ƏLİ İldirimoğlu daş yağan gün Redaktor: Nadir Məmmədli
Yüklə 10,49 Kb. Pdf görüntüsü
|
6 Ə li İld ırı m oğ lu dani hissdən və mərhəmətdən məhrum erməni mil lətçiləri tərəfindən zülmə, zillətə, basqıya, soyqırıma məruz qalmışıq. Bu gün də həmin ağrıacıyla baş başayıq. Ermənilər, xüsusən onların millətçi qanadı, bəlkə də yer üzündə yeganə məxluqdur ki, nə öz qöv mü, nə bəşəriyyət və insanlıq qarşısında heç bir məsu liyyət daşımadan yaşayır. Bununla da həm öz milləti nin, həm də başqa xalqların inkişafına ciddi əngəllər törədir. Onların bu xisləti son anda da bumeranqa dönüb özlərinə dəyir. Azərbaycana qarşı məkrli erməni siyasəti əsrlər boyu davam edib və müxtəlif dövrlərdə fərqli çalar larla üzə çıxıb. Onların müxtəlif səpkili bu “incə” siyasətinin son anda kobud bir məntiqi olmuşdur: erməni millətçiliyi. Tarix kitablarında, elmimetodiki dərgilərdə, publisistik nümunələrdə, ədəbibədii əsər lərdə erməni millətçiliyi, erməni vandalizmi fakt larla, real, həyati detallarla göstərilmiş, dünya icti maiy yəti qarşısında ifşa edilmişdir. Yazıçı Əli İldırı moğlu öz yaradıcılığında bu məsələyə dönədönə müraciət etmişdir. “Daş yağan gün” romanı bu möv zuda fundamental ədəbi nümunədir. Əli İldırımoğlu geniş profilli, dərin məzmunlu, fəlsəfi mündəricəli əsərləri ilə ədəbi ictimaiyyətə yax şı tanışdır. Onun əsərlərini Azərbaycan həyatının, azərbaycanlı taleyinin ensiklopediyası adlandırsaq, səhv eləmərik. Təqdimata ehtiyacı olmasa da, söhbə timizin ruhuna uyğunluğunu nəzərə alıb onun insan taleləri ilə zəngin əsərlərini bir daha yada salaq: “Həmin adam”, “Zorən jurnalist”, “Közərən sətirlər”, “Dərd”, “Qarlı gecələr”, “Mənim rəncbər atam”, “Aqibət” və insan talelərinə, milli, sosial, əxlaq məsələlərini fərqli rakurslarda əks etdirən digər 7 Daş y ağan gün əsərlərində erməni probleminə, xalqımız üçün daim başağrısına çevrilmiş ermənilik məsələsinə bu və ya digər yöndən toxunulmuş, fəlsəfi, estetik və əxlaqi təhlilə, təşrihə cəlb edilmişdir. Ən nəhayət, birbaşa erməni məsələsinə, ermənizmin vəhşi təbiətinə həsr olunmuş “Daş yağan gün” romanı... Fabulası son dərəcə həyati, real ictimai lövhələr, canlı xarakterlər üzərində qurulmuş romanda insan mənzərələri, təbiət və cəmiyyətin harmoniyası zərif ədəbi dillə, səmimi bir təhkiyə ilə təqdim edilir. Ədib, xalqımıza həmişə qənim kəsilmiş erməni şovinizminin, erməni vəh şi li yi nin kökdən, dibdən gələn səbəblərini göstərir, düş mənçiliyi ənənəyə çevirmiş xəbis erməni psixologiya sının heyrətamiz dərəcədə real və obrazlı şərhini ve rir. Son anda ağsaqqal, ağırtaxtalı yazıçı mətləbləri, məs ləhətləri, təhkiyənin yekunu kimi müdrik nəsi hət lər, atalar sözü mərtəbəsində ədəbiestetik nəticələr... Əsərin bədii mətləbi onu deyir ki, bu roman bizim ata kitabımız olmağa, ömrümüzün, taleyimizin bələdçisi rolunu oynamağa layiqdir. Axı, biz həm də unutqanıq... Belə kitabları yaddaşımızı təzələmək üçün hər an, hər zaman, bəlkə də özümüzlə daşımalı yıq. Evimizdə göz önündə saxlamalıyıq, işdə stolu muzun üstündə ən görümlü yerdə olmalıdır, yol gedərkən belə, qoltuğumuzda gəzdirməliyik. Müba liğə hesab etməyin, hissə qapılmaq kimi də qiy mət ləndirməyin... Bu kitab hər cür tərifə, hətta pafoslu qiymətə layiqdir. Çünki buradakı hadisələr, qələmə alınmış mövzu, ictimai kolliziyalar bizim taleyimizlə, milli mövcudluğumuzla birbaşa bağlıdır. Bir daha vurğulamaq istəyirəm ki, belə kitablar bizim mənəvi əxlaqi dərsliyimizdir. Sayıqlığımızı itirəndə belə ki tabları vərəqləməliyik, bərkliyimizi, iradi möhkəm 8 Ə li İld ırı m oğ lu liyimizi safçürük eləmək, siyasi səbatlığımızı bir daha yoxlamaq, ayıqsayıq, sərvaxt olmaq üçün belə kitablara dönədönə müraciət etməliyik. Bir balaca laqeydləşəndə, iradəmizin yayı boşalanda yenə bu ünvana üz tutmalıyıq. Axı, biz unutqanıq... Belə kitab lar mənəvi dayağımız, dumanlı və əzablı yollarımıza tutulan bir işıq, məşəldir, zamanın qapalı suallarına cavabdır. Biz kimik, hardan gəlib hara gedirik? Necə gedirik, nə üçün gedirik? Bu ziqzaqlar içərisində bir xalq kimi mövcudluğumuzu necə qorumalıyıq? Əbədiyyət qarşısında hansı sınaqlara hazır olmalıyıq? Başımıza yağan daşları yığıb saxlamalıyıqmı, yoxsa onların üstündən laqeydcəsinə adlayıb keçməliyik? Özünüdərk, özünütəsdiq nədir: Allah vergisidirmi, xarakterdimi, xarizmadırmı, milli mentalitetdirmi?.. Ağsaqqal, müdrik yazıçımız “Daş yağan gün” roma nında bu mətləblərə incə bir işıq salır, bu qapalı sual lara müəyyən açıq cavablar verir. Və Köhnə Həsənlinin ağsaqqallarından biri, Babanın diliylə estetik qənaətini bəyan edir: “Nə millət olursa olsun, insan ki Allahdan qorxmadı, ondan nə pis əməl desən çıxar...” Tale işidir. Belə gətirib ki, yazıçının uşaqlıq və gəncliyi uzun illər ermənilərlə ünsiyyətdə, başqa sözlə, qonşuluqda keçib. Ədibin ata yurdu Qubadlı nın Əliquluuşağı kəndi haqdanmı, nahaqdanmı erməni kəndlərinin qonşuluğunda yerləşib, anasının kəndi Həsənli isə erməni vandalları tərəfindən yandı rılıb, yerlə yeksan edilib. Həm əminamanlıq dönə mində, həm ara qarışanda müəllif ermənilərin əsl sifətini, iç üzünü yaxşı görüb. Sakitlikdə, əmin amanlıqda quzu kimi davranan ən fağır erməninin ara qarışanda əqrəb kimi quyruğu üstdə necə durdu ğunun çox şahidi olub. Odur ki, kövrək uşaq yaddaşı Yüklə 10,49 Kb. Dostları ilə paylaş:
|