272
Ə
li
İld
ırı
m
oğ
lu
Adamlara tamamilə inanmaqdansa, tamamilə inan
mamaq yaxşıdır.
Aralıdan maşın siqnalı gəldi. Rövzətlə Nəcəf çö
nüb həmin tərəfə baxdılar. Tozhatozla gələn minik
maşını idi. Arsen sürücünün yanında oturmuşdu.
Nəcəflə Rövzətə çatanda sürücüyə tərəf çönüb:
– Maşını yavaş sür, – dedi və kabinədən başını çı
xarıb dostyana: – Nədi yenə, qulaqqulağa vermisi
niz? – əlavə etdi. – İndi söhbət vaxtı deyil. Yeyibyat
dığınız bəsdir. Hazırlaşın, müharibəyə getməliyik.
Başım bərk qarışıqdır. Ona görə də sizinlə əməllibaşlı
danışmağa vaxtım yoxdur. Bu müharibə məsələsini
də hələlik onabuna deyib camaatı təşvişə salmayın.
Ancaq işinizi bilin. Cəbhədə də bir yerdə olmalıyıq.
Hamısını qurubqoşmuşam. Sizi gözdən qoymaram.
Di xudahafiz, tələsirəm, məni üzrlü hesab edin.
Avtomaşın irəlidəki döngədən sağa burulub göz
dən itdi.
Düşərgəyə yavaşyavaş qaranlıq çökürdü. Hərbi
hissə təşviş içində idi. Müharibə xəbəri onsuz da ya
yılmışdı. Adamlar həyəcanlı idi. Sübhə yaxın qıs
qıvraq geyinmiş komandirlər hərəsi öz sahəsində, gur
bir səslə xüsusi əmrlər verirdilər. Nizamla hərəkət
edən ağır tankların nərəsi, uzaqvuran topların qoşul
duğu maşınların səsi hərbi hissəni əhatə edən dağları,
təpələri titrədirdi. Baxışlarına kədər çökən zabit ar
vadlarının nəmli yanaqları avazımışdı. Üstüörtülü
yük maşınlarına doldurulmuş piyadalar dəstədəstə
düşərgəni tərk edirdi. Arxada gedən yük maşını bir
qədər köhnə olduğundan çalaçuxur yollarda atılıb
düşdükcə kuzada ayaq üstə dayananlar müvazinətini
saxlamaq üçün birbirindən bərkbərk yapışmışdılar.
273
Daş y
ağan gün
Nəcəf Rövzətlə arxaarxaya vermişdi. Arsen Manuk
yan isə kabinədə əyləşmişdi.
Yolda Rövzət xəlvətə salıb, Nəcəfə bir zərf uzatdı.
Nəcəf gizlincə zərfi açıb diqqətlə oxumağa başladı:
“Əziz Nəcəf, nə qədər çalışdım, imkan tapıb sizinlə
söhbət edəm, mümkün olmadı. Gözlənilmədən mü
haribəyə getdiyinizi eşidəndə təsəvvür edə bilməzsiniz
ki, necə sarsıldım. Bu məktubu da tələmtələsik yazıb
dostunuz Rövzətə verdim ki, sizə çatdırsın. Həmin
axşam bizdən gedəndən sonra Arsen havasını
dəyişmək üçün şən əhvaliruhiyyə ilə həyətə çıxdı.
Nə sirdisə, evə qayıdanda sanki çönüb başqa bir adam
olmuşdu. Onun sifəti qaralmışdı, bədəni əsirdi. Arsen
mənnən heç bir kəlmə kəsmədən divardakı şəkillərin
qarşısında dayandı. Babası Manukla danışırmış kimi
onun dodaqları pıçıldayırdı. Ancaq Arsenin dedik lə
rini anlaya bilmədim. Mənə qəribə gələn odur ki,
sənin adını çəkdi. – Nəcəf kəlməsini qulağımla eşit
dim. Bu, məni çox çaşdırdı. Arsen fikirlifikirli divana
sərilib, məni görmək istəmirmiş kimi təzə aldığı jur
nalı üzünə tutdu. Sənin necə gəlibgetdiyindən söhbət
salmaq istəyəndə yanı üstə çönüb üzünü əks tərəfə
çevirdi. Onun belə bir müəmmalı hərəkəti məni
şübhələndirdi. Əlbəttə, bu, bizim bir yerdə qaldığı
mızdan irəli gələn qısqanclıq şübhəsinə oxşamırdı.
Bizim öz aramızda gedən sözsöhbət, yaranan ünsiy yət
və rəğbət onun ağlına belə gəlməzdi. Arsenin birdən
birə dəyişməsinin yəqin ki, başqa bir səbəbi var. An
caq onun məkrli sirsifətində sizə qarşı gizlin bir kin,
xəyanət hiss edirdim. Bu barədə bəlkə də yanılıram.
Ancaq bu məktubu tələsik yazıb sizə çatdırmaqda
məqsədim odur ki, hər bir ehtimala qarşı ehtiyatlı
olun. Özünüzü vuruşacağınız düşməndən yox, Arsen
274
Ə
li
İld
ırı
m
oğ
lu
dən gözləyin. Çünki necə olsa, onda babası Manukun
qanı var. Ona görə də Arsendən hər an xəyanət göz
ləmək olar. Təkrartəkrar deyirəm, özünüzü Arsendən
gözləyin. Cəbhədən sağsalamat qayıdın. Biz özü
müzə, dediyim kimi, yeni həyat qurmalıyıq. Bu barədə
fikrimi dəyişə biləcəyimi ağlınıza belə gətirməyin.
Onsuz da Arsenlə müvəqqəti yaşayıram. Səbəbini də
sizə ətraflı danışmışam. Mən hər gün, hər an sizə qo
vuşmaq barədə düşünürəm.
Məktubu yenə də bu sözlərlə bitirirəm: Arsenin
sizə qarşı xəyanət edə biləcəyini heç vaxt unutmayın.
Manukların törəməsindən hər cür namərdlik göz
ləmək olar. İmza: Yolunuzu gecəgündüz səbirsizliklə
gözləyən Qreta. Tanrı sizə yar olsun”.
Nəcəf xeyli fikrə getdi. Onun qəlbində yenidən
cürbəcür qara fikirlər baş qaldırdı və Qretanın məktu
bunu cırıb kənar atdı...
“N.” hərbi hissəsi gecəni gündüzə qatıb, deyilən
vaxt döyüş xəttinə çatdı. Baş qərargahın göstərişi ilə
onlar biriki sutkalığa istirahət edib, döyüş texnikası
nı nəzərdən keçirib, sonra müəyyən olunmuş istiqa
mətdə hərəkətə keçdilər... Bu yerlərin coğrafi şəraitinə
yaxşı bələd olmayan “N.” hərbi hissəsi ilk günlər xey
li itki verdi. Bir tərəfdən də ordunun ərzağı vaxtlı
vaxtında çatdırılmadığından əsgərlər aclıqdan korluq
çəkirdi. Arsenin ixtiyarında olan əsgərlərin yarıdan
çoxu həlak olmuş, itkin düşmüş və ya düşmən tərə
findən ələ keçirilmişdi. Sağ qalanlar geri çəkilib Sovet
ordusunun işğal etdiyi, çox da böyük olmayan dağ
kəndinin yaxınlığında gecələməli oldular. Arsen Ma
nukyan Nəcəflə Rövzəti gözdən qoymurdu, həmişə
onları arxasınca aparırdı. Nəcəflə Rövzət bunu koman
dirlərinin onlara etibar edib qayğı göstərməsi kimi
Dostları ilə paylaş: |