Elektron resurslar Məlumatın ardı
Yüklə 0,83 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- BİLƏCƏKSƏN
- Texnologiya və material.
- Təsvir və rəng.
- Çap üçün deyil 80 Fənlər arasında yaradıcı əlaqə.
- Sənin sərginin qiymətləndirilməsi.
75 74 25. QOBELEN Sərgi salonlarında süjet və bədii ornamental kompozisiyalarla zəngin əl işi, xovsuz divar xalçası olan qobelen — dekorativ-tətbiqi sənət növlərindən birini də görmək olar. Bu bədii əsərlər divarları bəzədiyi üçün onları xalça-şəkil də adlandırırlar. Qobelenin interyerdəki rolu. Qobelenin hazırlanma texnikası və xüsusiyyətləri. BİLƏCƏKSƏN: Yaradıcı araşdırma: xalça-şəkillər Tarix. Qobelen — orta əsrlərdə kübarlığın rəmzi sayılardı. O, varlı insan- ların evini bəzəyən dekor vasitəsi, saraylara ecazkar gözəllik bəxş edən sənət nümunəsi idi. Orta əsrlərdə Avropa ölkələrində daha da təkmilləşən qobelen sənəti geniş yayılaraq kral saraylarını bəzəyirdi. Onu kilimdən fərqləndirən əsas cəhət isə süjetli kompozisiyalarla zəngin olması idi. 14-cü Lüdovikin təsviri olan qobelen. Fraqment Orta əsr qəsrini bəzəyən qobelen Orta əsr qobeleni Qobelen sərgisi və müasir qobelen MÜASİR DEKORATİV-TƏTBİQİ SƏNƏT Yaradıcı fəaliyyət. Qobelen xalçanı çəkməyə çalış. Onun məz- munu süjet və ya ornamental kompozisiya ola bilər. Qabarıq fakturanı göstərmək üçün vərəqin nahamar olmağı üçün altına relyefli karton, müşəmbə də qoya bilərsən. Qobelendə xətt, forma, ritm və rəng uyğunluğunu göstərməyi unutma. Sonda divardan asmaq üçün çərçivənin də düzəldilməsi onu tamamlayardı. Qobelen xalçadan nə ilə fərqlənir? Qobelenin hazırlanmasında əsas xüsusiyyətlər nədir? A3 Pastel
tabaşirlər Flomasterlər Quaş
şərtlərdir. Qobelen toxuculuq dəzgahında hazır- lanır. Rəssamın hazır karton eskizi dəzgaha yer- ləşdirildikdən sonra qobelen yun və kətan iplərlə sadə keçirmə üsulu ilə toxunur. Bu gün qobelenlə işləyən rəssamlar sintetik ip, qaytan, metal sap, məftil, dəri parçaları, ağac və at tüklərindən də istifadə edirlər. Təsvir və rəng. Qobelen toxuyan rəssam üçün rəngli saplar, keramika rəssamı üçün gil, metal rəssamı üçün dəmir, şüşə rəssamı üçün şüşə küt- ləsi qədər əhəmiyyətlidir. Müəllif qobeleni yara- darkən məharətli toxucu, rəngkar kimi rəngli saplarla sanki “təsvir edir”, heykəltəraş kimi sap- larla sanki relyefli həcm “yapır”, interyerin tərtibatına gəldikdə isə o, memar kimi düşünür. Qobelendə sapların qalınlığı, keyfiyyəti, rəng çaları, naxışı, müxtəlif materialların bir-birinə uyğunluğu rəssam üçün böyük məna daşıyır. Keramika, şüşə və metal məmulatı kimi qo- belen də müasir interyerin tərtibatına xidmət göstərir. O, yalnız divarları bəzəmir, həm də interyerin obrazını yaradaraq, onun ovqatını müəyyən edir. Müasir qobelen sənətinin əsas mərkəzlərindən biri əsrlər boyu xalçaçılıq ənənələri ilə zəngin olan Fransadır. Bu, maraqlıdır Çap üçün deyil 75 74 25. QOBELEN Sərgi salonlarında süjet və bədii ornamental kompozisiyalarla zəngin əl işi, xovsuz divar xalçası olan qobelen — dekorativ-tətbiqi sənət növlərindən birini də görmək olar. Bu bədii əsərlər divarları bəzədiyi üçün onları xalça-şəkil də adlandırırlar. Qobelenin interyerdəki rolu. Qobelenin hazırlanma texnikası və xüsusiyyətləri. BİLƏCƏKSƏN: Yaradıcı araşdırma: xalça-şəkillər Tarix. Qobelen — orta əsrlərdə kübarlığın rəmzi sayılardı. O, varlı insan- ların evini bəzəyən dekor vasitəsi, saraylara ecazkar gözəllik bəxş edən sənət nümunəsi idi. Orta əsrlərdə Avropa ölkələrində daha da təkmilləşən qobelen sənəti geniş yayılaraq kral saraylarını bəzəyirdi. Onu kilimdən fərqləndirən əsas cəhət isə süjetli kompozisiyalarla zəngin olması idi. 14-cü Lüdovikin təsviri olan qobelen. Fraqment Orta əsr qəsrini bəzəyən qobelen Orta əsr qobeleni Qobelen sərgisi və müasir qobelen MÜASİR DEKORATİV-TƏTBİQİ SƏNƏT Yaradıcı fəaliyyət. Qobelen xalçanı çəkməyə çalış. Onun məz- munu süjet və ya ornamental kompozisiya ola bilər. Qabarıq fakturanı göstərmək üçün vərəqin nahamar olmağı üçün altına relyefli karton, müşəmbə də qoya bilərsən. Qobelendə xətt, forma, ritm və rəng uyğunluğunu göstərməyi unutma. Sonda divardan asmaq üçün çərçivənin də düzəldilməsi onu tamamlayardı. Qobelen xalçadan nə ilə fərqlənir? Qobelenin hazırlanmasında əsas xüsusiyyətlər nədir? A3 Pastel
təbaşirlər Flomasterlər Quaş
şərtlərdir. Qobelen toxuculuq dəzgahında hazır- lanır. Rəssamın hazır karton eskizi dəzgaha yer- ləşdirildikdən sonra qobelen yun və kətan iplərlə sadə keçirmə üsulu ilə toxunur. Bu gün qobelenlə işləyən rəssamlar sintetik ip, qaytan, metal sap, məftil, dəri parçaları, ağac və at tüklərindən də istifadə edirlər. Təsvir və rəng. Qobelen toxuyan rəssam üçün rəngli saplar, keramika rəssamı üçün gil, metal rəssamı üçün dəmir, şüşə rəssamı üçün şüşə küt- ləsi qədər əhəmiyyətlidir. Müəllif qobeleni yara- darkən məharətli toxucu, rəngkar kimi rəngli saplarla sanki “təsvir edir”, heykəltəraş kimi sap- larla sanki relyefli həcm “yapır”, interyerin tərtibatına gəldikdə isə o, memar kimi düşünür. Qobelendə sapların qalınlığı, keyfiyyəti, rəng çaları, naxışı, müxtəlif materialların bir-birinə uyğunluğu rəssam üçün böyük məna daşıyır. Keramika, şüşə və metal məmulatı kimi qo- belen də müasir interyerin tərtibatına xidmət göstərir. O, yalnız divarları bəzəmir, həm də interyerin obrazını yaradaraq, onun ovqatını müəyyən edir. Müasir qobelen sənətinin əsas mərkəzlərindən biri əsrlər boyu xalçaçılıq ənənələri ilə zəngin olan Fransadır. Bu, maraqlıdır Çap üçün deyil 77 76 26. ZƏRİF BATİKA Müasir rəssamların yaratdığı, olduqca maraqlı və ən zərif deko- rativ-tətbiqi sənət növü sayılan batika – parça üzərində təsvirdir. Bilavasitə ipək emalı texnologiyası ilə bağlı olan batika Azər- baycan dekorativ-tətbiqi sənətinin daha gənc və müasir növü sa- yılır. Batika — kəlağayı mənasını verir, ipək, pambıq və kətan parçalar üzərində işlənilir. Batikanın növ və xüsusiyyətləri. Əsərlərdə məna, düşüncə və rəngin rolu. BİLƏCƏKSƏN: Batikanın akvarel texnikasından fərqi nədədir? “Batika — dekorativ-tətbiqi sənət növlərindən ən zərifi sayılır”. Bu ifadəni nəyə əsaslanaraq deyirlər? Yaradıcı fəaliyyət. Vərəq və ya ipək parça üzərində istə- nilən mövzuya aid kompozisiya yarat. Batika texnikasında akvarel boya və flomasterdən istifadə etsən, əsl müasir dekorativ sənət əsəri yaratmış olarsan. Təsviri öncə sadə karandaşla çək, sonra boya ilə rənglə. Quruduqdan sonra flomasterlə təsvirin kənar xətlərini tamamla. Rəngli ləkə və xətlərin ritmini göstərməyə çalış. Akvarel Flomasterlər İpək parça Yaradıcı araşdırma: qaynar və soyuq batika Rəssam batikanı müxtəlif üsullarla yaradır. Qaynar batika bu üsullardan biridir. Əridilmiş mum əvvəlcə parçadakı rəsm üzərinə hopdurulur. Sonra onunla tədricən rəsmə uyğun bütün rənglər “açıqdan tündə” prinsipinə əsasən parça üzərinə vurulur. MÜASİR DEKORATİV-TƏTBİQİ SƏNƏT Soyuq batika üsulu daha sadədir. Bu üsulla işləyərkən təsvir parça üzərinə şüşə borucuqlarla, xüsusi maye ilə çəkilir. Parçaya hopan maye sanki arakəsmə yaradır və rəngi keçirtmir. Məhz buna görə təsvirin kənar xətləri qapalı olmalıdır ki, rəng ora süzülərək bir-biri ilə qarışmasın. Soyuq batika üsulunda işlənilər əsərləri nəm yerdən uzaq saxlamaq lazımdır. Rəssam təsviri rəngləyərkən parça üçün nə- zərdə tutulan xüsusi boyalardan istifadə edir. Onlar akvarel texnikasında olduğu ki- mi, axıb keçərək bir-birinə qarışır və qeyri- adi rəng ləkələri əmələ gətirir. Soyuq batika texnikasındakı işlərə diqqətlə baxsan, hər birinin gözəllik haqqında həyə- canlı hekayə olduğunu hiss edərsən. Sirli əh- vali-ruhiyyə yaradan batikanın rəng zəngin- liyini dekorativ rəngli ləkə və kənar xətlərin ritmində, xasiyyətində müşahidə etmək mümkündür. Bütün bu bədii vasitələr əsərin mənasını ifadə edir.
İpək parça üzərində işlən- miş bu zərif əsərlərdə rəngkar, dekorativ-tətbiqi sənət və bə- dii toxuculuq ustasının isteda- dının yaradıcı fantaziyası özü- nü göstərir. Azərbaycan rəssamları da batika üsulunda müxtəlif də- yərli əsərlər yaratmışlar. Soyuq batika Azərbaycan batika rəssamlarının əsərləri. Bakı Muzey Mərkəzi Qaynar batika Çap üçün deyil 77 76 26. ZƏRİF BATİKA Müasir rəssamların yaratdığı, olduqca maraqlı və ən zərif deko- rativ-tətbiqi sənət növü sayılan batika – parça üzərində təsvirdir. Bilavasitə ipək emalı texnologiyası ilə bağlı olan batika Azər- baycan dekorativ-tətbiqi sənətinin daha gənc və müasir növü sa- yılır. Batika — kəlağayı mənasını verir, ipək, pambıq və kətan parçalar üzərində işlənilir. Batikanın növ və xüsusiyyətləri. Əsərlərdə məna, düşüncə və rəngin rolu. BİLƏCƏKSƏN: Batikanın akvarel texnikasından fərqi nədədir? “Batika — dekorativ-tətbiqi sənət növlərindən ən zərifi sayılır”. Bu ifadəni nəyə əsaslanaraq deyirlər? Yaradıcı fəaliyyət. Vərəq və ya ipək parça üzərində istə- nilən mövzuya aid kompozisiya yarat. Batika texnikasında akvarel boya və flomasterdən istifadə etsən, əsl müasir dekorativ sənət əsəri yaratmış olarsan. Təsviri öncə sadə karandaşla çək, sonra boya ilə rənglə. Quruduqdan sonra flomasterlə təsvirin kənar xətlərini tamamla. Rəngli ləkə və xətlərin ritmini göstərməyə çalış. Akvarel Flomasterlər İpək parça Yaradıcı araşdırma: qaynar və soyuq batika Rəssam batikanı müxtəlif üsullarla yaradır. Qaynar batika bu üsullardan biridir. Əridilmiş mum əvvəlcə parçadakı rəsm üzərinə hopdurulur. Sonra onunla tədricən rəsmə uyğun bütün rənglər “açıqdan tündə” prinsipinə əsasən parça üzərinə vurulur. MÜASİR DEKORATİV-TƏTBİQİ SƏNƏT Soyuq batika üsulu daha sadədir. Bu üsulla işləyərkən təsvir parça üzərinə şüşə borucuqlarla, xüsusi maye ilə çəkilir. Parçaya hopan maye sanki arakəsmə yaradır və rəngi keçirtmir. Məhz buna görə təsvirin kənar xətləri qapalı olmalıdır ki, rəng ora süzülərək bir-biri ilə qarışmasın. Soyuq batika üsulunda işlənilən əsərləri nəm yerdən uzaq saxlamaq lazım- dır.
Rəssam təsviri rəngləyərkən parça üçün nəzərdə tutulan xüsusi boyalardan istifa- də edir. Onlar akvarel texnikasında olduğu kimi, axıb keçərək bir-birinə qarışır və qey- ri-adi rəng ləkələri əmələ gətirir. Soyuq batika texnikasındakı işlərə diqqətlə baxsan, hər birinin gözəllik haq- qında həyəcanlı hekayə olduğunu hiss edərsən. Sirli əhvali-ruhiyyə yaradan ba- tikanın rəng zənginliyini dekorativ rəngli ləkə və kənar xətlərin ritmində, xasiy- yətində müşahidə etmək mümkündür. Bütün bu bədii vasitələr əsərin mənasını ifadə edir. Rəngləmə Hopdurma Rəsm Çərçivəyə çəkilmiş parça üzərinə qaynar mum mis və şüşə rezervuar aləti ilə hopdurulur İpək parça üzərində işlən- miş bu zərif əsərlərdə rəngkar, dekorativ-tətbiqi sənət və bə- dii toxuculuq ustasının isteda- dının yaradıcı fantaziyası özü- nü göstərir. Azərbaycan rəssamları da batika üsulunda müxtəlif də- yərli əsərlər yaratmışlar. Soyuq batika Azərbaycan batika rəssamlarının əsərləri. Bakı Muzey Mərkəzi Qaynar batika Çap üçün deyil Sərgidəki ekspozisiyaların yerləşdirilməsində sənə təsvir qaydaları yar- dımçı olacaq: simmetrik və ya asimmetrik yerləşdirmə, rəsm və əşyaların düzülüşündə kompozisiya qanunları, ümumi rəng koloritinin təsiri, ekspo- zisiyanın məzmunu. Ətrafdakı məkan və sərgi arasındakı tarazlığı, işıqlandırma elementlərini nəzərə almaq çox vacibdir. 79 78
“ ” SƏN SƏNƏTKARSAN Tədris ili sona çatır. İl ərzində sinif yoldaşlarınla birgə yaraşıqlı dekorativ əşyalar, rəsmlər, kollektiv pannolar yaratmısan. Bu bilik və bacarıqlara yiyələnməkdə dərslik sənə yardımçı oldu. Əgər sən dekorativ-tətbiqi sənətin yaranması, inkişaf edərək cəmiyyətdə rolu və mənası, müasir sənətin sirləri haqqında bilik və bacarıqlara yiyələnmisənsə, deməli, bu sahədə özünü “SƏNƏT- KAR” kimi göstərə bilmisən. Dərslikdəki biliklərə əsaslanaraq dekorativ sənətin insanların və sənin həyatında etdiyi dəyişikliklərin şahidi oldun. Bilik və baca- rıqlarının nəticəsi olan rəsm və dekorativ əşyalar evdə və ya mək- təbdə xoş təəssürat yaradar, ən başlıcası isə gözəlliyi qiymətlən- dirməyi bacaran dostların üçün əsl hədiyyə ola bilər. İl ərzində dostlarınla yaratdığınız əl işlərini və rəsmləri topla- maq, səliqəli yerləşdirmək və onları ətrafdakılara nümayış etdir- mək üçün sərgi təşkil etmək çox yaxşı olardı. Dekorativ-tətbiqi sənətə aid dərsliklə sən nələrə nail oldun. Yaradıcı işlərdən sərgini təşkil etmək üçün nələri bilmək lazımdır.
MÜASİR DEKORATİV-TƏTBİQİ SƏNƏT Əvvəlcə, yaradıcı işlər üçün məkanı: sinif, foye və ya zal olacağını mü- əyyənləşdirməli və onların mövzusunu, ölçüsünü dəqiqləşdirməlisən. Məsələn, dərslikdəki bölmələr əsasında məktəb divarlarını bəzəyən de-
hər qrup istədiyi bölmə üzrə panno yarada bilər. Yaradıcılıq prosesi zamanı — ideyanın yaranması və onun həyata keçi- rilməsi, əməkdaşlıq — ən vacib və məsuliyyətli anlardan sayılır. Yara- dacağın dekorativ pannonun uğuru məhz bu amillərdən asılıdır. Burada yerləşdiriləcək işlər xalq yaradıcılığı və müasir sənətə aid ola bilər. Bir sözlə, məktəb interyerindəki ümumi görünüş ə xüsusi diqqət yetir. sərginin ün
Məktəb foyesində təşkil olunmuş sərgi Ekspozisiyanın adı Üfüqi kompozisiya Sərginin ümumi görünüşü Ekspozisiyanın adı Şaquli kompozisiya Ekspozisiya Çap üçün deyil Sərgidəki ekspozisiyaların yerləşdirilməsində sənə təsvir qaydaları yar- dımçı olacaq: simmetrik və ya asimmetrik yerləşdirmə, rəsm və əşyaların düzülüşündə kompozisiya qanunları, ümumi rəng koloritinin təsiri, ekspo- zisiyanın məzmunu. Ətrafdakı məkan və sərgi arasındakı tarazlığı, işıqlandırma elementlərini nəzərə almaq çox vacibdir. 79 78
“ ” SƏN SƏNƏTKARSAN Tədris ili sona çatır. İl ərzində sinif yoldaşlarınla birgə yaraşıqlı dekorativ əşyalar, rəsmlər, kollektiv pannolar yaratmısan. Bu bilik və bacarıqlara yiyələnməkdə dərslik sənə yardımçı oldu. Əgər sən dekorativ-tətbiqi sənətin yaranması, inkişaf edərək cəmiyyətdə rolu və mənası, müasir sənətin sirləri haqqında bilik və bacarıqlara yiyələnmisənsə, deməli, bu sahədə özünü “SƏNƏT- KAR” kimi göstərə bilmisən. Dərslikdəki biliklərə əsaslanaraq dekorativ sənətin insanların və sənin həyatında etdiyi dəyişikliklərin şahidi oldun. Bilik və baca- rıqlarının nəticəsi olan rəsm və dekorativ əşyalar evdə və ya mək- təbdə xoş təəssürat yaradar, ən başlıcası isə gözəlliyi qiymətlən- dirməyi bacaran dostların üçün əsl hədiyyə ola bilər. İl ərzində dostlarınla yaratdığınız əl işlərini və rəsmləri topla- maq, səliqəli yerləşdirmək və onları ətrafdakılara nümayış etdir- mək üçün sərgi təşkil etmək çox yaxşı olardı. Dekorativ-tətbiqi sənətə aid dərsliklə sən nələrə nail oldun. Yaradıcı işlərdən sərgini təşkil etmək üçün nələri bilmək lazımdır.
MÜASİR DEKORATİV-TƏTBİQİ SƏNƏT Əvvəlcə, yaradıcı işlər üçün məkanı: sinif, foye və ya zal olacağını mü- əyyənləşdirməli və onların mövzusunu, ölçüsünü dəqiqləşdirməlisən. Məsələn, dərslikdəki bölmələr əsasında məktəb divarlarını bəzəyən de-
hər qrup istədiyi bölmə üzrə panno yarada bilər. Yaradıcılıq prosesi zamanı — ideyanın yaranması və onun həyata keçi- rilməsi, əməkdaşlıq — ən vacib və məsuliyyətli anlardan sayılır. Yara- dacağın dekorativ pannonun uğuru məhz bu amillərdən asılıdır. Burada yerləşdiriləcək işlər xalq yaradıcılığı və müasir sənətə aid ola bilər. Bir sözlə, məktəb interyerindəki ümumi görünüş ə xüsusi diqqət yetir. sərginin ün
Məktəb foyesində təşkil olunmuş sərgi Ekspozisiyanın adı Üfüqi kompozisiya Sərginin ümumi görünüşü Ekspozisiyanın adı Şaquli kompozisiya Ekspozisiya Çap üçün deyil 80 Fənlər arasında yaradıcı əlaqə. Sərgini dekorativ-tətbiqi sənə- tin cəmiyyətdə yeri və rolunu göstərən oyun, viktorina və səhnə- ciklərlə hazırlasan, onu şən, intellektual və mənalı edərsən. Ən çox sevdiyin mövzulara dair təqdimatlar hazırlayıb, slaydlar vasitəsilə onları nümayiş etdirə bilərsən. Qrafik redaktorlarda düzəltdiyin gerb və emblemləri də unutma. Müasir texnologiyalardan istifadə bacarığın “sərgi” təqdimatını daha da rəngarəng edər. Sərgi-bayramın sonunda təsviri incəsənət dərslərində yaratdığın işlərdən qonaqlara hədiyyə də verə bilərsən.
sələr və təəssüratlarla bağlı ünsiyyət bayramı sayılır. Seyrçi qo- naqlar yaradıcı işlərdə ifadə olunan fikir və hissləri başa düşməyə çalışır. Bu səylər nəticəsində sən və səni əhatə edən insanların həyatı daha rəngarəng və maraqlı olur. Sərgiyə müəllimlərini, valideynlərini, dostlarını dəvət edə bi- lərsən. Onlar dekorativ-tətbiqi sənətin sirlərinə bələd olar, öz təəssüratları ilə bölüşər və səndən onları maraqlandıran suallara cavab ala bilərlər. Sərgi — sinif yoldaşlarınla ilboyu gördüyün işin bir növ qiymət- ləndirilməsi də sayıla bilər. Ən əsası odur ki, dekorativ-tətbiqi sənət aləmində sən öz əllərinlə ətrafında gözəllik yaradır, insanlara sevinc bəxş edirsən! Rəsmin aşağı sağ hissəsində onun sənə məxsusluğunu göstərmək lazımdır. Özün haqqında məlumatı qeyd et: ad, soyad, təvəllüd,
Mövzunun adını və çəkdiyin tarixi də qeyd etməyi unutma. “Azərbaycan xalçası”. Nicat Həsənli, 11 yaş. Bakı şəhəri, 5 saylı məktəb. 15 may 2012-ci il. “Güldan”. Gülşən Həsənli, 11 yaş. Bakı şəhəri, 5 saylı məktəb. 15 may 2012-ci il. Çap üçün deyil Yüklə 0,83 Mb. Dostları ilə paylaş:
|