Yaradıcı araşdırma:
gilin xüsusiyyətləri
69
68
монолит,
22.
KERAMİKA
Keçmişdə xalq yaradıcılığında saxsı qablar gündəlik istifadə
üçün nəzərdə tutulurdu. Müasir dekorativ-tətbiqi sənətdə bu isti-
qamət öz təyinatını itirərək, sadəcə, sərbəst yaradıcılıq sahəsinə
çevrilmişdir. Bu gün keramikaçı rəssamlar keramika məmulatla-
rını otaqların bədii tərtibatı üçün tətbiq edir, materialın yeni plas-
tik imkanlarını, rəng və faktura zənginliyini aşkara çıxarırlar.
Keramika — rəngli gildən hazırlanan və xüsusi sobalarda bişirilən
məmulatlardır. Çini və saxsı məmulat isə zərif ağ gildən hazırlanır.
MÜASİR DEKORATİV-TƏTBİQİ SƏNƏT
Keramika materialının xüsusiyyətləri: forma, dekor və rəng.
BİLƏCƏKSƏN:
Mayolika. Keramika məmulatları olduqca müx-
təlifdir. Onlar forma, dekor və səthinin
xüsusiyyətinə görə fərqlənir.
Sobada “bişirilən”, üzərinə şirə çəkərkən parlaq
və yaraşıqlı görünən dulusçuluq məmulatı
mayolika — kaşı adlanır.
Mayolika texnikasında dekora-
tiv pannolar, haşiyələr, kaşı pli-
tələr, həmçinin qab-qacaq və
hətta monumental heykəllər
hazırlayırlar. Mayolikanın rəng-
lənməsi belə olur: məmulatın sət-
hinə əvvəlcə şir (emal) yaxılır,
sonra rəsm çəkilərək sobada bişi-
rilir.
Çini
(farfor)
Mayolika
(kaşı)
Keramika
Saxsı
(fayans)
Terrakota.
ta adlanan və “
qovrulmuş torpaq” məna-
sını bildirən, bişirilmiş adi gilin təbii rən-
gi də cəlb edir. O, həm də bütöv kompo-
zisiyalar yaradır. Bəzən bir əşyada öz
fikrini çatdıra bilməyəndə bir neçə əşyanı
vahid kompozisiyada birləşdirərək an-
sambl yaradır. Rəssam əşyanın bədii ob-
razını yaradarkən fakturadan da istifadə
edir.
Keramikaçı rəssamı terrako-
Bəzən keramikaçı rəssamlar yaratdıqları məmulatları bilərək-
dən əyri və əzilmiş formada, üzərində cızıq və çatlar qoyaraq gös-
tərməyə çalışırlar. Bu, formanı daha da ifadəli göstərməyə kömək
edir.
Müasir keramika sənəti olduqca rəngarəngdir və hər zaman yeni
görünüşü ilə müasir seyrçini heyran edir.
Keramika — gildən hazırlanmış dulusçuluq məmulatları (saxsı istehsalı).
Mayolika —
bişirilmiş, rəngli və üzəri şirlənmiş qab və genişməsaməli gildən
hazırlanmış məmulat.
Terrakota —
bişirilmiş sarı, yaxud qırmızı gil məmulat.
Çini
(farfor)
—
yarımşəffaf keramika (Çin gili — bişirildikdən sonra təmiz
ağ rəngdə olur).
Saxsı
(fayans)
— adi gildən hazırlanmış, üzərinə şir çəkilmiş məmulat.
Keramika rəssamları gilin hansı sirlərinə malikdirlər?
Qədim saxsı məmulatlar müasir keramikadan nə ilə fərqlənir?
Yaradıcı fəaliyyət.
Keramika növlərindən olan mayolika
və terrakota məmulatlarını düzəltməyə çalış. Xalq sənə-
tinin qədim obrazlarını qeyri-adi müasir formalarda gös-
tərə bilsən, o, olduqca zövqlü və mənalı görünəcək. Bu
əşyalardan həm də bütöv kompozisiya — ansambl yaratmaq olar. Məmu-
latın rəngini də müəyyən etməyi unutma. Əgər düzəltdiyin “əsər”in üzə-
rini quaşla bəzəsən, özünü əsl mayolika sənətkarı kimi göstərmiş
olarsan.
Ağ və ya
qırmızı gil
Plastilin
Quaş
Çap üçün deyil
71
70
23.
BƏDİİ ŞÜŞƏ
MÜASİR DEKORATİV-TƏTBİQİ SƏNƏT
Şüşə məmulatının dekorativ-tətbiqi sənət əsəri kimi mahiyyəti.
Şüşənin xüsusiyyəti və texnologiyası.
BİLƏCƏKSƏN:
Müasir İncəsənət Muzeylərində bədii şüşə adlanan və müasir rəs-
samların şüşədən yaratdığı dekorativ-tətbiqi sənət əsərləri nümayış
etdirilir.
Yaradıcı araşdırma:
şüşənin xüsusiyyətləri: rəng, forma və dekor
Rəng
işi son dərəcə mürəkkəbdir. Böyük məharət, bacarıqla yanaşı, bu işdə, eyni
zamanda kövrək və möhkəm, şəffaf və rəng çalarları ilə zəngin materialı hiss
etmək də tələb olunur.
Forma və dekor. Qızmar şüşəəridən kürə (soba) qarşısında müxtəlif forma
və vahid dekorativ kompozisiyalar yaranır.
Adətən, rəssam özü şüşəni üfürür, ərimiş qızmar damcını fırladaraq onu
xüsusi alətlərin köməyi ilə müxtəlif formalara salır. Bu işi rəssam, onun
istəyini dəqiqliklə yerinə yetirən şüşəüfürən usta ilə birgə yaradır.
Əl və üfürmə üsulu ilə hazırlanmış hut şüşəsini qaynar vəziyyətdə uzat-
maq, əzmək, yapmaq, kəsmək və ona başqa yapma detallar da bərkitmək
mümkündür.
. İşıq şüşə üzərinə düşərkən o sanki canlanır. Şüşə ilə işləyən rəssamın
Hut şüşəsi
— “
Hut”
(alman sözü) “
şüşəüfürmə
emalatxanası” deməkdir.
Hut alətləri: şüşəüfürən boru, qaynar şüşəni
kəsmək üçün qayçılar, kəlbətinlər, maqqaşlar,
şüşəyə forma verən yayma alətləri.
Yaradıcı fəaliyyət.
Müxtəlif formalı şüşə məmulatı çək.
Bu, fiqur və ya qab ola bilər. Onlardan tək və ya ümumi
kompozisiyada — ansambl yarada bilərsən. Məmulatın bə-
dii şüşədən olduğunu rənglərlə göstərməyə çalış və deko-
runa xüsusi diqqət yetir.
Akvarel
Flomasterlər
Pastel tabaşirlər
5ç/v(80səhifə)70 100 1/16 (130 202)
×
×
Rəng, forma və dekor
Hut şüşə nümunələri
Çexiya və Slovakiya ölkələrində şüşə — milli ənənələrin simvolu sayılır.
Bu, maraqlıdır
Şüşə məmulatı yaradarkən rəssam hansı mərhələlərdən keçir?
Keramika və şüşə məmulatlarının rəng, forma və dekorunda hansı ox-
şarlıq var?
Çap üçün deyil