar işığı və istiliyi simvolizə edərdi. Bu obrazlar xalq sənətində qoruyucu və bərəkət rəmzləri sayılardı. Həyat ağacı simvolunda təbiətin hansı obrazlarının cəmləşdiyini və onların mənasını izah et. Təbiət obrazlarını simvolizə edən işarələr hansılardır? Simvolların mənası, onların oxşar və fərqli əlamətləri nədir?
Yüklə 0,83 Mb. Dostları ilə paylaş:
|